ثاش ئةزمونيك لة خةبات، ياساي ذمارة 137!!!! ... كةذال حةمة رةشيد

 

13-05-2011 05:02

 

خةبات لة ثيناو هةلوةشانةوة، يان لاني كةم طؤريني ياساكاني ئةحوال شخسي عيراقي دا، وة داناني ياساي مؤديرن و ثيشكةوتوو لة جييان كة لةطةل ذياني هاوضةرخ دا بيتةوة خةباتيكي بةردةوامي بزووتنةوةي ذنان بوة لة كوردستان. بة تايبةتي لة دواي رووداوةكاني ئازاري 1991وة بةشيوةيةكي ريكخراوترو بةئامادةييةكي زياترةوة كار بؤ ئةم مةسةلةية دةكرا. ضةندين كؤرو كؤبونةوةو سمنار لةم بارةيةوة سازكران. ضةندين ووتارو ووتو ويذو ليكؤلينةوة لةم بارةيةوة لةبلاوكراةوة ميدياكانةوة ثةخش دةبونةوة.

طرنطترين و جديترين هةوليك و برياريك كة لةم بارةيةوة هةنطاوي بؤ نرا برياري بةستني كؤنفرانسيكي بةرفراوان بوو بؤ ريكخراوةكاني ذنان لة كوردستان لة ثيناو طؤريني ياساكاني ئةحوال شخسي دا سالي 1996، كة من بؤخؤم شايةدي حالي ئةم مةسةلةيةم و ئةوكات نوينةري ريكخراوي سةربةخؤي ئافرةتان بووم لةو كؤبونةوانةدا بؤ بةريخستني ئةوكؤنفرانسة. ئةو ريكخراوانةي بةشداربوون لةم كارةدا بريتيبون لة (يةكيتي ذناني كوردستان، كؤمةلةي ئافرةتان، يةكيتي ئافرةتاني سؤسيالست، ئافرةتاني زةحمةتكيشان، خانماني سةربةخؤ، ريكخراوي سةربةخؤي ئافرةتان) . ئةم ريكخراوانة لةناوةنديكي هاوبةشدا بة ناوي (ناوةندي هاوبةشي ريكخراوةكاني ذنانةوة) خةريكي كاري مشترك بوون، كة يةكيك لةو كارانة مةسةلةي ياساكاني ئةحوال شخسي بوو. بةهةرحال ئةم ريكخراوانة كؤبونةوةي يةك لة دواي يةكيان بةريخست، هةركؤبونةوةيةك بةنديك لةبةندةكاني ياساكاني ئةحوال شخسي تيا تاوو توي دةكراو هةر ريكخراوةيةك بةديلي خؤي بؤ هةر بةنديك ثيشنيار دةكرد. بريار بوو لةو كؤنفرانسةدا بةزؤرينةي دةنط بريار لةسةر بةديلة هاوبةشةكان بدريت و ياسايةكي تازة بةرامبةر بة ياساكاني ئةحوال شخسي بةرزكريتةوة بؤ بةردةم ثةرلةمان و دةسةلاتداران تا جيبةجيي كةن.

خالي طرنطي ئةم بزووتنةوةية ئةوةبوو تةواوي ريكخراوةكان لةو كؤبونةوانةدا دةنطياندا بة هةلوةشانةوةي ياساكاني لة ثةيوةند بة (زةواج، تةلاق، نةفةقة، ميرات، تعدد الازواج-فرةذني. . . .) وة زؤربةي بةندو ياساكاني تر كة ئةمانة لة روكنة ئةساسيةكاني ياساكاني ئةحوال شخسي و شريعةتي ئيسلامة، وة بةديلي مؤديرن و ثيشكةوتوو ثيشنيار دةكرا. جيطاي باسة كة (ريكخراوي ذناني يةكطرتوي ئيسلامي) لة سةرةتاكاني ئةم كؤبونةوانةدا بةشدار بوون هةموو ياساكاني ئةحوال شخسيان وةك خؤي قبول دةكردةوة بةلام تةنانةت ئةوانيش دةنطيان دا بة هةلوةشانةوةي ياساي (تعدد الازواج-فرةذني) ، دواتر كة بينيان ئةوان لة تةواوي مناقةشةو بريارةكاندا تاك كةوتةن و بةلكو هةستيان كرد كة ئةمة كاري ئةوان نيةو لةطةل ئةقل و مةنتقي ئةواندا نايةتةوة، ثاشةكشةيان كرد.

ريكخراوةكان هةموو هةفتةيةك هةر بةردةوام بوون لة سازداني كؤبونةوةكان، ئةم كارة سالي خاياند تا تةواوي بةندةكان و ياساكان تاوو توي كران، شايةني باسة شةمام شوقي ئةندامي ثةرلةمان و كادري (ي، ن، ك) خؤي نوينةرايةتي يةكيتي ذناني دةكرد لةو كؤبونةوانةدا. مةخابن وةختيك كؤنفرانس طةيشتة ئاستي ثيطةيشتن كة بريار بوو نوينةراني حزبة سياسيةكان، سةرؤك و نوينةري حكومةت، سياسةتمةداران، رؤذنامةنووسان و كةنالةكاني تةلفزيؤنةكانو، ، ، ، ، دةعوةتي ئةم كؤنفرانسةبن، ووردة ووردة ساردو سري كةوتة نيو ريكخراوةكان بةتايبةتي يةكيتي ذنان، هةر رؤذة بة بةهانةو بيانويةكةوة خةريكي دواخستن و ريطري دانان بوون لة بةردةم ئةنجام داني ئةو كؤنفرانسةدا. من لة ثيناو بة ئةنجام طةياندني ئةوكارةدا زؤر نةفةس دريذ بووم و تةحةمولي نارةحةتي زؤرم كرد، بةلام ئةوان بةردةوام بوون لة هةولةكانيان بؤ لةباربردني ئةو بزووتنةوةية. ئةو كاتة ئيتر ئةوة زياتر رؤشن دةبؤوة كة حزبةكاني ثشت ئةو ريكخراوانة بة تايبةتي يةكيتي نيشتماني ريطة بةم كارة نادات و ناتواني جورئةت و تحةمولي ئةو مةسئووليةتة بكات كة دةستكاري ياساكاني رذيمي بةعس بكةن لة كاتيكدا ئةوان لةبةر شلؤقي باري سياسيان هةموو رؤذة ئيحتمالي ئاشتبونةوةو دةست لةملكردنةوةي رذيميان بؤ خؤيان دانابوو، بؤية ئيتر ريكخراوةكاني ذنان كة بة شيك بوون لة ريكخستنة حزبيةكاني ئةوان، خودي شةمام شةوقي نةيدةتواني بةبي برياري يةكيتي ئةم كارة بكات، لةلايةكي تر ئةوانة خؤيان ئةحزابي كؤنةثةرستن ض باكيانة كؤمةلطا بةرةو مةددةنيةت بةرن و ياسا بطؤرن، بةلكو بة ثيضةوانةوة مانةوةي ئةفكارو ياساي دواكوتوو لة قازانجي مةصلةحةت ثةرستي و بةردةوامي ذياني ئةوانداية.

بةراي من طةر ئةوان ريطر نةبووناية لةبةردةم ئةو بزووتنةوةيةدا ئةوا دةميك بوو ياساكاني ئةحوال شخسيي توري زبلدان كرابوون لةلاين ذنانةوةو ياساكان و ذياني خةلك شيوةي مةددةني بةخؤوة دةطرت، ئةمةش كاريطةري طةورةي دادةنا لة ئيستادا كة بةو شيوةيةو بة ئاساني ياساي شةريعةت وحوكمي جةهالةت نةسةثينري بة سةر ذناندا. ئةم تةجربانةو دةركردني برياريكي ئاوةها كؤنة ثةرستانةي ئيستاي ئةنجومةني حوكم جاريكي تر رامان دةضلةكينيت و ثيمان دةليت خةباتي بزووتنةوةي ذنان ثيوويستي بة خةبات و بزووتنةوةيةكي جةماوةري واقعي هةية بةشيوةيةك كة عقيدة ثةرستي حزبي نةتواني ريطر بيت لةبةردةم بزووتنةوة جةماوةريةكةدا.

 19-1-2004

kazhalh@yahoo. com