ديسان طورطةبؤر! . . . هاورِيَ باخةوان

 

بةرلة راثةرِيني بةهاري 1991ي باشووري كوردستان، داطيركةري تورك هيَزكاريَكي ئةوتؤي لةسةر رةوشي ئةم بةشةي كوردستان نةبوو. ئةو ترسةي كة ئةوكات من هةستم ثيَي كردبوو و ثةييم ثيَي بردبوو تةنها طورانييةكاني هونةرمةندي بةرِةطةز كوردي وةك ئيبراهيم تاتلَيساز بوو كة لاوان زؤر بةثةرؤشةوة طويَيان ليَي دةطرت و هةروةها فيلمةكاني هةر ئةم هونةرمةندة و كضة هونةرمةندي بةرِةطةز كورد هؤليا ئافشار بوو كة ديسانةوة خةلَكي بةثةرؤشةوة سةيريان دةكرن. ديارة هؤيةكةشي طؤرانييةكان و جوانيي خاتوو هؤليا بوو.

ئةو طؤراني و فيلمانة زؤركةس بةلايةوة ئاسايي بوو. بةلآم من ئةو كاتةش كة ناوةرِاستي هةشتاكان بوو بةترسيَكي طةورةم دةزاني بؤسةر رؤشنبيريي كوردي. ضونكة رؤشنبيريي كوردي لةم بةشةي كوردستاندا كة تائيَستاش لةضاو بةشةكاني تردا بالآدةستة، لةذيَر هيَزكاري خراثي رؤشنبيريي عةرةبيدا بوو و ديارة ئيَستاش هةر واهيية و ثيَشكةوتن و سةربةستييةكي ئةوتؤي بةخؤيةوة نةديوة. سةرباري ئةوةش ئةو طؤراني و فيلمة توركيانةشي هاتةسةر.

ئةطةرضي لة كوردستاندا ضةند سةد سالَيَكة كةمينةيةكي توركمان نيشتةجيَي سةر ثشتويَنةي سنووري نةتةوةييي كورد و ناوضة عةرةبييةكانن، بةلآم رؤشنبيريي توركمان كة زؤر وابةستةي رؤشنبيريي توركيية نةيتوانيوة هيَزكاريَكي بةرضاوي لةسةر رؤشنبيريي كوردي ببيَت. لةلايةني ئابووريشةوة توركمان بةهؤي كةميي ذمارةيانةوة نةيانتوانيوة لة كورد بالآدةست و بةهيَزتربن. بةلآم ئةطةر توركمانةكاني باشوور بةراوورد بكريَن بة ئازةرييةكاني كوردستاني بندةستي داطيركةري ئيَران، ئةوا رؤلَ و هيَزكاري ئازةرييةكان لةوبةشةي ولآتدا بةرضاوترن و هيَزكاريَكي ئابووريي ترسناكيان لةسةر ئةو بةشةي ولآت هةية. هةربؤ نموونة تةواوي ئابووريي شاري نةغةدة و دةوروبةري بةدةست ئازةرييةكانةوةية و كورديش لة ثرِؤذةكانياندا كريَكاريَكي رووت و برسي و ضةوساوةية.

ثاش راثةرِينةكةي باشووري كوردستان، جطة لة هيَزكاري رامياري و سةربازيي داطيركةري تورك بؤسةر باشووري كوردستان، هيَزكاري ئابووريش بةرةبةرة دةستيثيَكرد. هيَزي ئابووريي تورك باشووري كوردستاني كردة بازارِي شمةكةكاني و زةوييةكانيشي كردة ترانزيَتيَك بؤ نيَوان خؤيي و داطيركةري ئيَرِاق.

ثاش رووخاني بةغدا، داطيركةري تورك هةولَة ئابوورييةكاني زؤرتر طةشةثيَدا و ئيَستا بؤ نموونة تةنها لة شاري سليَمانيدا ثةنجا كؤمثانياي توركي دةستبةكارن و بةشيَوةيةكي فةرِمي ناوةنديان لةو شارةدا هةية و لة ذووري بازرطانيي سليَماني ناونووس كراون و كؤمةلَيَك ثرِؤذةي طةورة و هةستياريان لةبةردةستداية. . لةوانة ثرِؤذةي فرِؤكةخانةي بةكرةجؤ. .

ئةطةر هيَزكاري ئابووريي داطيركةري تورك لةثيَش راثةرِين بةسةر ئةو بةشةي ولآتةوة بةرِيَذةي %1 بووبيَت، ئةوة ئيَستا ئةو هيَزكارة دةكريَت بطووتريَت بةشيَوةكي هةرِةمةكي لة %30 تيَثةرِيكردووة، ئةمة ئةطةر كةمم نةطوتبيَت، ضونكة لة باشووري كوردستان دوكان و كؤطاي بازرطانيم ديتووة كة زؤرتر لة %90ي شمةكةكاني توركي بووة، ديارة بةشيَكي زؤري ئةو شمةكة ناتوركانةي تريش هةر لة توركياوة هاتوون و تورك كةم و زؤر قازانجي ليَيانكردووة. هةربؤية ئةمة دةبيَتة ترسيَكي طةورة.

كوردستاني بندةستي ئيَرِاق لة رووي راميارييةوة بةشيَكة لة داطيركةري ئيَرِاق و ئابوورييةكةي دواكةوتةي ئةو داطيركةرةية و هيَزكاري ئابووريي توركيش رؤذ بة رؤذ لة زؤربوونداية. بؤية لة ثاشةرِؤذدا هةر هةنطاويَك و هةر برِياريَك دةربارةي ئةم بةشةي كوردستان، داطيركةري تورك بةهؤي ئةو ثةيوةنديية ئابوورييةيةوة تيَيدا بةشدار دةبيَت، ئامانج و ئاكاميشي زؤر باش دةزانين.

ثتةوكردني ئةو ثةيوةنديية ئابووريية زؤرتر بةخواهيشتي ثارتي و يةكيَتي بووة و لة هةنديَك جار و باريشدا بةهؤي طةمارؤي داطيركةري بةعسةوة ناضاري بووة، بةلآم خواهيشتيشي زؤر تيَدابووة.

ثةيوةنديي ئابووريي باشووري كوردستان بة داطيركةري توركياوة تارِادةيةكي زؤر هةرِةمةكيية و بةهؤي رذاني ئةو سةرماية زؤرةي ثاش رووخاني بةغداوة، هةردوو حكومةتي باشوور ثيَشبرِكيَيانة لةسةر هيَناني ئةو كؤمثانيا توركييانة. بةلآم لةلاي داطيركةري توركةوة بةبةرنامةي تةواوةتييةوةية و ئامانجيشيان بة توركاندن و ذيَردةستةييي ئابووريي ئةو بةشةي ولآتة.

بؤ نموونة كؤمثانيا هةية لة %100 توركيية بة كريَكارةكانيشيانةوة. تةنانةت هةنديَكيان ناوي ئةو ثرِؤذانةشي كة دروستي دةكةن توركين! كار وابرِوات داطيركةري تورك تةواوي باشووري ولآت دةكاتة شاري نةغةدة و ئابووريي ئةم بةشةي ولآت بةتةواوةتي ذيَردةستيان دةبيَت. ذيَردةستةييي ئابووريش واتة ذيَردةستةيي تةواوي برِيارة راميارييةكاني حكومةتةكاني باشووري كوردستان. هةربؤية دةبيَت ئةو ثةيوةنديية و هيَناني ئةو كؤمثانيايانة بةثيَي بةرنامةيةكي واهي بيَت كة مةترسي طورطةبؤرةكان لةسةر ئةو بةشةي ولآت كةمتر بكاتةوة و ذمارةي كؤمثانياكانيشيان سنووردا بكريَت و ثةيوةندي بةكؤمثانياي ئةو ولآتانةوة بكريَت كة داطيركةري كوردستان نين. .

01-10-2004‏‏

لاهاي - هؤلَندا

hawreh@bakhawan. com

http://www. bakhawan. com

 بؤ ثةيوةندي لةطةلَ نووسةر: 

info@kurdistannet.net

ضاثيكة

كاتي بلآوكردنةوة 

www.kurdistannet.net

Hit Counter