www.kurdistannet.org

 

ضاوةرِيَي ضييان ليَدةكةين؟ دةتوانين ضاوةرِيَي ضيتان ليَبكةين؟ .... د. كةمال ميراوةدةلي ... وةرطيَرِاني لة ئينطليزييةوة: ئاوات ئةحمةد

 

شتيَكي سةيرة، دواي ئةو هةموو ميَشك شؤردنةي طةلةكةمان، دواي ئةو هةموو نغرؤبوونة ثرِ شةرمةزاريية لة عيراقيَتي و عيراقضيَتيدا، دواي ئةو هةموو سوكايةتيكردنة بة شةهيد و قوربانييةكانمان و ضارةنوسمان، بة جرت و فرتي شيَتانة بؤ سةرلةنوص دروستكردنةوةي دةولَةتي عيراقي ناوةنديي ئةنفالضي، دواي ئةو هةموو بازرطانيية سياسيية لة بةغداد، دواي ئةو هةموو سرِينةوةيةي ناوي كورد و كوردستان لة ميدياي جيهاني و طوتاري سياسيي جيهانيدا، طوتاري لةمةرِ خؤرةلاَتي ناوةرِاست و ئايندةي عيراق، بةوةي خؤيان وةك هاولاَتي ثلةيةكي يةكجار شادوماني عيراق ببةنة ثيَشةوة. ئةوةتا ئيَستا جاريَكي تريش ئةندازياراني عيراقضيَتي و سةروةريي عيراق و يةكيَتي عيراق، لةرِ و لاواز و بةجيَماو، شةرمن و تؤقيوو، طلةيي لةوة دةكةن كة كورد هيض رؤلَيَكي نية، لة بةلَطةنامة ثيَشنياركراوةكةي نةتةوة يةكطرتووةكاندا ناويان نةهاتووة، تةنانةت ئةطةر لة تويَي ئاماذةكردنيشةوة بيَت بؤ ئةو رؤلَة طرنطةي لة دةستوري كاتي عيراقدا هةيانبوو، ئةوانة لة ثرؤسيَسي سياسي ئيَستادا، زياتر و زياتر ئةو رؤلَة بضووكةيان ثيَدةدريَت كة شايستةي هةن.

دكتؤر مةحمود عوسمان، كة زؤرجار خؤي وةك ثالَةواني بنةرِةتي دةبينيَت لة بةدةستهيَنانةوةي سةربةخؤيي و سةروةريي عيراقدا، ئةويش ئيَستا طلةيي ئةوةي هةية كة برِيارة ثيَشنياركراوةكةي ئةمريكييةكان بؤ نةتةوة يةكطرتووةكان، نةك هةر ناطةرِيَتةوة بؤ دةستوري كوردستان، بةلَكو هةر باسي دةستوري كاتيي عيراقيش ناكات. من دلَنيام كة ئةو تةنها بؤ راكيَشاني سةرنجي جةماوةر ئةم كارة دةكات.

لة لايةكي تريشةوة، لة كاتيََكدا كة تالَةباني هيَشتا هةر خولياي ئةوةيةتي كة ثؤستيَكي بالاَ لة بةغداد وةربطريَت هةروةها لة كاتيَكدا لةم دوايين يازدة سةعاتةي كؤتاييدا، هيض ستراتيجيَكي وةهاي ثيَ نية بؤ ئةوةي نةهيَلَيَت هةموو شتيَك لة دةست دةر بضيَت. بيرؤي يةكيَتي نيشتماني لة لةندةن سةري سورِماندين و وتاريَكي رؤذنامةيي بلاَو كردةوة بآ ئةوةي ئيمزاي كةسي ثيَوة بيَت و درابيَتة ثالَي هيض قسةكةريَك يان زمانحالَيَك يان دةسةلاَتيَك.

ئةمة تةواوي تيَكستةكةية كة لة 27 ي مايسي 2004 دا بلاَوكراوةتةوةو هةر خؤي بؤ خؤي ديَتة قسة:

رةوشي ئيَستاي عيراق و هةلَويَستي نويَي ئةمريكا و بةريتانيا و نةتةوة يةكطرتووةكان، واي لة كوردةكان كردووة زؤر بة جديي بة خؤياندا بضنةوة. واديارة نةخشةي ثيَشنياركراو بةلَيَن نادات بةوةي كورد لة ئايندةي عيراقي نويَدا هيض رؤلَيَكي هةبيَت. ديسانةوة كوردةكان هةست دةكةن جاريَكي تريش فريو دراونةتةوة.

خةلَكي دةلَيَن نامانةويَت ظيَتناميَكي تر بؤ ئةمريكا بيَتة طؤرِآ، لة هةمان كاتيشدا خةلَكي كوردستانيش نايانةويَت هةلَةبجةيةكي تر ببينن، يان تووشي هةلَمةتيَكي تؤقيَنةري تري بة كؤمةلَ كوشتني ذن و منالاَني كورد ببن.

يةكيَتي نيشتماني كوردستان باوةرِي واية كة ئةطةر ديسانةوة ثشت بكريَتةوة نةهامةتييةكاني كورد و لة ئايندةي عيراقي نويَدا هيض قسةمان نةخوات، ئةوا ئيرادةي طةلي كوردستان ئةوةندة ثتةو و مةزن و ثشتيواني ثارتة سياسييةكاني كوردة، كة ئةطةر ثشت طوآ بخريَن، ئاكامةكةي دةبيَتة هؤي ئةوةي بة تةواويي لة هةموو طفتوطؤيةكي تر بكشيَنةوة كة ثةيوةنديي بة ثيَكهيَنانةوةي هةر حكومةتيَكي نويَي عيراقةوة هةبيَت. بة دلَنيايي ئةمة خزمةتي يةكيَتي عيراق ناكات.

ئيَمة دةمانةويَت بيري بةريتانيا و ئةمريكاي بهيَنينةوة كة كورد تاقة هاورِيَي راستةقينةو هاوثةيماني هاوثةيمانان بووة، هةر لة دةستثيَكردني ثرؤسةي ئازادكردني عيراقةوة، هةتا ئةمرِؤ.

ضيتر جاريَكي تر كورد نابيَت بة هاونيشتماني ثلةدوو لة عيراقدا.

بةس ئةنديَشةي ئةوة بكة كة ضةند ناخؤشة بؤ هةموو كورديَكي هؤشمةند و بة شةوكةت، ضةند سوكايةتيثيَكردنة، كة دوايين رستة كة لة لايةني بةرِيَز مةسعود بةرزانييةوة ضةندان جار دةةبارة كراوةتةوة.

ئايا ئيَمة 40 سالأ جةنطاوين و 250000 شةهيدمان داوة بؤ ئةوةي نةبين بة هاولاَتي ثلةدوو لة عيراقدا؟

ئايا ئيَمة شةرِمان كردووة بؤ ئةوةي لةكوردستاني زيَدي ميَذووي خؤمانا ئازاد بين، ياخود بؤ ئةوةي ببينة هاولاَتي ثلة يةك يان ثلةدوو لةولاَتيَكي تردا كة ثيَي دةوتريَت عيراق؟

ئةة شتيَكي سةراسيمةكةرة. ئايا ئةوانة دةتوانن ئةوةندة نةفام بن، ئةوةندة ميَشكيان بضووك بيَت و ئةوةندة لة دةرةوةي دونيا بذين تا نةزانن هةر ئةوةندةي بة خؤت بلَيَيت عيراقي و كار بكةيت بؤ يةكيَتي و سةروةريي عيراق، ئيتر هةموو ئارطيوميَنتيَكي لؤجيكييانةت دؤرِاندووة، هةموو بةهايةكي ئاكارييت لةدةست داوة، هةموو حالَةتيَكي ياساييت لة كيس ضووة كة تيَيدا داواي شتيَكي جياواز بكةيت. بة لؤجيك و بة زةرورةت كاتيَك بة خؤت دةلَيَيت عيراقي، ئةوا نكوليي لة كوردبووني خؤت دةكةيت. ضونكة خودبةرِيَوةبردن لة سةر بنةماي جياوازيي ئةتني و جوطرافي و ناسيوناليزمي ئةتنييانةي سياسييانة دادةمةزريَت.

بةوةي بة خؤت بلَيَيت عيراقي و كار بكةيت بؤ بيناكردنةوةي دةولَةتي عةرةبي ئةنفالضي، دةبيت بة كةمينةيةك و بتةويَت و نةتةويَت دةبيَت ملكةضي ئيرادةي زؤرينة بيت. عيراقيش بة ثيَناسة دةولَةتيَكي عةرةبييةو ئةوة هوشيار زيَباري كورد بوو كة وةزيري دةرةوةيةو عيراقي بردةوة بؤ رةطةزثةرسترين و شؤظيَنيترين دةزطاي عةرةبة، واتة كؤمةلَةي عةرةبي، دامةزراوةيةكة ثشتيواني لة هةموو جينؤسايدةكاني سةدام كردووة دذي طةلي ئيَمة و تا ئيَستاش هةر ثشتيواني ليَدةكات.

بةناو سةركردةكاني كورد كةمترين هةست بة بةرثرسياريَتي ميَذوويي دةكةن، زؤر كةم بة تةنطي شؤرةت و ئابرِووي نةتةوةوةن، طوآ نادةنة ضارةنوس و ئايندة، نةك تةنيا لة باشوري كوردستان، بةلَكو لة هةموو شويَنيَك، ثيَويستة ئةوانة:

دةسبةرداري هةموو هاوكاريكردنيَكي بيناكردنةوةي دةولَةتي عيراقي ئةنفالضي ببن و لةبري ئةوة داوا لة ئةخزةر ئيبراهيمي بكةن كة بة نةتةوة يةكطرتووةكان بلَيََت وةلاَمي ئيرادةي طةلي كورد بدةنةوة كة بة 1. 7 مليؤن ئيمزا طوزارشتي ليَكراوة، دةست بكةن بة ريفرانديؤميَك لة ذيَر سةرثةرشتي نةتةوة يةكطرتووةكاندا بؤ سةربةخؤيي لة هةموو ناوضةكاني كوردستاندا لة خانةقينةوة بؤ زاخؤ.

هيض شتيَك لة طؤرِآ نية، كةريَطةتان ليَناطريَت لةوةي ئةم داواية ياسايي و شةرعي و ئاشتيخواز و ديموكارسيية بةرز بكةنةوة، بةلاَم من هيوام ثيَتان نية، ئيَوة ئيرادة و ئازايةتي و نيشتمانثةروةريتان تيَدا نية.

ئةطةر ئةخزةر ئيبراهيمي و نةتةوة يةكطرتووةكان داواكةيان رةت كردةوة، ئةوسا داوا لة طةلةكةمان بكةن بيَنة سةر شةقام، ريَثيَوان و خؤثيشاندان ساز بكةن هةتا بةقسةمان دةكةن. ئةوان هيض ضاريَكيان نية جطة لةوةي ئيرادةي طةلي ئيَمة بؤ ئازاديي ثةسةند بكةن. ئةمة ئةو ساتةية، كة بة خيَرايي بة تةنيشتاندا تيَدةثةرِيَت. فرسةتي ليَ بيَنن. وةكو خيانةتكاري راستةقينة مةضنة ناو ميَذووةوة. بة رةهايي، ئةمة تاكة دةرفةتي دروستة لةبةردةمتاندا مابيَت. ئةطينا سةنط و قورسايي خؤتان لةدةست دةدةن و لة ئةحمةد ضةلةبي باشتر مامةلَةتان لةطةلَدا ناكريَت.

 سةرضاوة:28 May 2004


KurdishMedia. com - By Dr Kamal Mirawdeli