مةسةلةي ئالآ و ريفراندؤم .... هاشم عةبدوپلآ

06-09-2003 01:35

ماوةيةكة ئالآي كوردستان وضؤنيةتي هةپكردني بؤتة باسصكي طرنط و، رؤذانة دووثات دةكرصتةوة. بةهةمان شصوةش بازاري ريفراندؤم طةرمة و هةريةكة لةخؤيةوة ضةمك و واتاي بؤ دادةتاشص و خؤي بة داهصنةري دةزانص. ئةو دوو بابةتة ئاوي زؤر هةپدةطرن، من لصرةدا بة كورتي ئاماذةيان ثصدةكةم:ـ

 ئالآي كوردستان

1ـ ئالآي كوردستان، بة رةنطةكاني (سوور و سثي و سةوز؛ لةناوةراستي بةشة سثيةكةي خؤرصكي زةردي 21 ثةري) ، بةر لةوةي يةكةمين رصكخراوي سياسي لة كوردستاندا لة دايك ببص، هةبووة و زؤر لة ئالآي ئصران و هيندستانيش نزيكة.

هةروةها خؤيبوون ساپي 1927 بة ئالآي رةسمي خؤي و كوردستاني ناساندووةو لةسةر ضياي ئاطري بةرزي كردؤتةوةو خةباتي بؤ كردووة. خوالصخؤشبوو ئيحسان نوري ثاشا لة بيرةوةريةكاني خؤيدا باسي لصوةكردووة. دواتريش لة سةردةمي كؤماري كوردستان لة مةهاباد بة دةستي ثصشةوا قازي محةمةد بةرزشةكاوةتةوة. دةپصن ثصشةواي نةمر مستةفا بارزاني نةمري راسثاردووة كة نةهصپص ئةو ئالآية بكةوص و نةوي بص.

2 ـ لة ضلةكاني سةدةي رابردوودا زؤربةي رصكخراوة سياسيةكان، ئالآي كوردستانيان بةرزكردؤتةوةو بة ئالآي ميللةتي كورديان زانيوة. بةلآم دواي طةرمبووني بازاري لايةنطراني شورةوي (سؤظيةت) لة ثارضةكاني كوردستاندا، ثشت لة ئالآ و خواستي سةربةخؤيي كراوة. حزبي شيوعي عصراق وتودةي ئصران و

كؤمؤنيستي توركيا و حزبي شيوعي سوريا و ثارتي ديموكراتي كوردستاني عصراق و حزبي دصمؤكراتي كوردستاني ئصران، بوونةتة دوذمني ئةو ئالآيةو رصطةيان نةداوة باسيشي لصوة بكرص.

3ـ لة دةيةي حةفتاكاني سةدةي رابردوو تا نةوةدةكان، تةنيا ثاسؤك (ثارتي سؤشياليستي كورد) ئةو ئالآيةي بةرزراطرتبوو. دواي راثةريني بةهاري 1991 هةندص ثارتي سياسي ديكة لة باشوور، وةك حزبي رزطاريي كوردستان وحزبي زةحمةتكصشاني كوردستان و ثارتي ثارصزطاراني كوردستان و ثارتي كاري سةربةخؤيي كوردستان، ئالآي كوردستانيان لةسةر بارةطاكانيان بةرزكردةوة، دواتريش هةندص رصكخراوي ديكة ثةيدا بوون و ثةيرةوييان لصكرد.

4ـ تةنانةت هةردوو هصزة دةستةلآتدارةكةي باشووري كوردستان نةك ئالآي كوردستانيان بةرز نةكردؤتةوة، بةپكو زؤر سةرسةختانة لة دذيدا وةستاون. لة كؤبوونةوةيةكي ثارلةماني باشووري كوردستاندا باسي لصوة كرا، بةلآم لايةنطراني هةردوولا دذي راوةستان، هةروةها لة كؤرصكي ثاپتؤكدا بةرصز (رصكار ئةحمةد) سكرتصري حزبي رزطاريي كوردستان طوتي كة دةستةلآتداران تابلؤي ئةوانيان لةسةر شةقامي طشتي بريوةتةوة ضونكة تابلؤكة ئالآي كوردستان بووة، بيانؤشيان بؤ برينةوة ئةوة بووة كة وةفدي بياني (توركيا و ئصران و عصراق) كة بةوص رةت دةبن لةو ئالآية دةسپةمصنةوة و ئةمةش كار لة ثةيوةندي دةستةلآتداران و دراوسصكاندا دةكا.

5ـ بةوم دواييانة بةرصز كاك مةسعود سةرؤكي ثارتي ديموكراتي كوردستاني عصراق لة ساپرؤذي ثارتيدا، طوتي : (ئصمة رصطة نادةين ئةو ئالآيةي كة بةعسيةكان دايان ناوة، لة كوردستاندا هةپبكرص) ، بصطومان مةبةست بؤ هةپكردني ئالآي كوردستان نيية و قةتيش داواي هةپكردني نةكردووة و نايكا، بةلآم دةيانةوص بؤ هةپبذاردني داهاتوو خؤياني لة ذصردا بشارنةوة. ثارتي ديموكراتي كوردستاني عصراق، خؤي بة عصراقي دةزانص و بؤ يةكثارضةيي خاكي عصراق كار دةكا نة ئالآي كوردستاني قةبوپة و نةبة دپسؤزيش داواي دةكا.

6ـ ثارتي كرصكاراني كوردستان ث. ك. ك، ئالآيةكي ديكةي بؤخؤي داناوة، بؤية باسي لصوة ناكةم. داواكارم خوصنةران نةپصن ث. ك. ك ئالآي كوردستاني قةبوپة، ئةو نةك قةبوپي نيية بةپكو رصطة نادا، كؤنطرةي نةتةوةيي كوردستان (ك. ن. ك) يش ئةو ئالآية بةرز بكاتةوة، بةمةش ناكؤكي لة ناو (ك. ن. ك) دا هةية و ضةندين لايةني سياسي لةبةر ئةمة خؤيان كصشاووةتةوة.

يةكصتي نيشتماني كوردستان و ثارتي ديموكراتي كوردستاني عصراق، ئةطةر ئةمريكيةكان ثصيان نةطوتبان نة دةيانزاني فيدراپي ضيية و نة ئالآي كوردستانيشيان هةپدةكرد.

ريفراندؤم

ضةمكي ريفراندؤم موپكي هيض كةس و لايةنصك نية. زؤر لة طةل و نةتةوةكان ثةناي بؤ دةبةن و طرفتةكاني خؤياني ثص يةكلايي دةكةنةوة، بةلآم ثةسيارةكة ئةمةية كص لة كوردستاندا داهصنةري ريفراندؤمة ؟؟.

1ـ رؤشنبيراني سلصماني لة 14/7/2003 بانطةشةي ريفراندؤميان كردووة، يةكصتي نيشتماني كوردستان، لةثشت ئةو داوايةي رؤشنبيرانةوةيةو ميدياكاني خؤي بؤ تةرخان كردووة، زؤربةي ئةو نووسةرانة ئةندام يا سةر بة (ي. ن. ك) ن، بةمةش فؤرمصكي ناجؤري وةرطرتووةو خةپك بة ثارصزةوة بؤي دةضن. ضونكة ي. ن. ك نةك باوةري بة سةربةخؤيي كوردستان نيية، بةپكو عصراقيةكي عةيار 24ة. ئةمة تاكتيكي سياسييةو دةيانةص بؤ هةپبذاردني داهاتوودا خؤياني لة ذصريدا بشارنةوة.

2ـ حزبي رزطاريي كوردستان لة 15/8/1993 ريفراندؤمي كردؤتة دروشمي خؤي و كاري بؤ كردووة. ساپي 1993 لة رؤذنامةكةيان (رصطاي رزطاري) باسيان لصوة كردووة، هةروةها لة 7/4/2003 دوو رؤذ بةر روخاني سةدام بة مانشصتي طةورة لة رؤذنامةي (رؤذي طةل) نووسيبوويان (دواي روخاني سةدام ريفراندؤم تاكة رصطةية) ، داوايان كردبوو بؤ بةرصوةبردني ريفراندؤمصكي ئازاد جةماوةري كوردستان لة دةوري ريفراندؤم كؤببصتةوة. هةروةها سكرتصري ئةو حزبة لة 1/5/2003 دا بؤ ئةم مةبةستة نامةيةكي بؤ سةرؤكي ئةمريكا ناردوةو مةسةلةي ريفراندؤمي هصناوةتة طؤرص. ئةطةر سةيري ماپثةري حزبي رزطاري بكةي بة باشي ئةو راستيةت بؤ روون دةبصتةوة.

www. rizgary. com/

3ـ حزبي كؤمؤنيستي كرصكاري عصراق لة ساپي 1995دا بؤ يةكلايي كردنةوةي كصشةي كورد لة عصراق، ريفراندؤمي داواكردو كاري بؤ كرد، تةنانةت طؤظارصكيشيان بةو ناوة (ريفراندؤم) ضاث و بلآوكردؤتةوةو كاريان بؤ كردووة، بةلآم بةداخةوة ئةوانيش باوةريان بة دةوپةتي سةربةخؤي كوردستان نيية و ناسؤناليستي بة شةرمةزاري دةزانن، ئامانجيان تةنيا كؤكردنةوةي جةماوةربوو، ئةوةتا لةوةتةي سةدام روخاوة هةر باسيشي لصوة ناكةن و داواي كؤمارصكي سؤسياليستي بؤ عصراق دةكةن و ثصيان واية كاتي ئةوكؤمارة سؤسياليستيية هاتووة.

لة كؤتاييدا دةطةينة ئةو ئاكامةي كة حزبي رزطاريي كوردستان مافي خؤيةتي كة دةپص ئصمة داهصنةري دروشمي ريفراندؤمين لة كوردستاندا، تةنانةت ئةطةر حزبي كؤمؤنيستي كرصكاري عصراقيش وا بپص تارادةيةك هةقيانة، بةلآم مافي رؤشنبيراني سةر بة يةكصتي نيية بپصن ئصمة لةم بوارةدا داهصنةرين كةضي كاتص حزبي رزطاري و كؤمؤنيستي كرصكاري عصراقي ئةو داوايةيان دةكرد ئةوا يةكصتي نيشتماني و نووسةرةكاني لة دذياندا بوون و طاپتةشيان ثصدةكردن.