سياسةتي ثةراويَزكردني رؤشنبيراني كوردستاندا

 سؤنيا سديق

05-09-2003 00:37

 

بيرؤكةي ئةم نووسينة لة ئةنجامي طفتوطؤيةكي كتوثرِي نيوان من وهاورِيةكم دروست بوو، تيايدا باس لة هةنديَ نووسةرو هونةرمةند هاتةثيَشةوةكة رؤذانيَك بةرهةمي ضاكيان هةبوو، كةضي ئةمرؤ (هةرضةندة كار بةدةستن) بةلآم هةست بة بوونيان ناكرص و خؤيان لة ثةراويَزيَكي بضووكدا حةشارداوة. هةر بؤية هاوريَكةم ثيَيوابوو ئةوانة خؤيان روناكبيري ثةراويَزي بوون، بؤية ئيَستا هيض رؤليَكيان نية، هةرضةند دةرفةتي ضاكيان بؤ رةخساوة.

لةرِاستيدا ئةمة روويةكي ديكةي حةقيقةتةكةي سةرةوةي بؤ رِوونكردةوة، ئةويش هؤيةكاني ثةراويَز كردن و رِيَطرتن لة كاري ذمارةيةكي زؤر لةو رؤشةنبيرة بة توانا و بةهرةدارانة، بة شيَوةيةكي تايبةتيش لة ناو ئافرةتاندا. ئةم كؤسث و تةطةرانة لة نيَو كؤمةلَي ئيمةدا بة ئاساني دةست نيشان دةكريَن و هةستيان ثيَدةكريَت، بةلآم تا هةنوكةش بةجواني و رِاشكاوي نة باسيان ليَكراوة، نة دةربارةيان نووسراوة. وةلي خؤليَدان لةم بابةتة لة بةرذةوةندي زوَربةي ئةو رِؤشنبيرانة نية كة ئةمرِؤ رولبةدةستن و بزووتنةوةي رؤشنبيري لة كوردستان بة ريَوةدةبةن. بةلَكو هةر خودي ئةوان ئةم كيَشةيةيان درووست كردووة!

ليَرةدا ثرسياريَكي طرنط ديَتة كايةوة: ئةويش مةبةست لة رِوشةنبيري ثةراويَزي و رِوشةنبيري ثةرِاويَزكراو ضية؟

هةر كؤمةلَيَك تايبةتمةندي خؤي هةية، لةبواري فيكري و كلتوري و ميَذويي. . . هتد، ئةم تايبةتمةنديانةش كؤمةلَي هؤكار هةنة لةناويان دةبا يان ئةوةتا دةيانثاريَزي، هؤكارةكانيش دةشي ئابوري بن يان سياسي و كؤمةلآيةتي و نةتةوةيي بن. منيش لةم تةنها وتارةدا ناتوانم دةربارةي هةمووي بدويَم. ئةوةي بةلاي منةوة طرنطة باس كردنة دةربارةي ثرِؤسةي كوذاندنةوةي زوَر لة رؤشنبير و هونةرمةندي بةتوانا وبةهرةدار كة ئةمرؤ لة ثةرِاويَز دراون و حةقيان خوراوة و هيض لايةنيَكي بةرثرس نة دةرفةتيَكيان بؤ دةرةخسيَنيَ نة ثرِؤذةيةكي بؤ ضارةسةركردني ئةم دياردةية هةية. بةش بة حالَي خؤم ئةم ديمةنة بة خةتةرناك دادةنيم ضونكة بةردةوامي رِةوشي فيكري ورؤشنبيري لة كوردستان جؤريَكة لة بةردةوام بوون لةسةر ريَبازي بةعس. ئةوةتا ئيستاش رِةنطدانةوةي بةسةر جؤري بيركردنةوةو رفتاري بةشيَكي زؤر لة كاربةدةستاني ولآتي ئيَمةدا هةية كة لة عيراقي كؤندا ثيَياندةوت (ا لمحسوبية وا لمنسوبية) . تواناييةكاني مرؤظ لةسةر خودي داهيَنــــاني نةوةستاوة بةلَكة لةسةر ناسين و ثةيوةندي بة بالآدةستان و دةسةلآتدارانةوة هةية.

هةروةها دةمةوي ئاماذة بؤ ئةوة بكةم كة بةرِاستي ئافرةت لة ثيَطةي خـــــؤيدا لةم دياردةية زةرةريَكي زياتري ثي طةيشتووة، ضونكة دةسةلآتي ثياو لة كؤمةلَةكةمان كار يةكلا دةكاتةوة. جارص خؤ طةر بيَتو ئافرةتيَك تؤزيَك زانا وليهاتوبص و بيةويَت جيَطايَك بة حةقي خوَي بطرص، ئةوة دارو بةرد ليَي بةجةواب ديَت وهيض قانونيَك بةرطرييان ناكات. ليَرةدا ئافرةتة بةتواناكة يا لةم ململانص ضارةنووسازةدا دةيباتةوة (كة ئةوانة زوَر كةمن) ئةو ئافرةتانةي كة بةتوانان و بةهرةدارن و لةهةمان كاتدا حةقي خوَيان بة دةست هيَناوة لةناومان نين. بة ثيَضةوانةوة ئافرةتي بي توانا هةر ئةوةندة بيةوص ببص بة شتيَك ئةوة هةموو ثياوان بؤي دةبنة ثرد. بؤية دةبينين لة ولآتي ئيمةدا ئافرةت هةن و جيَي ضاكيشيان داطيركردووة بةلآم زؤربةيان كارليَنةهاتوون، بؤية هيض داهيَنانيَك و مونافةسةيَك لةطةلَ ثياو دروست ناكات، هةميشة لة ذيَر ركيَفي ثياويَك كارةكاني بة ئةنجام دةطةيَنآ. لة رِاستيدا دوور نية ئةم هؤكارانة وا لة مرؤظ بكا تةسليم ببيَت بةو روانطايةي، كة رزطارنةبووني ئافرةت لة ثاشكؤيي واقعيَكة، ضونكة طةر بهاتباية رؤشنبيري كورد و دةزطاكاني راطةياندن و لايةنة بةرثرسةكاني ديكة، بة برِواي رِاستةقينةوة بيانؤرِيباية مةسةلةي ئافرةت، مافةكاني وةك مروظيَكي ئازاد وكاملأ (نةك تةنها وةك مولحةقيَكي ثياو وثيَناسةكةشي هةر ثياوةكةية) دان ثيَدابيَنن، ئيَستا لةجيات ئةم باسانة بة ليَكؤلَينةوةي واقعي ناو كؤمةلأ خةريك دةبووين.

ئةمرِؤ ئةو طؤرِانة نيَودةولَةتيةي كة لة كوردستان و عيراق رةنطي داوةتةوة، بة طشتي ضاوةرِوان دةكريَ دةرفةتيَك هةلَـكات بؤ ضارةسةركردني ئةم كيَشةيةو سةدان طيشةي ديكة. طوماني تيَدا نية طةر ئيَمة ديموكراسييَكي رِاستةقينةو ضوسثاو لة نيَو كؤمةلَةكةمان دانةمةزريَنين كة مةجالي تيَكةلَي كلتورو فيكرمان بؤ بكاتةوة و بتوانين بة زهنيةتيَكي هاوضةرخ تيكةلَي بيري نوص ئةم سةردةمة بين لةم تةنطوضةلَةمةية دةرباز نابين. لة كؤتاييدا من حةز دةكةم دان بةوةشدا بنيَم كة ئيَمة ناتوانين دةسكةوتة نةتةوةييةكانيشمان بثاريَزين طةر ئةو كيَشانة لةبيركةين و حةقي خؤي نةدةينص.