حزبي شيوعي عيراق و رِةوةندي ئامانجيَك لة جبهةي وةتةنيةوة بؤ ثةرلةماني فيدرالي و ئيسلامي ... ريبوار عارف

 

13-05-2011 04:37

 

هةفتةنامةي رِيَطاي كوردستان ئؤرطاني سياسي حزبي شيوعي كوردستان – عيراق لة 7ي كانووني دووةمي 2004دا لة ذمارة 576ي ثرؤذةيةكي حميد مجيد موسا سكرتيري كؤميتةي ناوةندي حزبي شيوعي عيراقي بلاوكردةوة كة بةناوي (ياساي ئيدارةي دةولةتي عيراق لة ماوةي ئينتقاليدا) ية، بة هيواي ئةوةي كة ئةم ثرؤذةية تةنانةت بيَتة بةردي بناغةيةكيش بؤ ثرؤذةي رِةشنووسي دةستووري هةميشةي عيراق.

بةر لةهةرشتيَك ئةوة بلَيَين كة ئةو دةستوورةي ئةم بةرِيَزة دةيةويَت بيكاتة بةردي بناغةي دةستووري هةميشةي عيراق، خؤي لة 17 بةنددا دةبينيَتةوة، كة لة يةكةمين نيطادا سةرنجي خويَنةر بؤ ئاستي ضاوةراني يةكاني (حشع) كيَش دةكات، وة دةشيَت هةر كةسيَك خؤي بةوة قانع بكات و بلَيَت ئةم دةستوورة دةكريَت هيَندة نؤيَ وجيدي بيَت كة ئينسان ضاوةرِوانيةكاني خةلكي عيراق لةكونة دةرزي (حشع) وة بينيَتةوة.

بؤية دةلَيَين ئةلهةق كالآكةي حميد موسا ثرِاوثرِ بة قةد بالاي حيزبةكةيةتي. ثرؤذةيةك كة لة ثةراويزي دوو بةندا 4 جار ووشةي ؛؛ ماف و ئازادي ؛؛يةكاني خةلَكي عيراق بةكار هيَنابيَت ئيتر ناكريَت زؤر خؤ بة لايةنة جؤراوجؤرةكاني يةوة خةريك بكةيت، لة لايةكي تريشةوة ئةوةندةي كة ئةم ثرؤذةية ضرا داطيرسانة بةرِووي برا موسلمانةكاندا، ئةوةندة باسيَك ني ية لة ثةيوةند بة وويست و داواكاري و ئازادي و ماف و خةون و خؤزطةكاني خةلكي عيراق، بؤية منيش تةنها وويستم بؤ ئاشنا بوون بة رِوانطةو ناوةرِؤكي ثةيامي حميد موسا تةنيا دوو بةندي ئةم دةستوورة وةك مشتيَك لة خةرماني تواناو جيَطةو رِيَطةي ئةم سكرتيرةو حيزبةكةي بخةينة بةردةست خويَنةرانةوةو ئةوجا كلاوي خؤتان بكةنة قازي. كة ئةويش بةندي 1وة 3 ية كة بةم شيَوة دةست ثيَ دةكات : 1- عيراق كؤماريَكي ديموكراسي ثةرلةماني فيدرالَي خاوةن سةروةريية. 3- رِيَزطرتن لة ثيَناسي ئيسلاميانةي زؤرينةي خةلَكي عيراق و زةمانةتكردني مافي ئاين و تايفةكاني ديكةو ئةنجامداني كارو كردةوةي ئايني خؤيان.

بةلَيَ ثيَم واية خستنة رِووي تةنها ئةم دوو بةندة وةك مشتيَك لة خةرماني شاكارةكةي حميد موسا بةس بيَت بؤ ئةوةي ؛؛ خةلَكي عيراق بة هيواو ئاواتة ديَرينةكاني خؤيان بطةيةنيَ و لة كلاورِؤذنةي ئةم دةستوورةشةوة خؤري سةرفرازي طةلة بةختيارةكةي حشع هةلَبيَت ؛؛. كارةساتةكة ئةوةية حيزبيَك كة بةوةش رِازي نةبيت كة 25 مليون ئينسان بةسةر دين و قةومدا دابةش بكات و تازة تايفةشي ثيَوة ئيزافة بكات، كةضي هيَشتا ئامادة ني ية خؤي لة ووشةي دةست و ثاطيري ؛؛ شيوعي ؛؛ رِزطار بكات. بابضينةوة سةر ثرؤذةكةي ئةم بةرِيَزة، هةقيقةت ئةوةية كة ض ئةم دوو بةندةو ض هةموو دةستوورةكةي حميد موسا دةيةويت دووثاتي يةك مةسةلة بكاتةوة كة ئةويش بة طريَ دانةوةي بةندي يةكةم و سيَهةم ناوةرِؤكي ئةم ثةيمامة ميذوويةمان بؤ رِوون دةبيَتةوة، كة دةنطدان و بانطةوازكردني بةرِسمي يةت ناسيني ( (جمهوري ئيسلامي فيدرالَي ثةرلةماني عيراق) ) . بة دةر لةوةي كة ضؤن هةر يةك لةم ضةمكانة ليَكهةلَدةكيَشريَت و بة كردوة ض مانايةك دةبةخشيَت، فةلسفةي ئةم دةستوورة وةك لة بةندةكاني تريشدا دةردةكةويت ثيَ داطرتنة لة سةر حكومةتيَكي ئيسلامي و فيدرالَي !

بؤية ليَرةدا جيَطةي خؤيةتي كة ئاورِيََك لة ناوةرِؤكي حكومةتي ئيسلامي و فيدرالَةكةي ئةم بةرِيَزة بدةينةوةو بزانين ئةو خيَروسةودةقةية ضي ية كة ئيشةللة لة سايةي بةرةكةتي تةرحةكةي سكرتيري حشع دا بةسةر خةلكي عيراق دةباريَت ؟ ئةوة بة فةرزبطرين كة بةثيَي مؤدي رِؤذ حشع دةبيَت شتيَك بلَيَت كة جيَطةي حمدو سةناي براياني ناو مةجليسي حوكم بيَت واتة لةم بارةشةوة ثيَويستة بةهيَزترين خالَي هاوبةشي نيَوان خؤيان و ئيسلامي يةكان بدؤزنةوة. كة بة بةبرِواي من زنجيري خالَة هاوبةشةكانيان زؤر نةفةس دريَذوبةربلاوة بةلام لة هةموويان سةقامطيرترونةثساوةتر بة ئيسلامي كردني حكومةتةكةيان و خةلكي عيراقة. ئةطةر ضي بة ئيسلامي كردني كؤمةلطاي عيراق كرؤكي تةقةلاي بزوتنةوة ئيسلاميةكانة بة مةبةستي داسةثاندني حكومةتيَكي ئيسلامي. بةلام ديارة لةم بارةشةوة ناكريَت حشع بةدةستي كةم بطريَت و ضاوةرانيةكةش ئةوةية كة رِةزامةندي

براياني مةجليسي حوكميش بة دواي خؤيدا كيَش بكات و ئةم هةلَويَستة بةرز بنرخيَنن. بةتايبةت ئةمة لة كاتيَكدا كة بةشدراي كردني حزبةكةي حميد موسا لة دةستةلات لةطةل حكومةتي بةعسدا، دنيايةك ئةزموون و شارةزاي و ليَوةشاوةي بؤ ئةم حزبة بةجيَهيَشتووةو بةطةرِ خستني ئةم سةرماية لةم رِؤدا دةتوانيت خةلكي عيراق لة بةختةوةريةكي كةم ويَنة بةهرمةند بكات و بيَتة دةستةمايةيةكي باشيش بؤ ثةرلةماني ئايندةي حكومةتي ئيسلامي عيراق.

با بزانين لةبةيكي حميد موسا ماناي بة ضي ية ؟

ئةوةي كة خةلَكي عيراق بؤ دذي حكومةتي بةعس بوون خالَي هاوبةش و ئاشناية بة رِؤح و طيان و طؤشت و ثيَست و ئيَسقانةوة هةستي ثيَ دةكةين و بةشيكة لة ميَذووي ذياني هةموومان. كة دةكريَت بلَين لة سةرو هةموويانةوة قةومثةرستي و سةركوتطةري ئةم حكومةتة فاشيستة طومان بؤ هيض شتيك ناهيَليتةوة! بةلام ئةوةي جيَطةي سةرسوورمانة بة كردةوة حميد موسا خوازياري دووبارة كردنةوةي هةمان فليمةو دةيةويَت هةروةك ضؤن 35 سال خةلكي عيراق طيرؤدةي فاشيزمي ناسيوناليستي عةرةب بوو، بةهةمان شيَوة ضةند ئةيامي تريش ئةو خةلَكة ئةسيري دةستةلاتي فاشيزمي ئيسلامي سياسي و قةمثةرستي بكةن. تؤ بلَيَيت كةسانيَك هةبن كة طومانيان هةبيَت لةوةي كة حكومةتي ئيسلامي ياني دةستةلاتي تيرؤر، وةحشيطةري، سةركوت ودذايةتي كردني ئازادي وبةختةوةري وريفاة و دذ بة ووشياري ئينسان. حكومةتي ئيسلامي ياني اعدام ئةشكةنجة، زيندة بةضالكردن و ئةنفال و طؤرِي بةكؤمةل، ياني شةرعيةت دان بة شةر كوشتار ئاوارةكردن و رِاوةستانةوة لة بةرامبةر بة هةر دةنط و رِةنط وتروسكةيةكي عيلماني، ئازاديخوازي، مافي مرؤظ، رِاديكالَدا. مةطةر هةموو ئةو وةحشيطةريانة لة ذيَر ئالاي لائيلاهة ئيلةلاي حكومةتي فاشيستي بةعسدا، وة يان لةو لاترةوة لة سايةتي حكومةتي جمهوري ئيسلامي ئيران و تاليباندا ئةنجام نةدرا. سةيرةو جيَطةي شةرمةزاري ية سةدان سالة، كؤمةلطاي عيراق قؤناغي فيودالي تيَ ثةراندوة كةضي تا ئيستةش سكرتيري حشع زؤرينةي خةلكي عيراق بة موسلمان تؤمار دةكات. ئاخةر ئةمة ض درؤية كة خةلكي عيراق ئةمرِؤ لة جةرطةي مناسةباتيَكي سةرمايةداريدا دةذين و شورِشي تةكنةلؤذي و طةشةي رِووبات و كؤمثيوتةر دورترين خالي جيهاني تةنيوةتةوة، بةلام هيَشتا فتواي ئةوة دةدريَت كة زؤرينةي خةلكي عيراق موسلمانة. ئةمة ض لؤذيكيَكة كة زةرِةيةك رِيَطة بة هيض طؤرِانكاريةك نادات و نةخش و ثراتيكي ئينسان بة مةسخةرة دةطيريَت و ثيَي واية كة مادام ثشتاو ثشتي بةشيَك لةو خةلكة موسلمان بووة كةواتة هةر دةبيَت بة موسلمانيش بميننةوةو بةموسلمانيش بمرن. . . بةلام لة رِاستيدا لاي كةسمان شاراوة ني ية ئةوةي كة لةثشت ثةردةي بة ثيرؤز هيَشتنةوةي ديني ئيسلامةوة حةشاردراوة هيض شتيك ني ية بة دةر لة رِاطرتني نيزامي ضينايةتي بؤرذوازي لة عيراق ياني بة دةر لة دريَذة ثيَدان بة بةربةريةت. كة ئةمةش بةكردةوة لةثيَشي هةموو شتيَكةوة ياني دريَذةدان بةكوشت وكوشتارو اعدام و رِاكيَشاني شمشيرة رِووبةرِووي ئازاديخوازي راديكاليزم وسكؤلاريزم و علمانيةت و سؤسياليزمدا ! وة هةر ليَرةشةوة جيَطةي خؤيةتي كة بلَين ئايا ئةم بةديلة كةم تا زؤر هيض ثةيوةنديةكي بة خواست و ئامانج ئارةزووكاني خةلكي عيراقةوة هةية؟ ئايا ئةو خةلكة ئاسؤي رِزطاربوون و تروسكةي ئازادي، سةرفرازي، بةختةوةري، ذيانيَكي باشتر لة دووبارةكردنةوةي هةمان سيناريوي رِةشي دةوراني دةستةلاتداريةتي حكومةتي بةعسدا دةبينينةوة بةو ئيزافةوة كة ئةمرِؤ كؤمةليَك ئايةتووللةو ئيحسان تةبةري* تر لة ثشت دةستوورةكةي حةزرةتي موساوة رِاوةستابن ؟ بةدلَنياي نـــا، نة ئةم دةستوورةو نة هاوشيَوةكاني ئةم دةستوورة هيض نزيكايةتي و ئاشنايةتي يةكي بة ذيان و ئارةزوةكاني خةلكي عيراقةوة ني يةو داسةثاندنيشي مةطةر لة رِيَطةي ثةنابردن بؤ سوونةت و شيَوازةكاني بةعس و بةعسيزمةوة بيَت !

ئةطةر لة دةوراني بةعسدا بةهؤي سةركوت و نةبووني ماف و ئازاديةكانةوة، بةهؤي نةبووني حورمةتي ئينسان و بةهؤي نةبووني دةروازةيةك كة خةلَكي هةناسةيةكي تيدابدات و ئازادانةو بة دوور لة هةر سانسؤرو سةركوتيَك، بة دوور لة هةر رِيَطريةكي ياساي و بة دوور لة هةرجؤرة دةخالةتيَكي دين لة دةستةلاتداريةتيداو بةدوور لة هةرجؤرة فشاريكي سياسي وكؤمةلايةتي و فةرهةنطي و ئةخلاقي، وة بةهؤي جؤرةها رِيَطريي مادي يةوة نةدةكرا خةلَكي برِيار لةسةر دةستنيشان كردني هةويةتي ئينساني خؤيان بدةن، ئةوا بة دلَنياي لةبارودوخيَكي بة هةر رِادة ئينساني دا درؤي ئيسلامي بووني خةلَكي عيراق وةك بلَقي ذيَر ئاو سةر ئاو دةكةويَت. بؤية جيَطةي خؤيةتي ئةو ثرسيارة لة حميد موسا بكريت كة لوتفةن رِووني كةنةوة بةرِيَزتان لةرِيطةي ض ليكولينةوةيةكةوة لة كويَ وةو لة رِيَطةي كام ئامارطيري واقعي يةوة بةو ئاكامة طةشتوون كة زؤرينةي خةلكي عيراق بة ئيسلامي لةقةلةم بدةن ؟ تةنها طومانيَك كة من لةبةرامبةريدا دةستةوةستاوبم ئةوةية كة رِةنطة بةرِيَزيان ئةو زةحمةتةيان كيَشابيَت و لة دةوراني ئةنداميةتي مةجليسي حوكمدا، لة باتي دائيرةي ئةحوال مةدةني و بةثيَي ؛؛ داب و نةريتي كؤمةلطا ؛؛ مندالاني سةربيَشكةشيان بة ئيسلامي تؤمار كردبيَت. سةرنج بدةن تراذيدياكة لة كويَوة سةرضاوة دةطريَت، رِؤشنة لة كؤمةلَطاي سكؤلاردا ئةوة خةلَكن كة خاوةني برِياردان و دياري كردني ياساو بنةماكاني ذياني كؤمةلَطان، ثيضةوانةكةشي لة كؤملَطاي ئيستبداي ديني دا ئةوة دين و ئايةتة ثيرؤزةكانة دةبنة ياساو خةلكي ناضار بة قبولكردني هةرجؤرة داب و نةريتيَكي دواكةوتوانةو دذي ئينساني دةكات و دةستي ئينسان لة هةر جؤرة دةخالةتيَك بؤ بنياداني كؤمةلطادا دةبةستيتةوةو ئينسان دةوري عةبدي ثيَ رِوا دةبينريَت. بؤية تةنانةت هةر هةمان دين لة هةولي ئةوةشدا دةبيَت كة عةبدايةتي بكاتة فةرهةنطي باوي كؤمةلطاو ملي ثيَ بدريَت، كة رِةنطة ناوليَناني مليونةها ئينساني بة عبدللة، عبدلمجيد، عبدلحميد. . . و سةدان ناوي تريش طؤشةيةك بيَت لة هيماكاني داسةثاندن و بةباوكردني ئةو فةرهةنطة كؤنةثةرستةي كة ئينسان شانازي بة رِاطةياندني كؤيلةتي خؤيةوة بكات. بؤية بانطةوازةكةي حميد مجيد موساش بؤ بة زؤرينة لةقةلةمداني خةلكي عيراق بة ئيسلام هةر ثيَي لة ناو زةلكاوي هةمان فةرهةنط و داب و نةريتدايةو وة خوازياري مانةوةو نةطورِيني ثيناسةي هةمان زؤرينةية.

جيَطةي خؤيةتي كة هةر ليَرةشدا ئاورِيَك لة فيدراليزمةكةي ئةم بةرِيَزة بدةينةوة، هةرضةندة بةدةر لةوةي كة نة حميد موساو نة هيض لايةنيكي تري ناو مةجليسي حوكم هيَشتا لةسةر ماناي عةملي و ثيناسةي ئةم دةستةواذةية قسةيةكي رِؤشنيان نية، هةريةكةيان لة ئاوازيك دةخوينن.

بؤية لة باشترين حالةتيدا فيدراليزميَك كة لة نيَوان كيَشمةكيَشي ئةم لايةنانةدا سةرهةلبهيَنيَت بةدةر لة خؤشكردني ئاطري شةرِي قةومي و لةخؤين هةلكيَشاني عيراق هيض مانايةكي تري ليَوة بةرهةم نايةت، رِةنطة كارةسات ورِووداوةكاني ئةم ضةند مانطةي ثيَشوو لة شاري كركوك طؤشةيةك لةم راستي يةي نيشان دابيت. ئةساسي ترين مةسةلةش لةم بارةوة ئةوةية كة بةدةر لةوي كة ماناي عةمةلي فيدراليزم ياني رِيَطةدان بةخولقاندني شةرِوكوشتاري قةومي ية هةروةها ضةمكي فيدراليزم لة سنووري كؤبوونةوةي ذوري داخراوي حزبةكان بةدةر هيض واقيقةتيكي سياسي كومةلايةتي تري ني ية، بةدوورة لة هةرجؤرة كيَش و بةهايةك وةك بزوتنةوةيةكي كؤمةلايةتي و جةماوةري لة ئاستي كؤمةلَطاي عيراق و كوردستاندا. تا بةو شويَنةي كة بة تةقةلاي ئةحزبي قةومي كورديش دةطةرِيَتةوة ئةمة دواين وةرقيَكة بؤ بةشدرابوون و جيَ ثيَ قايم كردن لة دةستةلاتي ئايندةي عيراقدا. هةلَبةتة دةبيَت ئةوةش بلَين كة ثيَ داطرتني حشع لة فيدرالي بووني ثةرلةمان تةنها فورمؤليَك ني ية بؤ خؤطونجاندن لةطةل كةش وهةواي طشتي و دلدانةوةي ئةحزابي قةومي كورد، بةلَكو هاوكات ديفاعيَكي ستراتيذيشة لةبةرامبةر ئةطةري هةر جيابوونةوةيةكي خةلَكي كوردزمان لة عيراق. وة هاوثيض فيدراليزم بؤ حشع سوويندخواردنيَكي ياساي ية بؤ براياني موسلماني نيو مةجليسي حوكم و ثيَيان دةليَت كة مةخابن يةكيةتي خاكي عيراقي موسليمانان لةسةرو هةموو شتيَكةوةية. هةلَبةتة دةبيَت ئةوةش بلَيَين كة ئةطةر بة هةر ليَكدانةوةيةكي جياوازيشةوة هةر رِادةيةك لة هاودلَي هةبيَت لة نيَو لايةنةكاني مةجليسي حوكمدا لة ثةيوةند بة ملدانيان بة فيدراليزم، تةنيا لةبةر ئةوةية كة بة تيَكرا ئةوةيان بة قورِطدا ناضيَتة خوارةوة كة هةموو هاولاتياني عيراق مافي بةرامبةريان هةبيَت.

دوا ووشة :

حميد موسا لةوة دلَنياية كة تةقةلاي ويَنة كيَشان وطريَدانةوةي هةويةتي ديني و قةومي لةم شاكارةيدا هيض داهيَنانيَكي نؤي ني ية. ئةوةي كة سكرتيَري كؤميتةي ناوةندي (حشع) ي ناضار بةم ثةلةقاذةية كردوة تةنها هةولَيَكة بؤ نيشانداني سيماي نوراني خؤي بةرِووي ئيسلامي يةكاندا تا لة كلاورِؤذنةي ئةم تةرحةوة ثؤستي وةزارةتخانةيةك خؤي بدةروشينيتةوة. ئاخر ميذووي دروست بووني لايةنيَك كة لة رِيزي ثيَشةوةي هةموو حيزبةكاني تري سةر شانؤي سياسي ئةمرِؤي عيراقدا بيَت، بةلام هيَشتا ضنطةكرِةي ئةوةي بيَت كة ثشكي ثاشةوةي بةركةويَت ئيتر ثيَويست بة هيض ليَكدانةوةيةك ناكات. مةخابن كة حشع هيض هةلَةيةكي نةكردوة، تانها ئةوة نةبيَت كة لة جبهةي وةتةنيةكةي دوينيَ يةوة تا ثةرلةمانة ئيسلامي يةكةي ئةمرِؤي سةرطةرمي تةواوكردني يةك رِةوةندة ئةويش بة هةر نرخيَك بيَت دةستي طيربيَت لة طؤشةيةكي دةستةلات، تؤ بلَيَيت ئةوةندة بيَ ضارةبن ثاش تةواوكردني ئةم قوناغةو مئموريةتةكةيان لةم جبهةيةش هةلَيان فرِيَنن ؟ هةقيقةت ئةوةية كة حميد موسا دروست جيَطةو رِيَطةي حزبةكةي خؤي دةناسيتةوةو ضاك لةو هةقيقةتة دلَنيان كة رِيَطةيةكي تر بة دةر لة خؤطونجان لةطةل ئةم ئايةتوولايانةي ناو ثةرلةماندا ني ية، ئاخةر هةر دةخالةت و ئالوطوريك لة خوارةوة ئةطةر ئةمانيش لة مةترسي دادطاي كردنيش بثاريَزيَت ئةوا مةطةر ئاسةواري ئةم حزبة تةنيا لة ئةنتةيكةخانةكاندا ببينريتةوة. بؤية سكرتيري حشع ثيَشبيني يةكي ووشيارانة دةكات و دةيةويَت هةر لة ئيَستةوة لة رِيَطةي بةدةنط طةياندني بةندي 12وة كة دةليت: ( (ياساغكردني هةموو بانطيذيةك كة ببيَتة هؤي هةلخراندن) ) . بةم جؤرة خؤيان لة هةيةجان و توورِةي ئة هيَزة هةلخرِينةرةو لةشكري رِاثةرين و هاتنة مةيدان و شورِش بثاريَزن كة باشترين رِيَطةش بؤ ئةم مةبةستة بةدةنط طةياندني ئةو ياساو قانوونانةية كة دةكرينة ضةكي رِاوةستانةوةو ضاوترساندن و رِيَطرتن لة بةرامبةر بة راديطاليزم و كريكاران وزةحمتكيشاني عيراقدا. هةر ليَرةشةوة بيَ دةنط بوونيان لةبةرامةبةر بة قةدةغةكردني هةرجؤرة سزايةكي اعدام يان برِيني ئةندامةكاني لةش، سزاداني جةستةيي و شيوازةكاني تري سزادان ودةست دريذي وسووكايةتي كردن بةئينساندا ووشةيةكي لةسةرناوتريَت. ئاخر دةبيَت ئةمانة بؤ طياني شورِشطيَران و هيَزي سةرنطونكةرةكان بهيلنةوة.

13 / 1 / 2004