ئةزمون و ياد

بةشي تايبةت

( (بة يادي رؤژگارثك، ئثمة خوثنمان دةبةخشيية نيشتمان و "فاييلچي"يةكانيش ئثمةيان دةبةخشيية بةعس!!) ) .

 
25-02-2008 18:31

( (تارمايي وثنةكان) )

بة يادي "حةمةتؤفيق"

_ با _ دثت و تؤ هاوذثي هةناسةي رث دةكةي

مانگ دةذوا و تؤ چةپكث تريفةي

لة ناختا دةنثژي و جثي دثصي. . . . !

رووباري تةنيشتت رةو دةكا،

تؤ پذي بيساييت ستراني سةفةري لث دةدزي و ماصئاوا!

ئاوةنياي تا چؤكان هةصكشاو بة لاقي گذگرتووت دةشثلي و

شةرواصت تا ئةژنؤ لة ئاونگ هةصژةنراو!

بة جةستة هةر وةكو ئاسكثكي لة دايك بةجثماو!.

تؤ بة دوي دايكثكدا ئازيزتر:

لة دايك و

لة باوك و

لة رؤحت را دةكةي!.

سةرةوژوور دةذؤيت و ئاوذثك:

بةردةرگا، پةيكةري پيرؤزي دايكت و

زرينگةي "يا حافيز مةحفوز" و

فرمثسكي قةتيسي چاواني جث دثصي. . .

ئاگري ئامثز و

پرسياري سةرلثو و

گوماني هةناوي، لةگةص خؤت هةص دةگري و

رث دةبذي!. . .

دوو هةنگاو، ئيستثك و :

گصؤپي خةواصووي سةر شةقام.

پرخةي شار،

پثدزكةگةذاني شةواني مالأن و

چوكلثتي پثچراوةي هةواصي گيرفان و

كتثبي قاچاخ و

سنووري تةلبةندي زيندان و

گةلةگورگ جث دثصي!.

هةصدةفذي!. . . .

گذ دةخؤي بة سنگي تةزيوي ئاسمانا. .

سووذثك و دوو سووذ و سپثدة لة جةستةت دةئاصث

بةرزتر و بارانثك پةمةيي، سةرتاپات تةذ دةكا و

غوباري ديلييةتي لة رؤحت دةماصث!. .

بةرزتر و لة تةهي خةيالأ نيگايةك:

چپةدووي گازينؤي "شنروث"، "ئازادي"،

ئثوارة تا درةنگ خواردنةوةي "باخي مير"

سثبةري دارةكةي "كانيي شثخ"،

كةناري جؤگاكةي "كوصةبؤز"،

بةهةشتي چؤمةكةي "گولأن" و

ئاشةكةي "شثخ وةلي"،

كؤزيلكةي ئثوارةي " سث عةمود"،

وةستاني سةرذثگاي كچاني مةكتةبلي،

كةشتييةكةي "مام قوبصي"،

شةيدايي "زةمانة گوصةكة"ي دوكاني

"مام ميرزا" و

تةلاري "خانم" و نيگاري قةيسةريي "حاميد بةگ"

دةكةيتة ميداليا و لة يةخةي هزرتي دةدةيت و

بةرز دةفذي!. . .

دةورةيةك، دوو دةورة و لة ئاستي گومةزي

شةخسةكةي پاييني ئاوايي لةنگةرث دةگريت و

لةوثذا مناصييت دةبيني:

وا سةري خستووةتة نثو كوني

قسنةكةي "ئيمام" و كچثكي عازةبي ئارةزوو لثتكاو

دةكثشث بة پشتيا و پثي دةصث:

داوا كة!

تةمةني درثژ و

دةرچووني مةكتةب و

سامان و رةحمةتي كردگار!. .

ئةو بةردةي بنةوة ماچ بكة!،

دةنكث گص بكرؤژة. . . !

پثي دةصث:

دوعايةك بؤ نيازي ئةويني وةك بةفر بثگةردي ئةم دصةم،

مناصيت دوعاي تؤ لاي شةخس و پياوچاكان گيراية!.

لةو بةرزي بةرزةوة. . .

مناصييت لة نثوان:

"كؤلأني باخان" و

"قةتارةتووان" و

"زةلةكث" و

"سةرچاوةي دةصةمةذ"

كاريلةساواية و فذكةي دث!.

مناصييت گيرفاني ئاوساو:

لة مزريي فةريكة هةصوژة،

لة قؤخي نةگةييو،

لة چوالةبادام و. . . .

نزوولة و دژوثني خاوةن باخ

بة رثژنة بة سةريا دةبارث!.

دةيبيني. . . .

روومةتي جثنةخشي دوو ماچي

پذ سؤزي بابةية و

دةستي راست توند نوقاو،

بة دوو باز دةگاتة دوكاني "جةبار" و

هةردوو دةست سةرذثژن لة نوقص و

رووخساريش لة هةتاو!.

لة تةشتي سةرشؤركي بةردةستي دايكتدا،

جةستةي ئةو دةبيني، گوصگوصة لة شوثني نوقرچ و

چةپؤك و لةسةرمان بة وثنةي مثژووكة دةلةرزث.

ئةو ياخي و سةرةذؤ

دايكيشت تا دوا چؤذ نابةزث!.

2

كؤلأني لة گذةي هاوينا هةصقرچاو

تؤپثكي لاستيك و پثي پةتي، سةرئةژنؤ قرنجاو،

 سةرتاپا بة ذةنگي تةپوتؤز،

مناصيي. . . مناصيي!

شةرواصي بة پينة،

دوو قاچي تةزيوي نثو كةوشي دذاو و

پشتي دةست قةصةشيو،

لارةمل وةستاني نثو ريزي بةيانيان،

هةيبةتي مامؤستا، چةخماخةي شةقازلة و

بةخؤداشكان و هةنيسكي بث گريان!.

چوار خونچة و مثزثك و دوو كورسي،

باخچةيةك هةلأصة و ژوورثكي وةك زيندان،

مامؤستاي داربةدةست، زاصم تر لة پؤليس،

تا تؤوي حةرفثكت لة هزرا سةوز دةبث،

سةد گؤپكةي ئارةزووي سةرچصييت لة ترسا دةژاكثن!.

3

مناصييت لة كةنار شةقامي خوثنثكدا،

رؤحثكة لة ترس و

تةرمثكي لة تةقةي دوثنث شةو بةجثماو

بووةتة هثلانةي چاواني و حةپةساو

بؤ ساتث هيشك دةبث و بة لؤقةذاكردن شصةژاو،

خؤي دةكا بة ماصدا و بة زمانثك وةك لالأن،

دةيةوثت وثنةي مةرگ بكثشثت!.

4

نةمامي مناصييت لة خوثندا هةص دةچث،

گوصي ترس دةگرثت و لة تةمي گوماندا:

بالأي خؤي، دةنگ و رةنگ،

بثجگة لة جامانةي لة خوثندا شةلأصي جةستةكان

هةمووشت جث دثصث!.

مناصييت خةونثكة لة درزي ئاوثنةي خةياصدا،

پثچراوة بة هةوري ئاوسي پاييزثك، ئاسماني گيانتي

تةنيوة و هيچ وةرزثك داناكا!.

ئثستا تؤ لةو بةرزي بةرزةوة،

لة باخچةي ئةلبومي تةپوتؤزلثنيشتووي يادوةرييت:

تاپؤيةك لة خوثن،

گؤپكةيةك لة رق،

گةلأيةك لة تؤصة،

چيمةنثك لة چةك،

سةرچصثك لة مةرگ،

دوا خةندةي كوژراوي سةرلثوثك،

دةنثيتة نثو هةگبةي هيوات و

ئةلبوميش دةدةيتة هةصؤيةك

تا لة پشت ئاسماني مثژوودا بينثژثت!.

5

جةستةي ئةو شةقامانةي بة چرپةي ئةوين و

باصةفذثي ماچةكاني شةيدايي نةخةمصين،

لة فةرامؤشيدا فةرامؤش كة!.

تةختةذةشي ئةو هؤلأنةي فثريان نةكرديت

وشةكاني خةنجةر، خؤشةويستي و ياخيبوون

بة ياصي بژي ئثسترثكي چةمووشةوة هةصواسيت،

لة تةختةي سةرتدا رةش كةرةوة!.

تيورةكاني نيوتن و گاليلؤ و ئاينشتاين، حةرفثكيان

لة نهثني ئةو شةوانة پث نةگوتيت كة ئةستثرةكانيان

بة كؤمةص كوثر دةبوون!.

ئةرخةميدس. " ئةو تةنةي لة ئاودا نوقم دةبث،

هثندةي كثشي ئاوي رژاو، لة كثشةكةي دادةبةزث!"

ئةوي لة زؤنگاوي زةبر و خوثندا تث چةقيوة چي؟!.

ماركس: " مرؤض بة نرخترين سةرمايةية!"،

ئةي كة ساتث سةري نةما؟!.

ديستؤفيسكي: " گةورةپياوان بؤ چاكتركردني دنيا هةموو كارثك دةكةن"،

ئةي بؤ وثران كردني چي؟!.

گيضارا: " لة هةر شوثنثك زوصم هةبث دةبمة بؤمبا!".

ئاي گيضارا!. . .

پيرؤزيي تؤش لةو تفةداية كة لة رووخساري

جةللادةكةتدا نةخش بوو!

گشت كتثبةكان، لة لؤچثكي كاسكثتةكةي جيضارا نث و

لة سةرتي نث!.

6

چراي ئةو كتثبة سوورانةي حةرفةكانيان بة شةهوةتي

سةردارة سةركةوتووةكان نووسراون،

لة چاوي پروشي ئةشكةوتة نةزؤكةكاندا گذ دةدةي!.

پةپولة ئاشقة لة ئةوين نةگةيشتووةكان، يةك لة دواي يةك

هةص دةقرچثن و جرجة بة ئةزمونة هةزارذؤحةكانيش

هوتافي نةمرييان بؤ دةكثشن!.

بنكاچةكان پذ دةبن لة جةستةي ئةو رةنگالأنةي

دةنوكي رةنگاصةكان دصيان دةرزيئاژن كردن!،

بة ستثنةكانيش لةو ماسيية بؤگةنكردووانةي

بؤ تنؤكث ئاو رووباريان بة جث هثشت!.

ديدةي دةربةندةكان، لة تةمتوماني عوجاجدا

خامؤش و رةگي داربةذووةكانيش لةژثر لمؤزي

بةرازةكثوييةكاندا زيذةيان دث!.

7

لة هةناوي ئةشكةوتةكاني مثژوودا،

لة خةمي ئةو "نيادرتاص"انةدا بووي كة لة هةژمةتي

ئاوابووني خؤردا، هةصوةداي دزيني پزيسكة ئاگرثك بوون.

ئاگرثك بؤ سووتاندني تاريكي،

بؤ گةرم كردنةوةي نيشتمان!.

نيشتمانيان لة ماصي دصت دةرهثنا و

پةستايانة ئةو هةمبانانةي بة پاشكؤي قاچاخچييةكانةوة شةتةك درابوون!.

تؤ ئةمثستاش وةك مندالأنثكي لاسار كة لة رؤژاني جةژندا، بؤ فةقيانة گرثدراوةكاني دايكيان دةگرين، بة شوثن چةخماخةي سمي ئةو بارگيرانةدا هةنيسك دةدةيت، كة هةگبةي خةونةكانيان لث بار كرابوو!،

بؤ بثچوة قوصتةكان كة بة ديواري زةردةماكانةوة، پثش ئةوةي

شاباصي فذينيان لث بذوث، داك و بابيان هةصيان دثران!. . .

خةسارن ئةو فرمثسكانةي لة دوي زايةصةي

كاروانةكاني نيشتمان هةصوةرين. . .

ئةولاتر چثت نيشتماني:

مةسيح و خاچ

قورباني و جةللاد!

لةسةر وثرانةكاني ئاژاوة، كؤشكةكاني ئةبةدييةت بنيات نانرثن!

ئةو باخچانةي بؤخوثنيان گرتووة

جارثكي تر حةوا و ئادةم لة ئامثز ناگرنةوة

كة خودا مرد، رةواية هةموو شتثك لةسةر زةوي!.

ئةي خوداي من!

چ دةبوو بةر لة مردنت، شةذگة و شةقامةكانت ئثسكباران كردبا؟!

ئثستا ئيدي خثصة بةشةذهاتووةكاني سةگةل مذ دةبوون!!

لة نةبووني تؤدا، تا ئةبةدة ئةم شةذةسةگة!!.

8

لة گوصخةني گوندة سووتاوةكاندا چةند ئاسان بوو؛

پاصتؤكةي لينين،

كؤصةپشتةكةي گيضارا،

ئةستثرة سوورةكةي چين،

بة جبة خوثناوييةكاني حوسثن و

شمشثرة تينووةكةي يةزيد و

نيگا پذ ئةفسوونةكاني راسپؤتين بگؤذينةوة!.

چ ئاشقثكي بثجورئةت بووين

كة نةمانتواني چةكةكان بة كةفةص و

نارنجؤكةكان بة مةمكؤصةي حةز لثتكاوي

دةسگيرانة ئاصؤشنةكانمان ئاصشت بكةين!.

دارستانثك پةنجة كة مثژوويةك ختووكةي

ماشةي تفةنگة ژةنگاوييةكانيان دةدا،

چ دةبوو گةر بؤني خونچةي سينة نةپشكوتووةكانيان بكرداية؟!.

ئةو لثوانةي لة تاسةي ماچثكدا بوون بة پةلأس،

دةبا لةمژيندا رةنگي گوصي ژاصة بگرن!،

كةچي لة كرؤژتني حةژمةتي كوشتندا خوماوي بوون!.

9

بينينت تةذ دةكات باران

خةونةكانت دةفذثنث _ با _

سؤماي ئةقص دةتكثتة سةر چةقؤي تؤصة

زرياني رق هةصت دةگرث و لة نثوان ويست و مةحاصدا

وةكو تارمايي دةتچثنث!

زةويي هةنگاوت كذثن و مةوداي بةرچاوت بستثكة

كة خةون مرد، دةبث لة ماصي نةبووندا تازيية بؤ وجودت بگريت!.

10

كاروانث بؤ ولأتي خؤر بةذثوةية و

لة هةواري خؤرگيراندا توثشووي ئةشقي لث دةذفثنن!

لة سوذگومبووني ئةضيندا؛

تةنيا بة رثگا دةگةن رثگاكان!

"چةكةكان بة چةك و خوثنةكان بة خوثن" خؤيان دةشؤن!

ئالأكان بة سثدارة و بة زيندان دةبن جثژوانةكان!.

لة ناختدا زيندانثكي پذ لة پةيض و

رؤحت لة نثو زيندانثكدا:

بة شانةكانت كثشراون بةردةكاني،

شيشي خاچي ژةنگ لثنيشتووي رؤژنةكاني

لة پرسة هةصنيشتووةكاني سةر لثوةكاني دايكت و

ورديانةكان لة جةستةي خؤت داتاشراون!.

لة چاوةكاني زينداندا:

هةص نابث مؤمي دوعاكاني دايكت،

فرمثسكةكاني دةستي زنجيرةكان تةذ ناكةن،

نيگاكاني لةسنگي شةختةبةندي ساپيتةكةدا نةخش نابن!.

دةرگاي بث زاري زيندان زيننةتي دايكةكان

 لةبةر پثي خؤيدا دةكاتة پةيكةر

زيندانيانيش بة سواصكةري تاصث لة خؤر!.

لة زينداندا:

دةكوژثتةوة چراي وةلأمةكان و

چراوگي پرسةكان دادةگيرسثت!.

11

زيندان. . .

تاسةي پةيضثك بؤ هةصفذين

مةيلي نيگا بؤ رامووساني رؤشنايي،

حةزي بيستن بؤ ختوكةي پةنجةي دةنگثك

جيا لة ناصةي ناخي خؤت!

بثزاريي رؤح لة ديوارةكاني جةستة و

جةستة لة باصةفذثي رؤح!.

زيندان. . .

كةوصكردني كةرامةت لة بةرپثي گزگلةكاندا،

چاواني خوثنتثزاوي جةللاد نيوةشةوان،

دةست و چاوبةستني كةسثك،

دووكةرت بووني دصي شةوگار بة دةستذثژثك،

هاوارثكي بث فرياذةس!!.

12

لة ناخي زيندان خنكثنةرتر گورزةكاني

ئةو زريانةي درزيان بة ديوارةكان دا!

گةوةي زنجيرةكان كة بة هالأوي نزولة و

سنگكوتاني دايك گةرم دانةهاتن،

بة هةناسةي ژةهراويي بيابان لثك ترازان!.

لةژثر زةبري ئةو شمشثرانةي بة ئاسماندا هةص دةسووذان؛

سپثنةي چاوةكاني هةتاو رژا،

دةربةندةكان پةركةميان گرت،

ئةستثرةي بن ئةشكةوتةكان كوژانةوة،

بنكاچةكان كةفيان چةذاند،

گابةردةكان سةري بةناصةيان بة كؤشي نواصةكاندا كرد!.

لةژثر رثژاوي زرياندا:

سوارةكان پاشووي ئةسپةكانيان دةلستةوة كةلة بةفردا

سينيان كردبوو!،

جةستةي ياخيبوونيان بة ئالأ ئةمبارةپووةكان كفن دةكرد

كة ضيزةي ئاوديوبوونيان مةحاص بوو!

سروودةكان بوون بة بنچكي بن رنوو،

فيشةكدانةكانيش بة تورةكةي ملي ئةو ئثسترانةي

خةوني دةربازبوونيان لث بار كرابوو!.

لةسةر پردة نيوةذووخاوةكان نووسيبوويان:

بة خةمساردي خةونةكانتان جث بثصن و

فةرموون بؤ ئةوديوي مثژوو!.

13

تؤ ئثستا لة لوتكةي ئةوبةري مثژوودا؛

لة قوصكةي مةينةتي و تثكشكان،

لة دؤصثك لثوانلثو لة خوثن و بةلةمثك بة رةنگي زةردةپةذ،

لة گوصثك ماصةماص لة چاوي نووقاوي ئةستثرة،

درةختثك لة بةرگي پاييزدا،

گوصجاذثك گوصگوصين بة جةستةي زارؤكان،

لة ئاسمان دةذواني كة تةرمي

دايكتي لة باوةش گرتووة!.

14

لة بنةباني مثژوودا؛

پرزؤصثك لة لةچكي دايك،

تاصث پرچي،

مةمكي چةپي،

پةيضي پةنةميوي "رؤصة" لةسةر لثوي،

كؤتري باصسووتاوي گومان لة رةشايي بينينيدا. . . . هةص كورماون!.

15

هؤبة هؤبة لة هةواري داذماني خولياكاني هةصفذيندا

گوث بؤ شيوةني نيشتنةوةكان رادةدثري. . .

نيشتنةوةي؛

پةپوةكاني نائومثدي لةسةر چصي سةرمابردووي دارچوالةكان،

باصؤنةكاني ناپاكي لةسةر دووندي ئةفسانةكاني ياخييبوون،

دالأشةكاني مةرگ، لةسةر جةستةي تؤپيوي رةوايي،

كلوةبةفرةكاني رسوايي لة راستايي نيگاكاني تةسليمبووندا،

نيشتنةوةي كةژاوةي خوا لةبةر بارةگاي شةيتاندا!. . .

نيشتنةوة / شةتةكداني هةموو باصةكاني فذين!.

16

ئةو باصندانةي لة ئةفسانةكاني فذيندا

شاباصةكانيان بة مةقةستي هةرةس بة بذين چوون،

لة باخةكاني بةهةشتي غوربةتدا بوون بة خشؤك!.

لثوةكان بة مژيني لثوثك ناگةن لثرة و

دةستةكانيش بة گوشيني مةمكؤصةيةك!،

نة بةكةسثك دةگةي لثرة نة ناكةسثك

بةناو خؤتدا گوزةر دةكةي بة خؤت ناگةي

گوثت لة چرپةي پةيضي خؤتة و لة خؤت ناگةي!

تةنيا. . . .

تةنيا. . .

چ سةحرايةكي پذ ترسة نثواني تةنيايي ئثرة و

جةنجاصييةكاني نيشتمان!.

17

لة دووكةصي شةذي نثوان خؤم خؤمدا

يةقيني خةونةكان بوون بة وةهم

لة وةهمةكاني شؤذشدا چ درؤيةكي شاخدار بوو ئازادي!

بة چصي ئةرخةواني سةر گصكؤكانةوة

چ دثوجامةيةكي رؤحمةستكةرة شؤذش!.

لة ماصي شيعردا:

مؤمثك بؤ مةرگي يةكجارةكي "سةركةوتن، "

چرايةك بؤ بينايي خةونةكانم پث دةكةم!.

لة ماصي شيعردا:

تةبارثك بؤ ئةشق و

نةخشةيةك بؤ نيشتمان چث دةكةم!.

دثسامبةري 1999

 

Hit Counter