كورد-عيراق تورك-كةركوك ..... كاروان ئةنوةر

 

27-09-2003 12:52

 

ئيَمةي كورد لةباشووري كوردستان، ئةوةندة عيراقيين وعيراقضين وةختة براعةرةبةكانمان لةرووطيريدا بةغداي ثايتةختيش بدةنة دةستي ئيَمةو لةو بستة شارةي خؤشيان دةستبةردار بن، ئةوةندة شانازيي بة عيراقي بووني خؤمان دةكةين طةر كار وا برِوات شيَخ ئةحمةد ئةلكوبةيسي وموقتةدا ئةلصةدريش نةك هةر بة فيدرالي قايل نين وقايل نابن بةلَكو خؤيان كليلي دةولَةتيَكي سةربةخؤمان دةكةنة مل وثيَمان دةلَيَن ئيَوةي كورد شاياني لة دةولَةت زياتريشن ضونكة ئةوةندة دلَسؤزي عيراقةكةي ئيَمةن، ميسرو سوريا وليبيا وعةرةبستاني سعوودي ودةولَةتةكاني تري عةرةب هةموو ميدالَي دلَسؤزييو وةفاداريي لة بةرؤكمان دةدةن وبة براي خؤيانمان دادةنيَن. .

جا ئةمة واية يان ثيَضةوانةكةي راستة؟

بيَطومان ئةمة تةنها بؤ دلَدانةوةو دلَخؤشكردني خؤمانة، دةمانةويَت ئةوة ببةينة ناو هزري خؤمان، ئةطينا ئيَمةيةك كة نزيكترين دؤستة عةرةبةكانمان كة هيَشتا كريَي خانوةكةي بؤ دةدةين وئؤتؤمبيلةكةي ذيَري بةثارةي كورد كرِدراوة، لةيةكةم دواندني رؤذنامةوانيدا ئيَمةي بة خةتةري دابةشكردني عيراق لةقةلَةمدا، دؤستيَكي زؤر نزيكي تريشمان ثيَي باش نةبوو كة بةريَز هؤشيار زيَباري ببيَتة وةزيري دةرةوةي عيراق و بةدةيان نموونةي تريشم لةبةردةستداية كة ئيَمةي كوردي عيراقي تر لة هةموو عيراقييةك طةورةترين خةتةرين لةديدي ئةواندا.

 ئيتر خؤ دزينةوة لة راستيي وخؤ هةلَخةلَةتاندن وخؤبةستنةوة بةم دروشمة زةق و قةبةو تؤباوييانةوة تاكو كةي؟

كورد واتةني طةر خؤمان سةري خؤمان نةخوريَنين ئةوا رشك وئةسثص تيَمان دةدات، وا بةخشكةيي خةريكن كةركوك لةذيَر دةستمان دةردةكةن وباس هةر باسي دروستكردني ئالآيةكي فرة نةتةوةيية بؤ ئةو كةركوكةي لة سالَي 1959وة بةقةد ستالينطراد خويَني كوردي بؤ رذيَنراوة، كةضي ئيَستا هةموو دنيا برا بةشمانةو سبةينص خوا مةطةر خؤي بزانيَت ضي تر ضاوةروانمان دةكات. . ئةوساش يةك مليؤن دروشمي عيراقييانة هيض داديَكمان نادات. .

هةر ئةو كةركوكةي لة ئينسكلؤبيدياي دةولَةتي عوسمانليدا هيض خةوشيَك لةسةر كوردستاني بوون وكوردبووني نةبوو، كةضي ئةمرِؤ ضةرخ طؤرِاوةو كوردةكان بةو شارة بيَطانةن، زؤر بة ئاشكرا باسي شتي وا دةكريَت لةقوتوي هيض عةتاريَكدا نيية، بةلَص ئةو دةولَةتي توركيايةي كة ناني سويَرو دروشم و ثةيمانة درؤكاني رذيَمي بةعسي نةطؤرِييةوة بة هةموو ئةو دةولَةتانةي كة بةخيَوي دةكةن و قايل نةبوو خاكةكةي بؤ ثرؤسةي رزطاركردني عيراق بةكاربيَت، زؤر زوو دؤرِاو ثشتي لة زةمين دا ضونكة طرةوةكةي لةسةر ئةسثي دؤرِاو بوو، كةضي ئةمرِؤ زؤر بص شةرمانة بةبيانووي جؤراو جؤر دةيةويَت دة هةزار سةرباز بنيَريَتة ناو عيراق لةبةر ئةوةي جادةكةي ثانةو نانةكةي ضةورة، لةكاتيَكدا وةزيري دةرةوة وسةرؤكي ئةنجومةني حوكم بةئاشكرا هاتني ئةو سوثايةيان رةتكردةوة، بةلآم ئةم ميوانة زؤر ديَزةو بص خولَكي خاوةن مالَيش خؤي فةرموو لة خؤي دةكات. . ليَرةوة سةري داوةكة بة ئاشكرا وةدةردةكةويَت. .

دويَنص بة داوةتيش نةدةهاتيت كةضي ئةمرِؤ بةزؤر دةتةويَت ببيتة ميواني ناوةخت وكةركوك لةبةرضاوت بوة شاريَكي تورك نشين، تادويَنيَش دانت بة بووني عيرقي توركيدا نةدةنا لة عيراقي سةدام حسيَن دا، هةروةك تانسؤ ضيللةر بة تاريق عةزيزي وتبوو. .

ئةم هاتنة لةذيَر هةر ثاساويَكدا بيَت بة داطيركردن لةقةلَةم دةدريَت، ضونكة نة طةل ونةحكومةت بةو هاتنةناوةوة قايلن و نة ئةو سوثايةش سوثاي ثاراستني عيراق وعيراقييةكانة، بةلَكو ثةيوةندييةكي تؤكمةو ديَريني لةطةلأ رذيَمي ثيَشووي عيراقدا هةبوةو لة سالَي 1985 ةوة تا رووخاني ئةم رذيَمة ثاسةواني نانة سكيي سنورةكاني ئةو رذيَمة بوو، ثاشان هيض بةرنامةيةكي ترسناكي خؤي ناشاريَتةوة هةر لة ليَداني كاديك وهةلَوةشاندنةوةي برِياري ئةنجومةني حوكم بة فيدراليةتي كوردستان وثاراستني توركمانةكان (بة تايبةتي بةرةي توركماني) لةناو كةركوك وهةوليَرو هةلَةبجةو قةرةداغ وشارباذيَرِ تا تؤكمة كردني سنوري دةولَةتي توركماني لة موسلَةوة بؤ كفريو خانةقين وزيندووكردنةوةي ضةندين خةوني جوانةمةرطي تري دةولَةتي عوسمانلي. .

بةهاتنة ناوةوةي ئةو سوثاية، نةك تةنها كةركوك دةبيَتة شاريَكي توركيا، بةلَكو طةرِةكي قةرةج ئاوا ش دةخريَتة سةر ئيدارةي عةسكةريي توركياو بة هةورامانيش دةوتريَت بةشيَك لة ويلايةتي موسلأ.

karwananwar@yahoo.com