13-05-2011 06:42

 

 

دةرماني دةردي ولآتي ئصران سيستمي فصدصأاليزمة ! ح. س. سؤران.

بة ناوي كوردستاني طةورة !

 

جيهان لة زؤر روانطةوة وةرضةرخاوة، كة يةكصك لةو روانطةطةلة، روانطةي راميارية. بؤ وصنة، لة ثصشدا سيستمطةلي جؤر بةجؤري رامياري و ولآتداري بوة، وةك سيستمي ئاريستؤكأاسي { ئةشراف سالاري } هؤز سالاري، مةليكوتةوايفي و، كة سةردةمصك دنيا بة دةست ئةوانةوة بوة.

بةلآم ئةم جيهانة طؤأراوةي ئصستا، سيستمي رامياري و ئيداري تايبةتي خؤي ثصويستة و ئةطةر بمانةوص بؤ وصنة بة سيستمي هؤزسالاري يا سيستمصكي كؤني ديكة، ولآت بةرصوة بةرين، وةك ئةوة واية كة لة سةر ئؤتؤبانة ثان و تةياريةكاني ئةمأؤ، بؤ هاتو ضؤ كةپك لة عةأابة، داشقة و طاري وةربطرين، كة رووناكة بةو ضةشنة، بارمان ضؤن دةطاتة مةنزپ و ضةند لة كارواني جيهان بة دوادةكةوين.

 بؤ دياري كردني سيستمص رامياري و ئيداري ولآتصك، دةبص تايبةتمةنديةكاني ئةو ولآتة لةبةر ضاو بطيررص. بؤ وصنة ئةطةر بصينة سةر باسي ولآتي ئصران و مةبةستةكة راظة بكةين، بؤ مان دةردةكةوص كة لة ولآتي ئصران، كوردةكان كة نزيكةي 12 ميليون نةفةرن، بصجطة لة تةنطوضةپةمةي طشتي تةواوي خةپك، موشكوپي تايبةت بة خويشيان هةية، كة من لصرة دا لة بةر خاتري ثأش و بلآو نةبوونةوةي باسة كا، لةم نووسراوةيةدا، لة باسي تايبةتي كوردطةلي بةشي ئصران دةطةأصم و تةنيا باسي تةواوي ئصران بة طشتي دةكةم :

       q          هةر وةك دةزانين لة ئصران، بصجطة لة وردة نةتةوة كان، ئةم نةتةةوة سةرةكيانة دةذين :

كورد { لوأ و لةكيش كورد رةطةزن }، تورك، فارس، عةرةب، بلووض، توركةمةن، طيلةك و ضةند كةمايةتي جؤر بة جؤر، كة هةر كام زمان، مصذو، فةرهةنط و داب و نةريتي تايبةتي خؤيان هةية.

       q           لة ئصران، بصجطة لة وردة مةزهةب و فيرقةكان، ئةم ئايين، مةزهةب و فيرقة سةرةكيانة هةن : زةأدةشتي، سونني، شيعة، ئةهلي حةق، بةهايي، مةسيحي، كةليمي و كة هةر كام بير و باوةأي ئاييني تايبةتي خؤيان هةية.

       q          لة ئصران ناوضةطةلي جؤر بة جؤر هةية، كة لة روانطةي سروشتي، ئاو و هةوا، ئابووري، ئصكؤلؤذيكي و شتي واوة، كةميان لة كةميان دةضن، بؤ وصنة ثارصزطةي طصلآن زؤر لةطةپ خةؤزستان تؤفيري هةية، سيستان و بلووضستان لةطةپ كوردستان هةر لة يةك ناضن، ئازربايجان لةطةپ ثارصزطةي بووشةهر و لوأستان لةطةپ كةوير و .

بة سةرنجداني ئةو طشتة تؤفير و لةيةك نةضوونة، كوا دةكرص تاقة دةوپةت و مةجليسصكي ناوةندي لة تاران ئيدارة و قانووصكي وا دا بنص، كة بؤ تةواوي طةل، ئايين و ناوضة جؤربةجؤرة كاني سةرةوة شياو بص ؟ ئةم كارة وةك ئةوة واية، كة ثزيشكصك لة نووسينطةي ناوةندي نةخؤشخانةيةك دابنيشص و لة روي كتصبي قانووني ثزيشكيةكةوة كة بؤ خؤي بة طشتي نووسيويةتي، بؤ تةواوي نةخؤشةكاني ئةو خةستةخانةية، تةنيا نوسخةي تاقة ضةشنة دةرمانصك بنووسص، كة ديارة ئةو تاقة دةرمانة ناتوانص قازانجي بؤ هةمو نةخؤشةكان ببص و دپنيام بؤ هصندصكيان زؤر زةرةريشي دةبص. ضون دو لة رؤي خةپكي ئصران، ئةو نةخؤشانة ثاكيان ضةشنة نةخؤشيةكيان نية، بةپكة بؤ وصنة هي وا هةية ثاي شكاوة، هي وا هةية سووتاوة و زؤر لةم نةخؤشيانةشي تصداية : دةردة باريكة، شصر ثةنجة، نةخؤشي خؤصن، لةقوة، طرانةتص، شةثپة، هاري، لةرز، فص و زؤر شتي ديكة.

بؤ عيلاجي دةردطةلي جؤر بة جؤري خةپك طةلي جؤربةجؤري نصو ئصران، يةكصك لة دةرمانة باشة كان، دامةزراندني سيستمي فصدصأاليزمة، كة بة داناني ثاألمان و ناوةندي ئيداري ناوضةيي و بةرصوةبةرايةتي هةرصمي، دة توانص بؤ هةر دةردصكي تايبةت، لة نزيكةوة - نةك بة طؤترة دةرمانصكي تايبةت تةرخان بكا، تا لةشي كؤمةپ و ولآت بخةلةسص و لةشساغي طشتي بهصنص.

هةر ئةم فةلسةفةيةشة، بوةتة هؤي ثصكهاتني دةوپةتطةلي فصدصأاپي ئامريكا، ئةلمان و ، كة سةركةوت و بةركةوتي طشتيان بة ضاو دةبينين و تةجرةبةيةكي ئةرصيي { موسبةتة }.

 لة ئصران و ولآتطةلي وةك ئصرانيش، تا سيستمصكي فصدصأاپي دانة مةزرص، باشتر بووني بارودؤخي ئابووري، رامياري و فةرهةنطي هةر لة ضوارضصوةي خةياپ، خؤزطة و بريا دا دةمصنصتةوة.

دةپصن : {خؤزطة} يان لة طةپ {بريا} مارة كرد، منداپصكيان بو ناويان نا {هيض }.

 

تصبيني : ئةم خةياپة لة بارودؤخي ئصستاي ولآتي ئصأاق هةپ نةقولآوة، بةپكة زؤر لة ثصش مةسةلةي ويتةي فصدصأاليزمي ئصأاق دا، لة ضةند نووسراوة دا، ئاماذةم بةم مةبةستة كردوة.

 

 

تاران 27/1/2004

soransa@hotmail. com