تيؤرييةكةي حةمةپيرؤز .... ئةمجةد شاكةلي

 
25-02-2008 18:31

 

ئثمة ئةگةر وةدووي ديرؤكي سيخوذي، لة نثو بزاضي كوردايةتي و شؤذشي كورددا بگةذثين، دةبث بگةذثينةوة بؤ بةراييةكاني ئةو باسة، كة ديارة هثندة هاسان نيية و بثجگة لةوةي كارثكي ورد و كونجكاوييانةي دةوثت، مرؤض گةرةكة دةستي بةو فايل و دؤسث و نامة و بةصگانةي دةسگا سيخوذييةكاني بةعس و عيراق و ولآتاني دةوروبةري عيراقيچدا بگات، كة ئةوة بؤ خؤي، لثرة، لةم دوورة ولآتيية، كارثكي يةكجار سةختة، بةلآم لة ولآت، لة كوردستان، ئةگةر دةستةيةكي كارا و دصسؤز هةبن و بذيار بدةن، دةتوانن وةدووي ئةو كارة بكةون و بة ذةگ و ذيشةي ئةو مةسةلةيةدا ذؤ بچن و هةموو لايةنة شاراوةكاني ساغ كةنةوة. لة جةلال تاصةباني دةگثذنةوة، كة سالآني 1980كان، گةلثك جار لة جضين و دانيشتنة تايبةتييةكاني خؤيدا، لةگةص سةراني حيزبةكةيدا گوتوويةتي:"ئاي لةو ذؤژةي، كة دثت و تةواوي فايلةكاني ئةمن و موخابةراتمان دةست دةكةوثت، تا بزانين فةرةيدوون عةبدولقادر و هاوذثكاني چؤن خزمةتيان بة ئةمن و موخابةرات كردووة". ئثستا نةك تةنيا فةرةيدوون عةبدولقادر، بةصكة سةداني ديكةش، لة نثو حيزبةكةي جةلال تاصةبانيدا -يةكيةتيي نيشتمانيي كوردستان- فايل و نامةي كار و پثوةندةكانيان، بة بةعس و دةسگا سيخوذييةكانييةوة، ئاشكرا بووة و خةصك پثيان دةزانثت. حيزبي جةلالي، كة لة 1964ةوة لة سةر بناخة و بنةماي ئايديؤلؤژيا و فةلسةفةي جةلاليزمي، دژ بة بزاض و شؤذشي كورد و كوردايةتيي و بارزاني دروست بوو، ئةوة هيچ، كة پثوةندي سيخوذثتييان، لةگةص ساواك و ذثژيمي ئثراني شادا هةبوو، هةر لة 1966يشةوة، بوون بة سيخوذ و جاش و بةگرثگيراوي ذثژيمي بةعس و حيزبي بةعس و دةسگا سيخوذييةكانيشيان، توانيبوويان دزة بكةنة نثويانةوة و خةصكيان لث بكذن و بكةن بة جاسووس. مثژووي 1966-1970ي حيزبي جةلالي، لة مثژوويةكي سيخوذي زياتر، شتثكي ديكة نةبووة و نيية. ئةوان وةك حيزب جاش و سيخوذ بوون و جاشايةتي و سيخوذييان، خستة چوارچثوةيةكي فةلسةفةييةوة و ئايديؤلؤژيايةكيان لث سازكرد. كةسانثك، كة بةشثكي زؤر گرنگ و لةبةرچاوي، ديرؤكي جةلاليزم پثك دةهثنن و جةلالييان هةميشة شانازيان پثوة دةكةن و بة پثشةنگ و سةروةري خؤياني دةزانن، پثوةندي سيخوذيي زؤر ئاشكرا و لةبةرچاويان، لةگةص دةسگا جياوازةكاني سيخوذيي ئةم ولآت و ئةو ولآتدا هةبووة و هةية، ئيبراهيم ئةحمةد، فةيلةسووفي جةلاليزم، تا دواساتي ژياني، بة موو لة سياسةتي ئينگليز لاي نةداوة و هةميشة لة خزمةتي ئةواندا بووة و هاريكاريي لةگةص ساواكي ئثران و عيسا پةژمانيشدا، لة خةصك شاراوة نيية. بثجگة لةوانةش سالآني 1966-1970، وةك نؤكةرثك، چةكدارثك، قةصةمفرؤشثك و فةيلةسووفثكي كوردكوشتن و جاشيزم، لةخزمةتي خزمةتي بةعسدا بوو و تا مردنيشي لة بريتانيا، مووچةي خانةنشيني لة حوكوومةتي بةعسةوة وةردةگرت. جةلال تاصةباني، عةلي عةسكةري، عومةر دةبابة، حيلمي عةلي عةريف، زةبيحي، نةوشيروان مستةفا، كةمال موفتي، مةلا ماتؤر، شثخ سةتتار تاهير شةريف، تاها موحيةددين مةعرووف، شثخ جةعفةر بةرزنجي و تا دةگاتة فةرةيدوون عةبدولقادر و شالآو عةسكةري و مستةفا چاوذةش و حاميدي حاجي خاليد و. . . . كة هةموو لة پزداني جةلاليزمةوة هاتوونةتة دةرث، كةم و زؤر ذؤصيان لة بزاضي جةلاليزمدا بينيوة و هيچ كارثك نةما، بؤ بةعس و ذثژيمي عيراق و دةسگا سيخوذييةكاني و هي ولآتاني ديكةيشي نةكةن. ئةگةر ماسي لة سةرةوة بؤگةن بكات، وةك تيؤريية كوردييةكة دةلثت، ئةوا حيزبي جةلالي و جةلاليزم، لة سةرةوة بؤگةني كردووة. سةرانيانن، كة دةيان ساصة سيخوذن و ئاگري كوردكوژي خؤش دةكةن. سةداني ديكةي وةك ئةو سةرانةشيان، هثشتا لة نثو حيزبةكةي خؤياندا و بزاضي جةلاليزمدا، لة ترؤپكي دةسةلآت و پايةي سياسيدان. يةكيةتيي نيشتمانيي كوردستانيش، كة 1975 و لة سوورياي بةعس لةدايك بوو، هةر بةعسي سووريا و نةياراني كورد دةستيان لة دروستكردنيدا هةبوو. بزاضي جةلاليزم، بة شثوة كةونةكةي پثش 1975ي و بة شثوة نوثيةكةي پاش 1975يشي، كة نثوي يةكيةتيي نيشتمانيي لة خؤي نا، هةرگيز لة بزاضثكي پاشةصپيسي گةمار زياتر، شتثكي ديكة نةبووة و نيية. هاشم ئاكرةيي، عوبةيدوصلآ بارزاني، عةبدولوةهاب ئةترووشي و. . . لةنثو پارتيي ديموكراتيي كوردستانةوة دةرچوون و بوون بة سيخوذي بةعس. پارتيي ديموكراتيي كوردستان، لة دواي 1991 ةوة، كة ئيدي هاتنة نثو شارةوة و دةسةلآتيان گرتة دةست، سةدان خةصكي كةونة جاش و بةعسي و سيخوذ خؤيان پثدا كرد و بة پليكانةكانيدا سةركةوتن و پايةي بالآي دةسةلآتيان گرتة دةست و ئثستاشي لةگةصدا بثت، بؤ خؤيان تثروتةسةل پاصيان داوةتةوة و گاصتةيان بة دنيا دثت. سيروان جاف، فةتاح جاف، يةحيا جاف، ئيبراهيم زةنگةنة، ئومثد مةدحةت موبارةك، بةهائةددين ئةحمةد و. . . هةر خةصكانثكي كورد بوون و دژي نةتةوةكةي خؤيان بووبوون بة نؤكةري ذثژيمي بةعس. ئةگةر بةراوردثك لة نثوان، خةصكاني نةتةوةيي و سةربة حيزبگةلي نةتةوةيي كورد و خةصكاني سةر بة حيزبي كؤمؤنيستي عيراق بكةين، لةذووي گةندصي و گةماري و خيانةتكاري و پاشةصپيسييانةوة، حيزبي كؤمؤنيستي عيراق، لة چاو حيزبة نةتةوةيية كوردييةكاندا، بة سةد ئاو شؤراوةتةوة و بيسميل كراوة و گةلثك لةوان پاكژتر بووة. حيزبي كؤمؤنيستي عيراق، بة درثژايي مثژووي 1934-1967، كة يةك ذثكخراو بوو، وثذاي هةموو جؤرة ذاوةدوونان و گرتن و ئةشكةنجة و كوشتنثك، تةنث دوو كةس لة سةرانيان، خؤيان دؤذان و بوون بة پياوي ئاساييش و كةوتنة سةنگةري دةسگاكاني ئاساييشةوة و هاريكاري ئاساييش و پؤليسيان كرد، لة ئاشكراكردني هاوذثكاني خؤياندا و گرتنيان و زيندانيكردنيان. ئةو دوو كةسة يةكثكيان، ماليك سةيف بوو و ئةوي ديكةيشيان، ذةفيق چالاك بوو. ئةيلوولي 1967، حيزبي كؤمؤنيستي عيراق، بوو بة دوو بةشةوة: كؤميتةي نثوةندي (اللجنة المركزية) و سةركردةيةتيي نثوةندي (القيادة المركزية) و ئيدي لةو مثژووةيشةوة، دةبث بة جودا هةردوو باصةكةي حيزبي كؤمؤنيست بخوثنرثنةوة. حيزبي كؤميتةي نثوةندي، سالآني 1967 تا 1972، هاريكاري و هاوئاهةنگييةكيان لةگةص حوكوومةتةكاني عيراقدا هةبوو و كاري ذاوةدوونان و ذاپؤرنووسين و بةدةستةوةداني خةصكاني سةر بة حيزبي سةركردةيةتيي نثوةندييان بؤ ذثژيمي عيراق، دةكرد. ساصي 1972 حيزبي كؤميتةي نثوةندي، لةگةص بةعسدا چوونة بةرةيةكةوة و ئيدي كةوتنة داكؤكيكردن لة ذثژيمي عيراق و بةعس و تا لة بةهاري 1974يشدا، تا 1975ي هةرةسي شؤذشي كوردستان، چةكي بةعسيان لة شان كرد و كةوتنة وثزةي بزاضي كوردستان و ذؤصي جاشايةتييان بؤ بةعس بيني. ساصي 1975 و تا 1978 و 1979، حيزبي كؤميتةي نثوةندي، لةگةص بةعسدا مابووةوة، تا ئيدي بةعس تةنگيپثهةصچنين و كةوتة گرتنيان و ئةوانيش بة كاوةخؤ، ذثگةي كةژةكاني كوردستانيان گرتةبةر. لةو ماوةيةدا، كة هثشتا لة شار و لةگةص بةعسدا بوون، بة تؤبزي بةعس و دةسگا داپصؤسثنةرةكاني عيراق، بةشثكي زؤريان، دةستبةرداري حيزب و بيروباوةذةكةي خؤيان بوون و دانيان بة زؤر نهثنيدا نا. پاش ئةو قةيرانةيان و تا ئثستا، ئيدي گةذانةوة نثو سةنگةر و هثصي گةل و دژايةتيي ذثژيمي بةعس. هةرچي حيزبي سةركردةيةتيي نثوةندي (القيادة المركزية) يشة، بةهاري 1969، عةزيز ئةلحاج (عزيزالحاج) ي سكرتثري گشتي ئةو حيزبة گيرا و ئةويش، هةرچي زانيارييةكي لةمةذ حيزبةكةي خؤي و هاوذثكانييةوة هةبوو، داي بة دةسگاكاني ئاساييش و هةواصگر (مخابرات) ي عيراق و بوو بة هاريكاري ذثژيمي بةعسي عيراق و چاوساغيان. دواتريش موسليح مستةفا، كة ماوةيةك بوو بة جثگري عةزيز ئةلحاج، خؤي داية دةست حوكوومةتي عيراقةوة و بوو بة پياو و هاريكاري بةعس و ئاساييشي عيراق، لث لة پايةيةكي نةويتردا. ساصي 1975، كة شؤذشي كوردستان، هةرةسيي، فارووقي مةلا مستةفا، كة سكرتثري هةرثمي كوردستاني حيزبي سةركردةيةتيي نثوةندي بوو، خؤي داية دةست بةعسةوة. لة نثو حيزبي سةركردةيةتيي نثوةنديدا، ئةوانةي كة دةكرث وةك خؤبةدةستةوةدةر و هاريكاري ذثژيم و چاوساغي بةعس و داننةر بة نهثنيةكاني حيزبدا بةدةستةوةداني خةصك نثو ببرثن، دةكرثت تةنث نثوي عةزيز ئةلحاج ببرثت. كةواتة، هةموو ديرؤكي حيزبي كؤمؤنيستي عيراق، بة هةموو باص و جؤرةكانييةوة، ماليك سةيف، ذةفيق چالاك و عةزيز ئةلحاجي تثدا وةدي دةكرثن، وةك خيانةتكار و پياوي ذثژيم. حةمة پيرؤز (موحةممةد پيرؤز ذؤستةم) ، كاتي خؤي جةلالي بوو. ماوةيةك بوو بة بةذثوةبةري ئامادةيي كوردستان لة كةركووك و سةردةمثكيش جةلالييان لة سالآني 1966-1970ي جاشايةتيياندا، كرديان بة قايمقامي قةزاي نثوةندي كةركووك. دواتريش كرا بة بةذثوةبةري پةروةردةي سلثماني و ئيتر نازانم چي لث هات! حةمةپيرؤز بووبوو بة بةعسي و پياوي ذثژيم و هةموو شتثكي بؤ بةعس دةكرد. حةمةپيرؤز، تيؤرييةكي هةبوو، دةيگوت:"ئةگةر هةموو كورد ببثتة بةعسي و جةيش ئةششةعبي و لةگةص حوكوومةتي عيراقدا بثت، ئةوا كوردستان دةكةوثتة ژثر دةستي خؤيانةوة و كورد دةسةلآتي بة سةر ولآتةكةي خؤيدا دةبثت و حوكوومةتي بةعس لة كوردستاندا ذؤصي نامثنثت". حةمةپيرؤز، كة بؤ خؤي خوداني ئةو فةلسةفة و تيؤريية بوو، بذواي پث بوو و لةگةص خؤيدا ذاستگؤ بوو و بة گوثرةي ئةو تيؤريية سياسةتي دةكرد. حيزبةكاني باشووري كوردستان و بة تايبةت يةكيةتيي نيشتمانيي كوردستان و جةلالييان، ذثك وايان كردووة و بؤ خؤيان ميراتگري بةعس و دةسگا داپصؤسثنةرةكانين و پثدةچثت، بة درثژايي ديرؤكي خؤيان، ئةو تيؤرييةي حةمةپيرؤزيان كردبثتة ذثباز و هثصي هزريي خؤيان و سةد لة سةد قةبووصيان بووبثت و پثذؤي ئةو تيؤرييةيان كردبثت و لة سةر ذؤشنايي ئةو تيؤريية ذؤيشتبن و سياسةتيان كردبثت و بكةن، لث، بة هؤي بوودةصةيي و ترسنؤكي و ناذاستگؤيي خؤيانةوة، بة بث ناوهثناني حةمةپيرؤز، وةك تيؤريساز و ئايديؤلؤژياساز و هزرمةند، ئةو كارةيان ئةنجام داوة.

 29/10/2003

Hit Counter