رصكخراوةكاني كوردي شيعة (مةزهةب) لةناو بةرةي شيعةكاني عةرةبدا… هشام ئاكرةيي

بةهةمان شصوةي عةرةب و توركماني عصراق، كوردي باشووري كوردستانيش لةسةر هةردوو (مةزهةبي) ئيسلام، (شيعة) و (سوننة) دابةشكراون. ذمارةي كوردي شيعة هةرضةندة بةشصوةيةكي تةواو لةبةر دةستدا نية بةلَام لةوانةية بطاتة يةك لةسةر شةشي سةرجةمي دانيشتواني كوردي باشووري كوردستان.

كوردي شيعة زياتر لةناو شارة عةرةبيكان و سنووري نصوان كورد و عةرةبدا دةذين بةتايبةت لة هةرصمي خانةقين و مندلي و بةغدا.

بةدرصذايي خةباتي نةتةوةيي كورد لة ثصناو أزطاري كوردستان، يةكطرتوويةكي نةتةوةيي باش هةبووة لة ناو أيزةكاني طةلي كورددا و هةموو كورد بةبص جياوازي مةزهةبي و ئايني لة ناو شؤأشةكاني كوردستاندا بةشدارييان كردوة. تاوةكوو ئةم دواييةش (شيعة) و (سوننة) دوو دةستةواذة بوون كة تةنيا لة بوارة ئايينيةكاندا لة لايةن كوردةوة بةكارهصنراون و بةر لة ئيستا مصذوويةكي سياسييان نةبووة. بةلَام لة دواي درةبةدةركردني ذمارةيةكي زووري كوردي شيعة مةزهةب بؤ ئصران، خةريكة ثةيوةندي مةزهةبي أصذةيةك لةوان (هةرضةندة كةميش بن) بةهصزتر دةبصت و لةجياتي ئةوةي لة بةرةيةكي نةتةوةييدا بةشداربن، يان تصكةلَاوي ثارتة جياجياكاني سياسيي كوردي بن، لة بةرةي شيعةكاني عصراقدا بةشدارن.

دةركةوتني ثارتي كورديي (شيعة) مةزهةب وةك (بزوتنةوةي ئيسلامي كوردي شيعة لة عصراق) و (بزوتنةوةي ئاشتي كوردي شيعة) و (يةكطرتووي ئيسلامي كوردي شيعة) سةرةتايةكي ترسناكة بؤ دابةشبووني كورد لة سةر ئاستي (مةزهةب) و تةشةنةكردني نةخؤشي سياسي و ئايني عةرةبي و توركمانيية بؤ ناو نةتةوةي كورديش.

هةبووني وشةي كورد لةناوي ئةو رصكخراوانةدا نيشانةي (ئينتيما) ي نةتةوةيي ئةو رصكخراوانةية بةلَام ثةيوةستبوونيان بة بةرةيةكي عةرةبي شيعة مةزهةب وةك ئةنجوومةني شيعةكان لة عصراق و نةبووني ثةيوةنديةكي بتةو لةنصوان ئةوان و لايةنة كورديةكان و كاركردنيان بؤ جصبةجصكردني بةرنامةيةكي مةزهةبي، نيشانةي لاوازي ئةو (ئينتيما) ية نةتةوايةتييةن.

لصرةدا ثصويستة ئاماذة يؤ سص خالَي طرنط بكرصت:

1) دةركةوتني رصكخراوي شيعة مةزهةبي كوردي، ئةنجامصكي أاستةوخؤي كةمتةرخةمي رصكخراوة سوني مةزهةبةكاني كوردة. يةكطرتووي ئيسلامي كوردستان كة طةورةترين رصكخراوي ئيسلامي كوردة لة باشووري كوردستان زياتر وةك رصكخراوصكي سوني مةزهةب كاردةكات و لةجياتي ئةوةي نوصنةرايةتي سياسي شيعة و سونةكاني كورد بكات، يان بةرةيةكي ئيسلامي يةكطرتووي كوردي دروستبكات ثةيوةندي بتةوتري لة طةلَ رصكخراوة ئيسلاميةكاني سوني مةزهةبي عةرةبي هةية.

كةواتة دةركةوتني ثارتة شيعةكاني كوردي خةتاي ثارتة ئيسلاميةكاني كوردة وةك بزوتنةوةي ئيسلامي و كؤمةلَةي ئيسلامي و يةكطرتووي ئيسلامي، ضونكة بةشصوةيةكي مةزهةبي كاريان كردوة و دةكةن. ئةمةش زيانصكي طةورة بة طةلي كورد دةدات.

 

2) سياسةتي ثارتة عةربيةكاني شيعة مةزهةب و دةركردني ذمارةيةكي زوور لة كوردي شيعة بؤ ئصران و ذيانيان لة شارة عةرةبيةكان و سنووريةكاني نصوان كورد و عةرةب، سص ئةطةري هةرة طةورةن لة دووركةوتني ذمارةيةك لة كوردي شيعة لة ثارتة نةتةوةيي و ضينايةتيةكاني كوردي. ئةوة جطة لة طةشةسةندني رصكخراوة ئايينيةكان لة ولَاتة ئيسلاميةكاندا بة شصوةيةكي طشتي.

 

3) بةرطري نةكردني ضالاكانةي ثارتة نةتةوةييةكان و ضةثيي كوردستان لة كصشةكاني كوردي شيعة و مةينةتيةكانيان لة كاتي دةسةلَاتي سةددام و ذيانيان لة ئصران و بةثصضةوانةوة ثارتة عةرةبيةكاني شيعة هةولَياندا ئةو كصشةية بؤ بةرذةوةندي خؤيان بقؤزنةوة و ئاسايشي نةتةوةيي عةربي بةو كارة لة سنووري باكووري عصراق مسؤطةر بكةن.

لة كوتاييدا ئةوة دةلَصم كة دةركةوتني رصكخراوةكاني شيعة مةزهةبي كورد و ثصشتر رصكخراوة سوني مةزهةبيةكاني كورد، زيانصكي طةورة بة ستراتيذ و يةكطرتوويي أصزةكاني طةلي كورد دةدات و ثصويستة ثارتة نةتةوةييةكاني كورد نةخشةيةكي باشيان هةبصت بؤ بةهصزكردني بيري نةتةوةيي و (ئينتيما) ي نةتةوةيي لاي طةلي كوردستان و دةبص هةولَصكي جددي بدرصت بؤ ئةوةي هةموو رصكخراوة كورديةكان بة جياوازي بير و بوضوونيانةوة لة بةرةيةكي كورديدا كؤببنةوة.

ثصويستة لايةنة كورديةكان (نةتةوةيي، ضةث، ئيسلامي سوننة و شيعة و هتد. . ) وةك بلؤكصكي يةكطرتوو كارةكانيان ئةنجامبدةن بةتايبةت لة سةر ئاستي هةموو عصراق و دةرةوةدا. ضووني رصكخراوةكاني شيعة مةزهةبي كورد بؤ بةرةيةكي شيعي عصراقي عةرةبي و نزيكبوونةوةي رصكخراوة سوننيةكاني كورد لة رصكخراوة سوننيةكاني عةرب، سةرةتاي هاتني دةستي عةرةبة بؤ ناو كوردستان و تصكداني بيري نةتةوةيي كوردستان.

 بؤ ثةيوةندي لةطةلَ نووسةر:  karzan@spray.se

info@kurdistannet.org

ضاثيكة

كاتي بلآوكردنةوة 

www.kurdistannet.org