بؤضي عيَراق بةرةو ديموكراسي ناضيَ؟ ... فةيسةلَ خةليل

عيَراق بةرةو ديموكراسي ناضيَ، ئةمة ثةلةكردن نيية لة فةراهةمبووني ديموكراسي، ئةوةم لة بيرة كة ديموكراسي ئيستراد ناكريَ و زةمينةي دةويَ منيش باس لةو زةمينةية دةكةم، كاتيَكيش دةلَيَم عيَراق نابيَتة دةولَةتيَكي ديموكراسي ماناي ئةوة نيية كة ديكتاتور (بة نموزةجة سةدامييةكة) دةطةرِيَتةوة عيَراق!. رةنطة ئيَمة بةوة هةلَخةلتابين كة ئيَستا لة عيَراق ثلؤراليزميَك ئامادةية، بةلآم دةبيَ بزانين كة خودي ئةم ثلؤراليزمة موذدةيةك نيية بؤ ديموكراسي، بةلَكو بيَ بووني ديموكراسي ئةم فرةيية جؤريَكة لة ئاذاوة سالَيَكيش ئةزمون بةلَطةي ئةم قسةيةمة.

بؤضي عيَراق بةرةو ديموكراسي ناضيَ؟ لة نيَو ئةو فرة رةوتة سياسييةي كة ئةمرِؤ لة عيَراقدا ئامادةية، ضةندين رةوت هةن كة ضةمكي ديموكراسيان قبوولَ نيية، ليَرةدا طةورةترين ئيشكاليةت رووبةرووي ديموكراسي دةبيَتةوة كة طةورةترين بةربةستيشة لةبةردةم بة ديموكراسي بووني عيَراق، ئايا دةتوانين لةطةلَ نةياراني ديموكراسي، ديموكراسي بين؟ بةلآم دةبيَ بثرسين كة ئايا نةياراني ديموكراسي كيَن؟ خؤيان لة ض ئايديولوذيايةك بةرجةستة دةكةن؟ ديارة بيرمةندة سياسييةكان لة وةلآمدانةوةي ئةم ضةند ثرسيارة ئاماذة بؤ دوو رةوت دةكةن: يةكةميان فيندةمينتاليزم و دووةميان شؤظينزمة، كة هةردووكةيان لة عيَراقي ئيَستادا لة برةودان.

كاتيَك ديموكراسي لة رؤذئاوا بة هؤي ململانيَ نيَوان ئاينزاكاني مةسيحي نةدةتوانرا كارا بيَ، "جؤن لوك" بانطيَشتي بؤ ميكانزميَكي تر كرد ئةويش جياكردنةوةي دةسةلآتي ئايينيية لة دةسةلآتي سياسي كة دواتر لةذيَي تيَرمي عةلمانيةت ناسرا، بؤية ضةمكي ديموكراسي و عةلمانيةت ثةيوةستن بة يةكترو تةواوكةري يةكترن، جا عيَراق دةكريَ عةلماني بيَ؟ من لةو قةناعةتةدام نةك بة تةنها وةلآم دانةوةي ئةم ثرسيارة بةلَكو باسكردني عةلماني بووني عيَراق لة كاتيَكي وةك ئيَستا خؤي لة خؤيدا مةهزةلةية! بووني شيعة لة عيَراق ئاستةنطيَكي ترة لةبةردةم ديموكراسي، ئاينزاي شيعة دةرهاويَشتةي كيَشة سياسييةكاني نيَو ئيسلامة، شيعةو سوننة بةرلةوةي (لة رووي عةقيدةو هةنديَك ئةحكامي فيقهي جيابن) كيَشةي دةسةلآت و برِي بةشداربوون لة دةسةلآت ئةم دوو ئاينزايةي دروست كردووة، لة زؤر ولآتي تريش ئيَستا ئةم كيَشةيةي شيعة هةية (بؤ نموونة لة سعودية)، بؤية ضاوةرِيَي ئةوة ناكريَ شيعةو سوننة لةسةر دةسةلآت كؤك بن بةتايبةت ثاش ئةوةي هةر يةكيَكيان تيؤري سياسي خؤيان هةية بؤ حكومكردن كاريشي بؤ دةكةن! بووني دةولَةتيَكي ئيسلامي شيعة مةزهةبيش لة ثالَ عيَراق (ئيَران) زياتر ئةم كيَشةية ئالَؤزتر دةكات و بؤ بةرذةوةندي سياسي خؤي بةكار دةهيَنيَ! شيعة لة عيَراقدا هةيةو دةنطيَكي جياوازة، حكومةتي عيَراقي ضةند ئةم دةنطة قبوولَ دةكات؟ ئةو دةنطة هيَندة ثةيوةستة بة تةرحةكاني مةرجةع، هيَندة بةتةرحي ديموكراسي موقنيع نيية، ئةوان دةيانةويَ نيزامي ثيوكراسي ثةيرِةو بكةن، ئةمة ئيشكاليةتيَكة رووبةرووي عيَراق و حكومةتة كاتيةكة دةبيَتةوة ئةو حكومةتةي كة بانطةشةي ديموكراسي بووني بؤ ئايندةي عيَراق دةكات!. ديارة وةك بينيمان حكومةت بةهيَزو وةلآمي تةياري سةدر دةداتةوة. حكومةتي كاتي عيَراق بة بيانووي ئاسايشي عيَراق سةرطةرمي دروستكردنةوةي سوثاية، ليَرةدا دةمةويَ ئاماذةيةك بؤ سوثاي عيَراقي بكةم سوثاي عيَراق هةر لةسةرةتاي دروستبوونييةوة بة بيانووي ثاراستني ئاسايش لة بيستةكاني سةدةي بيستةم دذي طةلاني عيَراق بةكارهاتووة، ئةو كات هةر وةك ئيَستا تةتةوعي بوو! بةلآم ئةم سوثا دواتر بة دريَذايي زيَتر لة (80) سالَ دذي دةنطة جياوازةكاني نيَو كؤمةلَطاي عيَراق و سةركوتكردنيان بةكار هاتووة ئةم سوثاية هيض كاتيَك لة "موقع الدفاع الوطني" دانةبووة، ئيَستاش دروست بووني جةيش و بةكارهيَناني دذي تةياري سةدر ميَذووةكة دووبارة دةبيَتةوة، ديارة نالَيَم عيَراق ثيَويستي بة سوثايةك يان هيَزيك نيية بؤ دذي تيرؤرستان هةر وةك ضؤن لةو قةناعةتةدا نيم كة تةيارةكةي سةدر لة بونيادناني نموزةجيَكي ديموكراسي بؤ عيَراق بةشدار بيَ (بةلَكو ئاستةنطة)، بةلآم دروستكردنةوةي سوثا بةم شيَوازة! بة مةترسيةك دةزانم.

ثرؤسيةكي سياسي لة عيَراق ئةنجام دةدريَت سةرةتا ئةنجومةني حوكم و دواتر حكومةتي كاتي و كونطرةي نيشتماني، ئةنجامدةراني ئةم ثرؤسةية نوخبةيةكن و ئةم ثرؤسةيةش بيَ بةشداربووني خةلَكي عيَراق ئةنجام دةدريَ، ديارة هةموومان لةو قةناعةتةداين كة هةلَبذاردن لةئيَستادا ئةنجام نادريَ و ئةطةر بشكريَ سةركةوتوو نابيَ، بةلآم نوخبةي سياسيية كة لةكويَ هاتووة؟ ئةم نوخبة سياسيةي ئيَستا لةعيَراق كاراية بةشيَكيان موعارةزي عيَراق و بةشيَكي تريش كةسانيَكن رابردوو ياخود شوناسي سياسيان ديار نيية، ئةطةر موعارةزة خؤي لةذيَر ثرسياردابيَت "لةكاتي خؤيدا" ئةوا بةشةكةي تر دةيانجار دةكةويَتة ذيَر ثرسيارةوة، هةرضؤنيَك بيَ ئيرادةي خةلَك لةم ثرؤسانة نا ئامادةيية، بؤية ناكريَ لةحالَةتيَكي وةهادا باسي ديموكراسي بووني ئةم جؤرة ثرؤسةية بكريَ، هةرضةندة ديكتاتؤريش نةبيَ..!!

info@kurdistannet.org

ضاثيكة

كاتي بلآوكردنةوة 

www.kurdistannet.org