بةرنامةي (ديدار) ي كةنالَي كوردسات .... لةطةلَ بةأصز مةلا بةختيار

12-09-2003 12:19

ديدار: بينةراني ئازيزي كةنالَي كوردستان، ئةم كاتةو طشت كاتيَكتان شاد، خؤشحالَين لةبةرنامةيةكي نويَي (ديدار) دا بةئيَوةي ئازيز شادئةبينةوة. . ئازيزان لةوكاتةوةي هةريَمي كوردستان ثاش راثةرِينة مةزنةكةي سالَي (1991) و دوابةدواي ئةوةش كؤرِةوي كورد بةتةواوي ئازادييةكةي ضةسثيَنرا و  بووة ثيَطةي دروستكردني ئةزموونيَكي ديموكرات لةناوضةكةدا. . بووة ثيَطةي ضةسثاندني حوكميَكي خؤمالَي كوردانة. . تا ئةمرِؤ رةنطة لةقؤناغيَكةوة بؤ قؤناغيَكي تر. بةلاَم بيَطومان تا ئةمرِؤ بةردةوام طفتوطؤ لةوةكراوة، ئايا ئيَمةي كورد لةضوارضيَوةي عيَراقدا بميَنينةوة. . يان نا؟ بةتايبةتي ئةوكاتانةي لةدةرةوة تاوانبار كراوين بةوة، ياخود تؤمةتي ئةوةمان دراوةتةثالَ كة ئيَمة ئةمانةوص عيَراق ثارضةثارضةبكةين، هةميشة كورد بةرطري لةوةكردووة، كة راستة ئيَمة كوردين، بةلاَم كوردين و  عيَراقين لةطةلَيدا، هةميشة سةركردايةتي سياسي كورد ثيَي لةسةرئةوةداطرتووة، كة دةيةويَت لةضوارضيَوةي عيَراقدا ضارةسةريَكي سياسي طونجاو بؤ كيَشةي كورد بدؤزريَتةوة، هةميشة سةركردايةتي كورد بةرطري لة تايبةتمةنديَتي كورد وةكو نةتةوة كردووة، لةضوارضيَوةي عيَراقدا، بةلاَم دوابةدواي بةرةوثيَشضووني روداوةكان و  ثةرةسةندني بةئارِاستةي طؤرِيني رذيَم لةعيَراقدا، سةركردايةتي سياسي كورد تيَزةكةي ياخود بابلَيَين تيَزي عيَراقيبوني زياتر و رونتر خستةرِوو، ئةو دةمانةي كة باس لةوةئةكرص كة ئيَمة دةمانةويَت. . هةريَميَكي فيدرالمان هةبيَت لةعيَراقدا، هيَندة باس لةوة نةئةكرا كة كورد دةبيَت لةناوةند بةشداربيَت، بةلاَم لةودةمةي ثةرةسةندنةكان طةيشتة ئاقاري ئةنجامداني كاروكردةوةي سةربازي، ياخود ئامادةكاري بؤ ئةنجامداني كردةوةي سةربازي لةدذي ئةو رذيَمة سةركردايةتي سياسي كورد جةختي لةناوةندة دةكردةوة، ئةم تيَزة مشت و مرِيَكي لةناوةندة سياسي و  ئيعلاميةكاني كورددا دروستكردووة، رةنطة ئةمرِؤ هيض مالَثةريَكي ئةنتةرنيَت نةبيَت كة دوورونزيك ثةيوةندي بةكوردةوة هةبيَت و  نةبووبيَتة جيَطةي باس و  خواسي طةنج و  لاوي كورد و رؤشنبيرو خويَندةواري كورد لةسةر ئةم بابةتة، زؤريَك هةن دذي ئةم تيَزةن، خةلَكانيَك هةن بةرطري ليَدةكةن سةركردايةتي سياسي كورد بيَطومان ئةم تيَزةي لةخؤرِا نةخستؤتةرِوو، ئةمةوص ئةمشةو لةم بةرنامةيةي ديداردا ضةند ثرسياريَك بوروذيَنين سةبارةت بةم بابةتة طرنطة؛

-                               بؤضي ئيَمةي كورد دةمانةوص عيَراقيبين؟ ناكرص ئيَمة تةنها عيَراقي بين و  دةستبةرداري كوردبووني خؤمان بين. نة بةو توندوتيذية بةرطري لةعيَراقيبوون دةكةين؟

-                               باشة عيَراقيبوونمان لةسةر حسابي كوردبوونمان بيَت؟

-                               ئيَمة كةدةلَيَين كوردين و  عيَراقين، دةمانةوص ضؤن عيَراقيةك بين؟

-                               مةرجةكاني سةركردايةتي سياسي كورد لةعيَراقيبوون ضيية؟

ئةم ثرسيارانة و ضةند ثرسياريَكي ديكة، ئةوروذيَنين. لةسةر ئةم بابةتة، بؤ وةلاَمدانةوةي ثرسيارةكاني ئيَمةو ئيَوةي ئازيزيش ميوانداري كاك مةلا بةختيار (ئةندامي مةكتةبي سياسي يةكيَتيي نيشتمانيي كوردستان) دةكةين و  زؤر سوثاسي دةكةين لةم ئةلَقةيةدا ئامادةبوو:

ث: كاك بةختيار ئةطةر ثرسياريَكي سادة بكةين، بؤضي ئةودةمةي كة سةرباري ئةوةي سالاَنيَكي درودريَذ ئةم ناوضةية ثيَطةي دروستكردني ئةزموونيَكي حوكمرِانيي كوردبوو، ئةزموونيَك كة هةميشة تةئكيدي لةسةر يةكيَتيي خاكي عيَراق دةكردةوة، بةلاَم بؤضي سةركردايةتي كورد بةو روونية، بةوراشكاويية باسي لةو شيَوة عيَراقيبوونة نةئةكرد؟ ئةوكاتةي ئةو تيَزةي سةركردايةتي سياسي كورد ئةخرايةرِوو، هةمان ئةوةمان ئةهاتةبةرضاو كة دةمانةويَت هةريَميَكمان هةبص، لةضوارضيَوةي عيَراقدا، بةلاَم بةوشيَوة روونية باس لة بةشداربون لةناوةنددا و بةوشيَوة خةستية با بلَيَين بةرطري لةعيَراقيبونمان نةئةكرا. ئةكرص بزانين ئةم تيَزة لةسةرةتادا وانةهاتةثيَشةوةو بؤضي دواتر ئةو طؤرِانة ريشةييةي بةسةرداهات؟

مةلابةختيار: زؤر سوثاس كاك ئازاد. . ثيَم وابص ئةم بابةتة بابةتيَكي طرنطة، نةك سةبارةت بةوةي كة لةم دوايية وةرضةرخانيَك لة سياسةتي سةركردايةتي كورد لةكوردستانةوة بةرةو ناوةند هاتؤتةئارا. . بةلَكو سةبارةت بةوةي بةدريَذايي ميَذوو ئةم مةسةلةية مةسةلةيةكي طرنط بووة لةرِاستيدا. ئةتوانم بلَيَم مةسةلةي لةضوارضيَوةي ولاَتاندا سةلماندني مافي كورد، يان جيابوونةوةي كورد لةم ولاَتانة، مةسةلةيةكة لةسةروبةندي جةنطي يةكةمي جيهانةوة، بةطةرمي قسةي لةسةرئةكريَت، هةر لةوكاتةوةي (ئيتحادوتةرةقي) لةدةولَةتي عوسمانيدا ثةيدابوو، ثيَش ئةوةي جةنط بةرثابيَت، مةسةلةي ئؤتؤنؤمي لةضوارضيَوةي دةولَةتي عوسماني و  مةسةلةي جيابوونةوة لةدةولَةتي عوسماني، دوو مةسةلةي طرنط بوون، لة ستراتيذي سياسي رزطاريخوازي بيركردنةوةي طةلي ئيَمة. ديارة طؤرِانكاريةكان، قؤناغةكان، شيَوةي حوكمرِانيةكان، شيَوةي دةسةلاَتةكان و  سةثاندني سياسةتي ديكتاتؤري داطيركاري بةسةر كوردستاندا و سياسةتي نيَونةتةوةيي رؤذئاوا، ئةمةريكا، بةريتانيا لةرؤذهةلاَتي ناوةرِاستدا، بةتايبةتي لةريَطةي ئةو ولاَتانةوة كة كوردستانيان داطيركردبوو، لةوساوة، ئةمانة هةمووي كاريطةري لةسةر سياسةتي كوردي كردووة، ئينجا جطةلةوةي وردةوردة كة بزوتنةوةي نيشتماني، بزوتنةوةي كؤمةلاَيةتي لةناو ئةم ولاَتانة خؤيان، ئاقاري خؤيان دؤزيةوة، خةباتي خؤيان ئاشكراكرد، كة خةبات دةكةن بؤ دةسةلاَت و  ئالَوطؤرِي طةورة لةو ولاَتةدا و  مةسةلةي ديموكراسي هاتةئارا، مةسةلةي مؤديَرن و  دنياي بةرةو رؤذئاوا رؤيشتن و  ئازادي، بزوتنةوةي ناسيوناليزم و  مةسةلةي ئايني، ئةمانة هاتؤتةثيَشةوة، ئةمانة هةموو تةفاعولاتي ئةو هةلومةرجة دورودريَذةن كة سةدةيةكي لة ميَذووي ئيَمة خاياندووة، لةم سةدةية من باوةرِم واية كةموكورِي لةخةباتي سياسي كورديدا زؤرة، دةرك نةكردن بةئةركة ستراتيذييةكاني رزطاري نةتةوةيي ئيَمة، لةوكاتةوةي تا ئيَستا، ثيَش شيَخ مةحمود، لةزةماني شيَخ مةحمود، دواي زةماني شيَخ مةحمود، لةزةماني كؤماري مةهاباد، دواي زةماني كؤماري مةهاباد، تةنانةت لة شؤرِشي ئةيلولدا و  لةم شؤرِشةي ئيَمةشدا، ئةطةر ديقةت بدرص هةم كةموكورِي هةية، هةم مشت و مرِيَكي هةمةلايةنة لةسةر باشترين ستراتيذي رزطاري طةلةكةمان، لةناو ئةدةبياتي سياسي طةلةكةمان، لةناو حيزبة سياسيةكاني طةلةكةمان نةبووة، هةموو ئةو حيزبانةي كة بةرةو عيَراقيبوون هةنطاويان دةنا، مةسةلةيةكي طرنط بوة لةلايان و  زؤر بةرطرييان لةو تيَزة كردووة و  هةموو ئةو حيزبانةي ضوار ثارضةكةي كوردستانيان لا طرنط بووة، بةم لايةنة بةرطرييان لةو مةسةلةية كردووة، بابلَيَين بالاَنسيَك لةم تيَطةيشتنة، ياخود ليَكدانةوةيةكي بابةتي بؤ ئةم تيَطةيشتنة نةك نةبووة، بطرة جاري وا هةية ئةم ليَكجياواز بيركردنةوةية، طةيشتؤتة رادةي ئةوةي زؤر بةتوندوتيذي بةرامبةر يةك بكرص و  بةرامبةر بيرورِاي يةكتر بكريَتةوة، لةهةموو ثارضةكاني كوردستان، ئةم كيَشةية هةبووة، لةطةلَ هةموو ئةمانةشدا، هةلومةرجي بابةتي، بيركردنةوةي طةلي ئيَمة، بيركردنةوةي سياسي ئيَمة، هةلومةرجي بابةتي تاديَت وايليَكردووين بةرِاستي بير لةوة بكةينةوة، باشترين و  لؤجيكيترين ريَطاي رزطاريمان بؤ ئةم هةلومةرجة هةلَبذيَرين، كة من ثيَم وابيَت؛ نةك لةلاي ئيَمة، بطرة لةهةموو ثارضةكاني كوردستان، خةريكة راستيةكان روونتر ئةبيَت، بؤ نموونة ئةم سياسةتة تازةيةمان كة رؤشتن بؤ مةركةز و  لةمةركةزةوة ضةقين، بؤئةوةي بتوانين شيَوةي سياسةتي خؤت، شيَوةي تةكتيكي خؤت، شيَوةي مةبادئي سياسي خؤت، باشتر فؤرميلا بكةيت، لةسةر ئاستي عيَراق، ئيَمة كاتيَك ليَرة وادةكةين، بؤئةوةي مافي ضارةنوسمان باشتر لةدةستوري ئايندةي عيَراقدا بضةسثيَنين و  فيدرالَ لةخةم برِةخسيَنين، لةم ولاَتةي كة ئيَستاش مةترسي تيَطةيشتني هةية لةسةر مةسةلةي فيدرالَ، لةسةر ديموكراسي و  مةترسي توندوتيذي هةنديَك حيزبي سياسي لةم ولاَتةو هةنديَك فشاري طةورةي ئةم ولاَتة هةية بؤتيَطةيشتن لة راثرسي دةستوريَك لةئايندة، كة دةبص بكرص، دةبص ثةسةندبكرص، دةبص بضةسثيَنريَت، ئةوجا ئيَمة دةتوانين بلَيَين؛ تةواو ئيتر مةترسيمان ناميَنيَت لةسةر ولاَت، ئيَمة لةم كاتةدا كة رووبةرِوي ئةمةين، سةيرئةكةي لةولاوة لةتوركيا، هيَزيَكي وةكو (P. K. K) كة خؤي بةهيض هيَزيَك لةكوردستانيةكان نةدةطؤرِييةوة، بؤئةوةي يةك ولاَت و  ضوار ثارضةكةي كوردستان بةيةكةوة تةقةلَ بات و  هةموو شتيَكي لةوثيَناوةدا كرد. ئيَستا ئةو هيَزة لةذيَر كاريطةري ئةو طؤرِانكارييانةي كة لة رؤذهةلاَتدا، لةدونيادا، لةتوركيا، لةعيَراقدا، لةئيَراندا، لةسوريادا، لةمانة رووئةدات، ئةو هيَزة ئيَستا خؤثيشاندان ئةكات بؤئةوةي هيَزة ضةكدارةكةي عةفوبكريَت لةلايةن دةولَةتي توركياوة، ئاخر ئةمة دوو دونياي ئيَجطار جياوازة، ئةو هيَزةي كة ضوارثارضةي كوردستاني ئةكرد بةيةك ولاَت، ئيَستا داواي عةفوكردن ئةكات، نةك داواي لامةركةزيش ناكا، داوائةكات وةكو هيَزيَكي ضةكدار عةفوبكريَت، سةيركة. . ئالَوطؤرِةكان بةرةوكوص ئةرِوا، هيَزةكان بةرةوكوص ئةبات، ثيَم واية لةكوردستاني عيَراقدا، لةلايةن هيَزة سياسيةكانةوة سةرجةم ئةتوانم بلَيَم؛ سياسةتيَكي هاوبةشي باش لة مةسةلةي فيدرالَ و  ديموكراسي لةسةر ئاستي عيَراق و  مةسةلةي ضؤنيةتي سودوةرطرتن لةدةولَةتي مةركةزي عيَراق، بؤئةوةي هةم ديموكراسي لةسةر ئاستي عيَراق و  هةم مافي ضارةنوسي طةلي كورد بةضةسثاندني فيدرالَ لةكوردستاندا، بؤ ئةم هةلومةرجة، ئةم تةفاهومة لةلايةن هيَزة سياسيةكاني كوردستانةوة، هةتارِادةيةكي بةرضاويش، لةلايةن هيَزة سياسيةكاني عيَراقيشةوة، ئةم تةفةهومة خةملَيوة.

ث: كاك بةختيار كوردبوون و  عيَراقيبوون، دوو توخمي سةرةكي ديارو بةرضاوي طوتاري سياسي ئةمرِؤي بزوتنةوةي رزطاريخوازي كوردن، لةعيَراقدا، ئةم دوو دةستةواذةية؛ كوردبوون – عيَرايبوون، وةك ضةمك، وةك ثراكتيكي سياسي دذي يةك ناوةستنةوة؟

مةلابةختيار: من تةسةورم واية حالَةتيَكي مةوزوعي دروستبووة، ئةم حالَةتة مةوزوعية جؤريَك لةثةيوةندي ئؤرطانيكي لةنيَوان بزوتنةوةي رزطاريخوازي طةلي ئيَمة و  مةسةلةي ديموكراسي لةعيَراقدا دروستكردووة، ئةمة مةسةلةيةكة هي ئةمرِؤ نيية، هي ئةم هةلومةرجة نية، لةم هةلومةرجة رةنطة باشتر ئةو مةسةلةية ساغبوبيَتةوة، تةفةهوميَكي زياتريش لةلايةن حيزبة عيَراقيةكانةوة، بؤ مةسةلةي كورد هاتبيَتةئارا، لةكاتيَكدا لةضلةكان و  ثةنجاكان و  شةستةكان ئةم تةفةهومة غائيبة لةخيتابي سياسي ئازاديخوازي عةرةبي، تةنانةت ئةو جةبهانةي لةميَذودا لةعيَراقدا دروستكراوة ثيَش روخاني رذيَمي ثاشايةتي، ثيَش هاتنةسةركاري رذيَمي عةبدولكةريم قاسم، سةيري ئةو جةبهانة بكة، مةسةلةي كورد ضةند لاوازة لةناويان، لةناو حزبة عةرةبيةكاني عيَراقدا، من تةصةورم واية ئيَستا لةروي مةوزوعيةوة ثةيوةنديةكي ئؤرطانيكي دروستبووة لةنيَوان بزوتنةوةي كورد و  بزوتنةوةي سياسي ديموكراسي لةعيَرادا، ئةم ثةيوةندية ئؤرطانيكيية مةوزوعية تؤ ناتوانيت فةرامؤشيكةيت، فةرامؤشكردني ئةمةي ئيَستا نةك ناتوانص ببيَتةمايةي دروستكردني دةولَةتي كوردستاني، بطرة زؤرشتي ئةمةي ئيَستاشمان لةدةست ئةدا، ئةمة مةسةلةيةكي سياسيية، ئةبص تيَيبطةين، مومكينة ئةمرِؤ مسؤطةريكةين و  ئايندةش طةش بيَت بؤ ئيَمة، تيَينةطةين، مومكينة ئةمرِؤ لةدةستبدةين و  ئايندةش هيضمان دةستنةكةوص، بؤية من تةصةورم واية ئةطةر لةهةندص حالَةتدا جؤريَك لةناكؤكي بوون لةنيَوان عيَراقيبون و  كوردستانيبووندا هةبيَت، ئةمة حالَةتيَكة، ئةو حالَةتة ناطاتة حالَةتي مةوزوعي، ثةيوةنديةكي ئؤرطانيكي بزوتنةوةي طةلةكةي ئيَمة و  بزوتنةوةي ديموكراسي لةعيَراقدا ثةيدابووة. بةكورديةكةي من تةصةورم واية؛ ئيَستا كوردستانيةكي عيَراقي و  عيَراقيةكي كوردسانين.

ث: ئةكرص ئةم كيَشةية رونبكةيتةوة، ضؤن كوردستانيةكي عيَراقين و  ضؤن عيَراقيةكي كوردستانين؟

مةلابةختيار: ئةم كيَشةية بةومانايةي كة ئيَمة تيَكؤشةرين، طةليَكي بندةستين، لةثيَناوي رزطاري و  مافي ضارةي خؤنوسينمان، كة ضارةي خؤنوسيني ئيَمة، ثةرلةماني كوردستان دياريكردووة، بةفيدرالَ، ئةم فيدرالَة لةهيض ولاَتيَك لةدنيادا جطةلةوةي ئةبص بةشيَك لةديموكراسي ئةو ولاَتة بيَت، لةهيض ولاَتيَكي جيهاندا نية، ئةمة ياسايية و  واية، باشة تؤ لةكاتيَكدا ثةرلةمانةكةت، مةسةلةي فيدرالَي كردووة بةئامانجي سةرةكي خؤي، برِيارت داوة بةشيَك بيت لةو سيستمة ديموكراسية، لةو مةسةلة دةستورية، لةو مةسةلة قانونيةي كة لةسةر ئةساسي ديموكراسي ئةبص دابرِيَذرص لةم ولاَتة، ئةمة لةولاوة كوردستانين كة فيدرالَت ئةويَت، لةولاشةوة ئةو فيدرالَيةتة، وةكو قانون ناتوانص جطةلةوةي لةم ولاَتة بيضةسثيَنص، شتيَكي تري لاَبينابكةيت، لة دةسالَي رابردوو حالَةتيَكي سياسيية لةرِاستيدا ئةو حالَةتة سياسيية عيَراق ليَرةنةبووة، سوثاي ليَرة نةبووة، ئةمن ليَرة نةبووة، ئيستخباراتي ليَرةنةبووة، هيضي ليَرةنةبووة، كةضي هةر وتومانة بةشيَكين لةعيَراق، ئيَستا عيَراق روخاوة، هاوثةيمانان هاتوون ئةيانةوص سيستةميَكي ديموكراسي دابمةزريَنين، ئةيةوص لة ليذنةي ثيَكهيَناني عيَراقدا، لةحكومةتي عيَراقدا، لةكؤنطرةي دةستوري عيَراقدا، كورد بةقةد خؤي 25% تا 27% رةنطة ثشكي هةبيَت، تؤ هةموو ئةم ضانسانةت هةية، ضؤن دةبص نةضيتة ناو ئةو سةنطةرة و خةباتي خؤت نةكةيت بؤئةوةي هةموو ئةو ئامانجانةي هةتة، ضةسثاندني فيدرالَ بةديبيَنيَت، ليَرةوة من بةش بةحالَي خؤم ثيَم واية ئةم حالَةتة بابةتية لةطةلَ ئةم حالَةتة زاتيةي كة لةكوردستان هةية، وامان ليَدةكات كة بلَيَين ئيَمة كوردستانيةكي عيَراقين و  عيَراقيةكي كوردستانين، ياني لةكوردستاندا خةبات ئةكةين بؤ مافي فيدرالَي خؤمان، كة ئةضين بؤ عيَراق لةبةغدا دائةنيشين، لةبةغدا ئةمانةوص ديموكراسي هةبيَت كة ديموكراسي هةبيَت ديموكراسي بيَتة دةستةبةري ضةسثاندني فيدرالَ، نةك بةقسةي ئةم حيزب و  ئةو حكومةت و  ئةو دةولَةت، ضارةنوسمان دياريبكرص يان نةكرص.

ث: بةلاَم جطةلةوةي ئةمانةوص ديموكراسي بيَتة ئارا بةطويَرةي ئةو طوتارة سياسيةي ئةمرِؤ باسي لاَئةكرص و  دةخريَتة روو جطةلةوةي دةمانةوص عيَراق ولاَتيَكي ديموكرات بيَت و  ديموكراسي هةبيَت لةبةغداد، ئةبيَت كورد راستةوخؤ و  كاريطةرانة بةشداربيَت لةعيَراقدا، ئةمةيان بةض مةبةستيَكة؟

مةلابةختيار: ئةمةيان ئالَوطؤرِي طةورةي سياسي، ئةمةي خولَقاندووة، ئةوة ئيَمة نةمانخولَقاندووة، بزوتنةوةي سياسي كورد لة 75 سالَي رابردوودا لةحةقيقةتدا جؤريَك لة ئةقلَي خيَلَةكي لةكوردستاندا زالَ بووة لةسةري، ئةويش ئةوةية ثيَي وابووة لةم شاخانةي كوردستان، لةم دؤلاَنةي كوردستان، لةم ديَهاتانةي كوردستانةوة ئةتواني هةموو شتص لةمةركةزي دةسةلاَتي سياسي ئةم ولاَتانة بطؤرِي، بةلاَم رؤذطار دةريخست هةموو ئةو قوربانيانة، هةموو ئةو خةبات و  تيَكؤشانانة، هةموو ئةو ثشودريَذييةي لةخةباتي شؤرِشطيَرِيانة، رؤذطار دةريخست كة بةتاقيتةنيا لةكوردستاندا ناتوانين هةموو مةسةلةكانمان لةمةركةز بضةسثيَنن، ئيَستا كة دةرةتانيَكي سياسي باش رةخساوة و ئةتوانين بضينة ناو ئةو دةرةتانة قسةي خؤمان بكةين، بيري خؤمان بلَيَين، ديالؤطي خؤمان بكةين، لةدارِشتني دةستوردا قسةبكةين، لةثيَكهاتةي دةولَةتدا قسةبكةين، لةحوكمرِانيدا قسةبكةين، لة وةزارةتةكاندا قسةبكةين، لةئابوريدا قسةبكةين، لةهةموو شتيَكدا خؤمان قسةبكةين. ض مانايةكي تياية من نةضم لةو سةنطةرة دانيشم و  قسةي خؤم بكةم، ئاخر هةلَةيةكي زؤر طةورةية تؤ بلَيَي من مادام لةكوردستاندا فيدرالَي خؤم راطةياندووة، ضيم داوةتة مةركةز، مةركةز بتةوص و  نةتةوص ئةبص بؤ فيدرال لةطةلَي بيت، ثةيوةنديت هةبيَت لةطةلَي، بؤ ياسا، ئابوري، كؤمةلَ، سياسةت، بؤرؤذهةلاَتي ناوةرِاست و  جيهان بؤ هةموو ئةو كةنالاَنة ئةبص ثةيوةنديت هةبيَت لةطةلَ مةركةزدا، مادام ثةيوةنديت هةر ئةبيَت هةبص لةطةلَي، ئةي باشة ئةو ثةيوةنديية خؤمي تيابم و  برِياري تيابدةم باشة؟ ياخود برِيارم بؤ بدةن باشة؟ بيَطومان خؤمي تيابم برِيار بدةم باشة.

سةردار مةجيد – هؤلَةندا:

ئةم كاتةتان باش. . دةستخؤشي بةرنامةكةتان لاَئةكةم، من يةك ثرسيارم لة كاك مةلا بةختيار هةبوو؛ مةسةلةي كوردي عيَراق، كة ئيَستا بةشيَكة لة كيَشةي عيَراق، ئةو كيَشةية كة كاتي خؤشي كاك مةلابةختيار لةوةئةضيَت ضاك ئاطاداربيَت، بةلاَم ئيَستاش دةستخؤشي لة سياسةتي (ي. ن. ك) دةكةم كة ئةم ريَبازةي هةلَبذاردووة، كة ريَبازي بونمان بةعيَراقيبوون، ضونكة بةرِاستي بمانةوص و  نةمانةوص، هةردةبص وابكةين.

ثرسياري دووةم: ئايا تا ض رادةيةك فيدرالَي ؤ خةلَكي كوردستاني عيَراق وةك سيستميَك خزمةتي طةلي كوردي ثصبكرص؟

ئازاد جةمال – سليَماني:

شةوتان باش. . بةخيَرهاتني كاك مةلابةختيار دةكةم. . وةك ئاشكراو روونة زؤربةي هيَزة كوردييةكان، دةسةلاَتداراني كورد لةسةردةمي حوكمرِاني حيزبي بةعسدا كة سةختترين رؤذطاربوو لةبةردةم طةلي كورد بةتايبةتي هيَزة كوردييةكان، بةهةمووشيَوةيةك حزبي بةعس رةفتاري توندوتيذي بةرامبةر بةطةلةكةمان و  هةرضي بؤكرا كردي، بةلاَم خؤرِاطرانة طةلي كرد هةتا تواني بةرةنطاري كردوو، هةر لةو رؤذطارة ناهةموارةدا هيَزة كوردييةكان. يان بابلَيَي هيَزي ثيَشمةرطة داواي سةةركي سةربةخؤيي و  ئازادي بوو بؤ دامةزراندني كوردستاني سةربةخؤ بوو.

ئازادي عيَراق و  كة ئةمةش ئةو رؤذة بوو كة طةلي كورد خةباتي بؤدةكرد، بةلاَم بةداخةوة، ئةوة سةركردةكاني خودي ئيَستاي داواي سةربةخؤيي ناكةن و  ئةلَيَن ئيَمة عيَراقين و  طةلي عيَراقين، داواي يةكثارضةيي عيَراق دةكةن. بةبرِواي من ضاكتر واية ئيَستا سةركردةكاني كورد برِيارنةدةن و  راي طةلي كورد وةربطرن و  بزانن طةلي كورد ضيدةويَت؟ سةربةخؤيي دةويَت يان يةكثارضةيي عيَراقي دةويَت، جا ئةوكاتة بةطويَرةي بؤضووني ةلَك با لةطةلَ ئةمةريكاييةكان طفتوطؤ بكةن، جا من لة بةرِيَز كاك مةلا بةختيار دةثرسم؛ ئايا بؤضي ئيَستا سةركردةكاني كورد داواي سةربةخؤيي بؤ كوردستان ناكةن، داواي ناكةي حكومةتي كوردستان دروست ببص، ثيَش ليَداني عيَراق دةيانوت مةترسي هةية و بارودؤخ طونجاو نية، ئايا ئةو مةترسي و  بارودؤخ نةطونجاندنة ضيية، ئةطةر واية طةلي كورد لةضوارضيَوةي عيَراقدا مايةوة و دواي ضةند سالَيَك ئةمةريكا بةرذةوةندي لةطةلَ عيَراق نةما. . جاريَكي تر طةلي كورد دووضاري نةهامةتي نابيَتةوة، ثلان بؤئةمة ضيية؟ ئايا عيَراقي ئايندةي دةبيَتة ولاَتيَكي ديموكراسي و  ثيَكةوةذيان لةدةسةلاَتي ناوةرِاستدا، كة لةم ناوضةيةدا ئةم ئةزموونة نيية و هةموو ولاَتاني دةوروبةريش دذي ئازادي و  ديموكراسين.

مةلابةختيار: كورد بةرذةوةندي بالاَتر بوو لة ئؤتؤنؤمي، كة كورد تواني هةلومةرجي دواي راثةرِين بقؤزيَتةوة و ئؤتؤنؤمي يةكيَك بوو لة ئامانجةكاني ثةنجا شةست سالَ كة ئةتوانم بلَيَم لةثيَش كؤماري مةهاباديشةوة ئةم بابةتة هاتؤتة ناومان. بةلاَم خؤشبةختانة هةلومةرجي دواي راثةرِين وايكرد كة ئةتؤنؤمي بخةينة ضالَةبةفري زةمانةوة فيدرالَمان ضةسثاند، فيدرالَ بووة مايةي وةرضةرخاني زؤر طةورة بؤكوردستان، كةسايةتي مرؤظي كورد باشتر بوذايةوة، دةستكةوتي زياترمان بؤ ثيَكهات. ثةيوةندي دييلؤماسي زؤرمان لةطةلَ طةورةترين ولاَتاني دنيا هةية، ثةيوةندييةكي ئابوري باشمان هةية، بازارِيَكي باشمان هةية، لةكوردستاندا ئازادي هةية، لةكوردستاندا بازارِي ئازاد هةية، لةكوردستاندا بؤيةكةمين جارة لة (10 – 12) سالَي رابردوو خةريكة سةرةتاي ثيَكهاتةي ضيني مامناوةندي، ئةوةي كة ثيَيدةلَيَن ضيني نيشتيماني لةولاَتاندا خةريكة لةبازارِي ئيَمةدا دروست ئةبيَت، هةر ولاَتيَك، هةر طةليَك، هةر كؤمةلَيَك ضيني مامناوةندي، ضيني نيشتماني تيَدا دروست بو، ئيتر بةرةو تةحةولاتي طةروة ئةرِوات، بةرةو شارستاني طةروة ئةرِوات، بةرةو دةستكةوتي زؤر طةورة دةرِوات، بةثيَضةوانةشةوة، هةر ولاَتيَك ئةم ضينةي تيانةبيَت هةرطيز ناتوانيَت تةحةولاتي طةورة لةباري كؤمةلاَيةتي لةناويا بخولَقص. كيَشةكاني ئةوروثاي رؤذهةلاَت ئةوةبوو بةحوكمي سيستةمي تؤتاليتاري نةيانهيَشت بازارِي ئازاد هةبيَت، بازارِي ئازاد نةبوو، ئةم ضينة نةما، كة ئةم ضينة لةكؤمةلَةكة نةبص، كؤمةلَةكة نةيتواني بةرطةي طؤرِانكاريةكان بطرص، ئيَستاش نةهاتوونةتةسةرخؤيان، ضونكة ئةو ضينة لةو ولاَتانة نةخةملَيون، بؤية زؤر دةستكةوت لةفيدرالَدا بةديهاتووة و ثيَم واية ثرؤسيسي دةستكةوتةكاني فيدرالَ بةزةقي ديارة، ئةتوانم بلَيَم مانط بة مانط شتمان بؤ ديَتةدي، ئيَستا، ئةمة سةبارةت بة فيدرالَيةكة كة ناكرص بةهيض شيَوةيةك بةناديدةبطيرص، ناديدةطرتني ئةم دةستكةوتانةي كة ئيَستا هةية بةرِاستي كاريَكة بةهيض شيَوةيةك ئةقلَ نايبرِص، هةركةسيَك بيرلةوةبكاتةوة كة ئةم دة دوانزة سالَة هيض نةكراوة، ئةوة غةدريَكي طةورةية لة سةركردايةتي سياسي كورد و لةئةزمونةكةمان دةكات.

راثرسي بكريَت؛ راثرسي كاريَكي باشة بكريَت، ثيَم واية حيزبةكان، ئةتوانن قسةي خؤيان لةسةر ئةو راثرسية هةبيَت، ئيَمة هيض مةناعةتي راثرسيمان نية لةكاتي خؤيدا كة ثيَويست ئةبيَت بيَتةثيَشةوة؛ مةسةلةي سةربةخؤيي ئايا داواكراوة لةشاخ؟ ئيَمة مةسةلةي سةربةخؤيمان لةشاخ داوانةكردووة، من ئةوةندةي بيرم بيَت لةسالَي 1976وة تا سالَي 1981 ديموكراسي بؤ عيَراق و  ئةتؤنؤمي راستةقينة بؤ كرودستان دروشمي راستةقينةي (ي. ن. ك) ة هةروةها براياني (ث. د. ك) يش هةمان دروشميان هةبووة. لةدواي 1981 و 1982 ئؤتؤنؤميةكةمان طؤرِيوة وتومانة مافي ضارةي خؤنوسين بؤ طةليكوردستان.

ث: بةلاَم هةر بةئةتؤنؤميش رازيبووين؟

مةلابةختيار: بةئؤتؤنؤميش ئةطةر رذيَم بةرِاستي بهاتايةتةثيَشةوة، مومكين بوو ئيتيفاقيش بكةين، ئؤتؤنؤمي راستةقينةمان وتووة. وةك لةطفتوطؤكاني 1984 و ئةوانة. . ئؤتؤنؤميةكي باشتر تةنانةت لة بةياني ئازاريشدا راطةيةندرابوو، بةلاَم كة حكومةت نةيدا، هاتينةوة شاخ دريَذةمان بةخةباتي خؤماندا.

ث: ثرسياريَكي زؤر سادةي كرد، بةلاَم زؤر قسة هةلَدةطرص، بؤضي سةركردايةتي كود داواي سةربةخؤيي كوردستان ناكات؟

مةلابةختيار: ديارة كة ضانسي سةربةخؤيي نيية.

ث: ض زةمانةتيَك هةية بؤئةوةي لةضوارضيَوةي عيَراقي ئايندةدا جاريَكي تر تووشي نةهامةتي نةبينةوة، بةتايبةتي ئةطةر ئةمةريكا بةرذةوةندييةكاني لةطةلَ عيَراقدا طؤرِاني بةسةرداهاتبيَت.

مةلابةختيار: من باوةرِم واية؛ جاريَكي تر ئةمةريكا ناتوانيَت دوضاري ئةو هةلَةية بيَتةوة؛ كة بةرذةوةنديية ستراتيذييةكاني خؤي لةطةلَ حكومةتيَك ريَكنةخراوة بخاتة مةترسيةوة، فةرامؤشي كيَشة ديموكراسيةكان و  كيَشة سياسيةكاني ميللةتاني وةكو ئيَمة بكات، هةلَةي وا كوشندةية سةبارةت بة ئةمةريكا، ضونكة دونياي تازة ئةمة قبولَ ناكات. بةرذةوةنديية تازةكاني جيهانطيري ئةمة قبولَ ناكات، مونتةلَةقة تازةكاني ئابووري جيهان لةسايةي جهانطيريدا ئةمة هةرطيز قبولَ ناكات. بةثيَضةوانةوة ضارةسةركردني كيَشةي سياسي ميللةتاني ذيَردةستةي وةكو كورد، كؤسث لةبةردةم بازارِي ئازاد و  مةسةلة ستراتيذيةكاني رؤذئاوا لائةبات. من باوةرِم واية تاقة زةمانةتيَك لةو زةمانةتانةي كة جاريَكي تر دووضاري نةهامةتي نةبينةوة، ئةوةية كة خؤشمان لةمةركةزدا دةورمان هةبيَت، بةرِاستي دةسةلاَتمان هةبيَت، لةدارِشتني برِيارةكاندا بتوانين نفوزي خؤمان بةكاربيَنين و  باكطراوندي سةركةوتني ئةم ئةزموونة ديموكراسية لةكوردستاندا باشتر تةوزيف بكةين لةعيَراقدا.

ث: ضؤن عيَراق ئةكريَتة ولاَتيَكي ديموكراتي؟

مةلابةختيار: ئةمة ثرؤسةيةكي ميَذويي دوورودريَذة، ئةمة دةبيَت لة دةستوردا، لةبنةماي ئابووريدا، لةكولتوردا، لةثةروةردةدا و لةريَطةثيَداني (N. G. O) كاندا، لةمةسةلةي بةمةدةنيكردني خةلَك و  لةدةسةلاَتي مةدةنيدا ئةمة مةسةلةيةكة هةموو حيزبةكان دةبص بةرةو تةحةولاتيَكي زؤر قوول و  هةمةلايةنة بضن، بؤئةوةي بتوانن ئةم ولاَتة لةم هةلومةرجة تازةيةي جيهاندا، وردةوردة بةرةو ئارِاستةكاني ديموكراسي برِوات.

ث: كاك بةختيار ثرسياريَك زؤر طرنطة لةسةر ئةو طوتارة سياسيةي كورد بكريَت؛ ئةو خيتابة سياسيةي كورد كة تةئكيد لةسةر بةعيَراقيبوني كورد دةكاتةوة، بانطةوازيَكة خؤت ئةزانيت، ئيَستا تيَزيَك هةية بؤ دروستكردني نةتةوةي عيَراق لةسةر شيَوةي نةتةوةي ئةمةريكا (Hmvecantion) ئةو ضةمكة خؤرئاواييةية كة سنورة جوطرافيةكة بةدةولَةت ناودةبريَت و  ئينتما بؤ ئةو دةولَةتة، بةنةتةوة ناوئةبريَت، ئةم تيَزة كة ئيَستا هةية، ئةم بانطةوازةيان ئةم خيتابة سياسيةي سةركردايةتي سياسي كورد بانطةوازة بؤ دروستكردني نةتةوةي عيَراق، ياخود هةولَة بؤ طؤرِيَني ستراكضةري دةولَةتي عيَراق؟

مةلابةختيار: كاك ئازاد دروستبوني نةتةوةيةكي ئةمةريكايي وةكو ئةمةريكا بةبانطةواز نةبووة، بةبانطةواز نايةتةدي.

ث: بةلاَم بانطةوازةكة ئةكرص سةرةتايةك بيَت بؤ كاركردن بةو ئارِاستةيةدا ثرسيارةكة ليَرةوةية؛ ئايا ئةمة بانطةوازة بؤ كاركردن بةو ئارِاستةيةدا ياخود طؤرِيني ستراكضةري دةولَةتةكة.

مةلابةختيار: وةلاَمةكةم ئةوةية كة ئةمة مةسةلةيةكة ئةوةندةي بابةتية، زاتي نيية، ئةمة يةك؛ دووةم ئةمةريكا ئةطةر توانيبيَتي تارِادةيةكي زؤر لةوبارةيةوة سةركةويَت، كة نةتةوةيةكي ئةمةريكايي دروستبكات، خؤ هةر لةرؤذئاوادا زؤر ولاَت هةية نةيتوانيوة ئةو سةركةوتنة بةدةستبيَنص، ئةطةر بة بانطةواز بيَت، ئةطةر حةزي دةسةلاَتةكان بيَت، بؤ لة بةريتانيا ئةوة دروست نةبوو، بؤ ئيَستةش كيَشةي طةورةي ئيرلةندا هةية، بؤ لة ئيسثانيا دروست نةبوو، بؤ لةكةنةدا دروست نابيَت؟ ئيَستاش مةسةلةي جيابوونةوةي كيبيكيةكان لةويا ضةند سالَ جاريَك سةرهةلَدةداتةوة. لةوص بؤ لة زؤر ولاَتاني تر ئةو كيَشانة هةية، لةبةرئةوة ئةو بابةتة بابةتيَكة رةنطة ئةو تايبةتمةندييةي ئةمةريكا فؤرميلاي دةولَةتي خؤي تياكرد، تايبتمةندييةك بوو، لةئةمةريكادا هاتبيَتةدي، بةلاَم لةولاَتيَكي تردا تةعميم نةبووة، تةنانةت لةسويسراش تؤ ناتوانيت بلَيَي ئيَستا وةكو ئةمةريكاية، سويسرا كة دةولَةتيَك ضةندين ئةقوامي تياية، ثيَم واية (126) ميللةت و  كةمينةي تياية، ئةمة سةبارةت بة رؤذئاوا، كت و مت وةكو ئةمةريكا ولاَتاني رؤذئاوا ئاوا نةبووة، سةبارةت بة رؤذهةلاَتي ناوةرِاست من تةسةورم واية ئةمة زؤرزووة تؤ بتوانيت قسة لةوة بكةيت، بلَيَي ستراكضةري عيَراق دةطؤرِم، يان ثيَكهاتةي عيَراق دةطؤرِم بةرةو نةتةوةيةكي عيَراقي و  عيَراقيَكي نةتةوةيي، ئةمة ناطونجص لةطةلَ هيض جؤرة لة بيروبؤضوونةكان كة تا ئيَستا لةلايةن هيَزة سياسيةكانةوة لةناو خةلَكدا مةترةحة. . ئةكرص عيَراق، عيَراقيَكي ديموكراسي بيَت، لةسايةي عيَراقيَكي ديموكراسي سيستميَكي فيدرالَي بضةسثيَت، ئةمة مةسةلةيةكة ئةمرِؤ زؤر طرنطة، لايةني كةم ضارةكة سةدةيةكي تر ئةمة مةسةلةيةكي طرنطة.

ث: كةواتة ئةو خيتابة سياسية ئارِاستةي طؤرِيني لة بةديهيَنان لة بونيادي دةولَةتةكةدا، نةك لةسةرجةمي دةولَةت.

مةلابةختيار: بيَطومان واية، طؤرِيني ستراكضةري دةولَةتي عيَراقة. لةدةولَةتيَكي ئيستبدادي تؤتاليتاري شؤظيَني، بةرةو دةولَةتيَكي ديموكراسي كة ميللةتي وةكو ئيَمة، توركمان، ئاشوري، كلداني و  خةلَكي تريش مافي تةواوي ديموكراتي خؤي هةبيَت.

ث: كاك بةختيار هةندص كةس ثيَيان واية ئةم ثيَداطرتنةمان لةسةر عيَرايبونمان بؤ ئايندةي دوور زيانمان ثصدةطةيةنيَت، ثيَيان واية ئةمة لةئايندةدا ضانسيَك ئةطةر بيَتةثيَشةوة و بؤ دروستكردني دةولَةت، لةكيس كوردي ئةدات.

مةلابةختيار: من باوةرِ ناكةم برِياريَك بةتةنها ئيجابي بيَت، يان تةنها سلبي بيَت، دوورنية ئةم برِيارةي ئيَمةبةشيَكي سلبياتي تيَداهةبيَت، بؤهةنديَك مةسائيلي ناسيوناليزمي كوردي، ئامانجي قةومي طةورةتري كوردي لةئانيدة، بةلاَم ئايا ئةطةر هةلومةرجي بابةتي بيَتةثيَشةوة بؤئةوةي كورد وةربضةرخص يان تةحةول بكات بؤ برِياري طةورةتر، لة مةسةلةي ميللي كورديدا، ئايا ئةم برِيارةي ئيَستاي ئيَمة ئةوة لةبارئةبات، زةرةري طةورة لةوةئةدات، من تةسةورم واية لةرِووي بابةتيةوة لةئايندةدا هةلومةرجيَكي باشتر بيَتةثيَشةوة بؤئةوةي كورد بتوانيَت قةراريَكي باشتري هةبص، ئةم سياسةتةي ئيَستاي ئيَمة؛ زةمينةخؤشكةرئةبيَت كة تؤ بتوانيت تةعبيئةي راي طشتي عيَراقي ثصبكةيت، لةبارةي ديموكراتيةوة، كة كورد مافي هةية قةراري طةورةتريش برِيار بدات لةئايندة، بؤية بةتةسةورم هةلومةرجةكة جطةلةوةي لةرووي بابةتيةوة ئةطةر خولَقا، لةناو ئةم ولاَتةدا ئيش و كاري ديموكراتي باشت كرد، كةواتة زةمينةت خؤشكردووة هةلومةرجيَكي بابةتي ئايندة باشتر بقؤزيتةوة.

هةردي حمةخان – ئةلَمانيا:

ئةم كاتةت باش. . زؤر سوثاس بؤ بةرنامةكةتان، بةخيَرهاتني بةرِيَز كاك مةلابةختيار ئةكةين، زؤر ثيَخؤشحالَين كة كةسايةتيةكي ديموكراتخوازي وك ئةو لة ثارتيَكي كورديداية، ئيَمة وةك كةسانيَك سةربةخؤ شانازي بةوجؤرة كةسانةوة دةكةين، كة رؤشنبيريان هةية و ئةتوانن بيَنة سةر تةلةفزيؤن و  كةنالَة كوردييةكان، بةوشيَوةية حالَ و  وةزعي كوردستان ببينن، خؤزطة بةرنامةكة لةوةدورودريَذتر بواية، ضونكة ئةمة تاكة ريَطةية بؤئةوةي خةلَكاني كورد تيَبطةن لةناوةوةي كوردستان، مةسةلةي رامياري بةرةو كوص ئةطات، من ليَرةدا حةزئةكةم تيَبيني لةسةر مةسةلةي راثرسي بدةم؛ بةرِاستي من لةم مةرحةلةدا دذ بة مةسةلةي راثرسيم! ضونكة مةسةلةي كورد تةنها ثةيوندي بةديموكراتيةتةوة نية لةعيَراقدا، ثةيوةندي بةديموكراتي لةسورياية، ثةيوةندي ديموكراتي بةتوركياية، بةئيَرانةوة، لةهةموو ناوضةكةدا، من هةرطيز ئةوة لةضواردةوردا نابينم، هةموو ولاَتة عةرةبيةكان ئةطةر هاتووة، كورد برِياري دةولَةتي بؤخؤي وا لة راثرسيةكي سةرانسةريدا ئايا ضي ئةكرص لةو رايةي كورد دةرضص، من حةزناكةم، من رةخنةش ئةطرم لة سياسةتمةدارةكاني كورد، كاتيَك ئيَمة بةهةمووشيَوةيةك ثشتيوانيان ليَئةكةين، كاتيَك كة ئةلَيَن ئيَمة عيَراقين، بةلاَم ثيَويست بةوةناكات ئةمة بكةويَتة سةر زماني كةسايةتيةكي كورد، ثيَويست بةوةناكات كةسايةتيةكي كورد سرف خؤي بةعيَراقي بزانيَت. كةسايةتيةكي كورد ئةوةندة بةثيرؤزي سةيري ناوي عيَراق بكات، ئةمانة هةمووي تيَبيني بوو، بةلاَم يةك ثرسيار ئةكةم. . لةسةر مةسةلةي كوردا تيَناطةم لةم مةسةلانة، لةسةرةتادا توركيا بةريَطةي يارمةتي كؤمةلَيَك تةقةمةني نارد بؤ كةركوك بؤئةوةي كاري خراثة بكات. بةم دواييةش بيستمان (11) جندي توركي طيراون كة بةنيازبون ثاريَزطاري كةركوك بكوذن، باشة توركيا ليَرةدا ولاَتي خؤي بةديموكراتي و  ثروثاطةندةي ديموكراتي بؤئيَمة دةكات، ئةم تيرؤريستيةي لةضي كة بةخةلَك دةلاَ تيرؤريست، باشة ئةو ثةيوةنديية ض داهاتوويةكي لةسةر كورد هةية؟ بةرِاستي توركيا ولاَتيَكي زؤر بةهيَزة، بةشيَكة لةناتؤ. ئايا تةعةمولي يةكيَتي و  ثارتي ئايا حكومةتي هةريَمي كوردستان ثةيوةندي ضيبةسةرديَت، لةداهاتوودا كاتيَك توركيا دةيةويَت دةست بخاتة نيَو ولاَتةوة؟

مةلابةختيار: لةراستيا يان دةبص راثرسي نةكةين، يان راثرسيمان كرد، ئةبص لاني كةم نيوةي مةسةلة سياسيةكانمان دةستبةركردبيَت، بؤئةوةي طوص لة راثرسيةكة بطيرص، ئةطينا راثرسي بؤئةوةنيية تؤ هةلَويَستص دةربخةيت، راثرسي بؤئةوةية هةنطاويَكي طةورةتر بضيتةثيَشةوة، لةهةلومةرجيَكي وةكو هةلومةرجي ئةريتيريا، كة هةلومةرجي بابةتي خولَقا راثرسي بكرص، كة لة ئةريتيريا راثرسي ئةنجامدرا (99%) يان برِيارياندا سةربةخؤيي داوابكةن. راي طشتي جيهان و  نيَودةولَةتي ئامادةبوون طوص لة راكانيان بطرن و  قبولَيشيان بكةن، لةبةرئةوة منيش لةطةلَ بؤضوونةكةي كاك (هةردي) دام زؤر سوثاس بؤ رةئيةكاني، سةبارةت بةوةي كة دةلاَ؛ عيَراق ثيَويست ناكات ئةوةندة سةركردايةتي كورد خؤي بةعيَراقيةوة ببةستص، من تةسةورم واية ئةم مةسةلةية دةبص تؤزيَك ديقةتي تيابدريَت، ضةند خؤمان بةعيَراقةوة بةستووة، ضةند كورد خؤي بةعيَراقةوة بةستووة، من تةسةورم واية لةوةكةمتر هيَزة عيَراقيةكانمان نةبةستؤتةوة بةكوردستان، نمونة: يةكةمين كؤنطرةي ئؤثؤزسيؤني عيَراق لةبةيروت دوورنزيك ئةسلَةن باسي ئؤتؤنؤميشيان نةكرد لة بةياني خيتاميانا؛ دووةمين كؤنطرة لة ظيةننا كة خؤم لةوصبووم، مناقةشةش لةسةر فيدرالَ هةبوو، كة ئيَمة فيدرالمان راطةياندبوو، قبولَنةئةكرا، سصهةمين كؤنطرة كة لة (مةسيف سةلاحةدين) دا كرا فيدرالَ قبولَكرا بةشيَوةيةكي مةبدةئي، بةلاَم هةلَثةسيَرا ببةستريَتةوة بةئايندةي عيَراق و  لةعيَراقي ئايندة برِياري لةسةربدرص، ضوارةمين كؤنطرة كة لة (نيؤرك) طيرا فيدرالَ لة قةرارةكاني كؤنطرة ضةسثا، ثيَنجةمين كؤنطرةي (لةندةن) يش فيدرال زياتر ضووةثيَشةوة. لةعيَراقدا دواي سةداميش، لةكؤبونةوةي ناسرية مةسةلةي فيدرالَ تةم و مذي لةسةرنةماوة، سةيركة. . لةم سياسةتةدا ضةند ضووينةتةثيَشةوة، ئةوانيشمان هيَناوةتة لاي خؤمان، لةضلةكان و  ثةنجاكان و  شةستةكان يةك حيزبي عيَراقي نةبووة، جطة لة حيزبي شيوعي عيَراق، مافي ضارةنوسي كورد بسةلميَنيَت، بةثيَضةوانةوة زؤريان دذيبوون، ئةمة مةسةلةيةكي زؤر طرنطة.

سةبارةت بة حكومةتي هةريَم و  عيلاقةي لةئايندة ضيئةبيَت، من تةصةورئةكةم لة ضةند سالَي ئايندة ثةيوةندي حكومةتةكاني وةك ئيَمة لةطةلَ ئةوروثا، لةطةلَ عالةم زؤر تةبيعي دةبيَت و  مةترسي لةسةرناميَنص، ضونكة ئةو خةتةرانةي باسدةكران لةسةر سيادةي دةولَةتان لةلايةن ولاَتاني ئيقليمةوة ئةو خةتةرانة نةماون، سيادةي دةولَةت سيادةتيَكي كلاسيي نيية، قودسياتي نةماوة؛ ئيَستا عةولةمة بةشيَوةيةكي ئةوتؤ نفوزي كردؤتة ناو سيادةي ولاَتان، بمانةوص و  نةمانةوص 95% سيادةتي ئةم دةولَةتانة نةماوة، كام دةولَةت لةم دةولَةتانة خؤي بةوة دائةنص كة ثيرؤزمةندي سيادةتي خؤي ثاراستووة، با ضواردةوري سنورةكةي خؤي بطةرِص بابزانص عةولةمة ضيليَكردووة و  ضؤن هاتؤتة ناو ولاَتةكةيةوة؛ لةبةرئةوة ترسمان نيية ئةطةر لةطةلَ دةولَةتي عيَراق ريَكةوين ثةيوةنديةكانمان لةطةلَ دةرةوة نةميَنص.

م. عةلي:

ئةمكاتةتان باش. . زؤر سوثاس بؤ كاك مةلابةختيار، من دوو ثرسيارم هةية؛ بةبؤضووني من ئةم مةوزوعةي كورد لةداهاتوويةكي نزيكدا يةكةم هيض زةمانيَك لةلايةن نةتةوةي عةرةبةوة نابينم، دووةم هيض زةمانيَك لةلايةن دةولَةتي داهاتووي عيَراقةوة نابينم، كة لةم بةينةدا دروست ببيَت!!

مةلابةختيار: سةبارةت بة ثرسيارةكاني م. عليبةنيسبةت توركياوة، كة ئةو (11) كةسة طيراون لةسليَماني لةحةقيقةتدا ئيَستا ئةو (11) كةسة لةتةحقيقدان و  نةتيجةكةي دةربكةويَت كة فيعلةن دةولَةتي توركيا قةراري واي داوة، كة محافيزي كةركوك تيرؤربكات، ئةبيَت بة شتيَكي زؤر طةورة لةسةري و  بيَطومان لةسةر ئةمة شتي تريش بينادةكرص، لةسةر دةولَةتي توركيا، لةبةرئةوة بةش بةحالَي خؤمان ضاوةرِيَي نةتائيجي تةحقيق دةكةين بزانين ئةو مةوزوعة ضؤنة بةرِاستي، ئةوة مةوزةعيَكة، زةنطيَكة لةو زةنطانةي دةبص رامانبضلَةكيَنص…

ئازاد صديق: ليَرة يةك ثرسيار زؤر طرنطة بيوروذيَنين، ئةمةي توركيا ئةطةر كرابيَت، زؤريَك لة ضاوديَراني سياسي ثيَيان واية ئةمة يةكةم هةنطاوي جدي بووة بؤ ثيَشيَلكردني سيادةي وةتةني لةعيَراقدا، ئةوةي كة كراوة دذ بة كورد نةبووة، دذ بة عيَراقيَك كراوة كة لةقؤناغي خةملاَندنداية، لة قؤناغي ثةرِينةوةداية، ئةمة تا ضةندة ئةكرص ئيستيسنا بكرص بةو ئارِاستةيةدا؟

مةلابةختيار: من باوةرِم واية ئةو كارةي كراوة، جطة لةوةي تؤ ئةيلَيَي ثيَشيَلكردني سيادةي عيَراقة، مةسةلةي كورديش مةسةلةيةكي طرنطة لةناو كورد و  كوردستانيشدا مةسةلةي كةركوك طرنط بووة لةم قةرارةدا، مةسةلةن تؤ بيخةبةرضاوي خؤت ئةطةر ثاريَزطاري كةركوك تيرؤربكراية، سةرةنجام كاردانةوةيةكي توند لةناو كةركوك رويباية، بزانراية ئةمة كص كردويةتي؟ بة دةسيسةي كوص ئةمة كراوة؟ لة مةقةري كيَوة رؤيشون ئةم كارةيان كردووة؟ و لةنةتيجةدا كاردانةوةيةكي عةفةوي توندي بتةقانداية، لةناو كةركوك ضيروويدةدا؟ لةكةركوك و  كوردستاندا تؤ سةيري بكة بيخويَنةوة بزانة ضي رويدةدا؟ لةبةرئةوة ئةم مةوزوعة ئةمريكا بةمةوزوعيَكي طرنطي دةبينص و  لةتةحقيقا ضيدةركةوتبص حدودص بؤ ئةم جؤرة قةرارانة دابنرص، ئةمريكا بةوشيَوةيةي ئةم (11) كةسةي طرتووة ئةوة دةليلي ئةوةية كة ئةم كارانة قبولَ ناكات، ضونكة بةئاشكرا طرتني، طرتني و  يةكسةر بردني بؤ ليَكؤلَينةوة، مةعناي واية ئةمريكا بةرامبةر بة قةراري وا هةردةولَةتيَك بيَت لةدةولَةتةكاني دةوروبةر زؤر توندة، ئةم لايةنةش دلَخؤشكةرةية. سةبارةت بة ثرسيارةكاني م. علي (زةمانةت لةلايةن عةرةبةوة نابينص بؤ مةسةلةي كورد، و زةمانةت لةلايةن دةولَةتي ئايندةي عيَراقيشةوة نابينص بؤ مةسةلةي كورد) . من حةزدةكةم ليَرةدا بؤ مامؤستا علي و بؤ بينةرة بةرِيَزةكاني رونبكةمةوة، كة بةرِاستي ناسيؤناليزمي عةرةبي، ناسيؤناليزميَكة طةيشتؤتة حالَةتيَكي ناخؤش، ئيَستا وةزعي خؤيان زؤر باش نيية، تؤ سةيركة لةكيَشةي سياسياندا، لة كيَشةي ئابورياندا، لة كيَشةي كؤمةلاَيةتياندا، لة كيَشةي ديموكراسياندا، لةكيَشةي كلتورياندا، ناسيؤناليزمي عةرةبي توشي طيروطرفتي زؤر طةورة هاتون، بيَطومان رةوتي ناسيؤناليستي عةرةبي لةعيَراقدا، ئةوةي تا ئيَستا لةسةر ئةو ئةقلَيةتة ناسيؤناليستة كة عةرةبي طةياندؤتة ئةم حالَةتة ناخؤشة، نابص ليَي ضاوةرِوان بكةين زؤر باش بيَت بةرامبةر ئيَمة، عيَراق ناسيؤناليزمي شؤظيَني، ناسيؤناليزميَك كة بةتةسكي بيريئةكردةوة، لة مةسةلةي قةومي عةرةبي ثاشةكشةي كردووةو تةئسيريَكي ئةوتؤي لةخيتابي سياسي و  قةراري سياسي عيَراقدا نيية؛ سةبارةت بةئايندةي دةولَةتي عيَراقيش، ئةمة مةسةلةيةكي طرنطة، بونمان لةبةغدا، بونمان لة قةرار و  مةركةزي بةغدا لة دارِشتني دةستوري بةغدا، لة حوكمرِانيَتي بةغدا، مةسةلةيةكي طرنطة، ئيَمة ناتوانين دلَنيابين لةوةي مادام رذيَمي بةغدا رؤيشت، حكومةتي عيَراق نةماوة، حكومةتيَكي تر هاتةسةركار، ئيتر زةمانةتي ديموكراسي و  فيدرالَ لةكوردستاندا بؤخؤمان بكةين، ناتوانين ضونكة جارص نةوعيةتي حكومةتةكة، نةوعيةتي حيزبةكاني ناو حكومةتةكة، شةخسيةتةكاني ناو حكومةتةكة، نةوعيةتي طةلاَلَةكردني دةستوري ئايندةي عيَراق تةواونةبووة. بؤية بونمان لةويية بؤئةو مةترسيةي كة م. علي باسيكرد لةئايندةي دةولَةتي عيَراقدا نةميَنصو بونمان لةوص بؤ ضةسثاندني هةموو ثيَويستيةكاني خؤمان مةسةلةيةكي طرنطة.

ئازاد صديق: ئةطةرِيَمةوة بؤ خيتابة سياسيةكان، باسيلايةنة مةوزوعيةكةيمان كرد، بةلاَم لايةنة خؤييةكةي، لايةنة زاتيةكةي بؤ ئيَمةي كورد ئيَستا خؤمان دان بةو راستيةدا دةنيَين كة ئيَمةي كورد وشياري نةتةوةييمان كاملَ نةبووة، لةم قؤناغةدا هيَندة ثيَداطرتن لةسةر عيَراقيبووني مةترسي ئةوة دروست ناكات كة نةوةكاني ئايندة تةنها ببنة عيَراقي، واتا كورد بووني خؤيان لةياد بكةن و  وةك عيَراقي بيربكةنةوة؟

مةلابةختيار: من باوةرِم وانية، ضونكة ئيَمة تةنها ئيش لةسةر ئةوةناكةين ئةبين بةعيَراقي، ئةوةندةش ئيش لةسةرئةوة ئةكةين شانازي بةشوناسي نةتةوةيي خؤمانةوة بكةين و  مةسةلةي نةتةوةيي ئيَستا لةجاران زياتر ضؤتةثيَشةوة، ئةطةرضي ثصلةسةر ديموكراسي عيَراق و  عيَرايبووني ولاَتةكةش دادةطرين، لةبةرئةوة من ئةو مةترسية نابينم خوانةكردة، سةركردايةتي سياسي بةتةواوةتي هةستي نةتةوةي لةلاي كزبووبيَت، وايليَبيَت دواي دوو سص نةوة ئةو مةوزوعة بةتةواوي ثاشةكشة بكات، من بةثيَضةوانةوة ئةيبينم، تؤ ئةبيَت لةذيَر سايةي ئازادي و  ديموكراسيدا ئيش لةسةر ئةوة بكةيت ئةم مةسةلة قةوميةي خؤت هةم بةديبهيَني و  هةم بةهيَزي بكةيت، هةم بيشيبةستيتةوة بةديموكراسي و  ئازاديةوة، بؤضي لةغةربدا، لةزؤر ولاَتدا مةسةلةي ناسيؤناليستي كزنابيَت، لةكاتيَكدا ديموكراسي لةو ولاَتانةدا زؤر ضؤتةثيَشةوة و  يةكيَتي ئةو ولاَتانةش باش ضؤتةثيَشةوة. هةر لةسةر مةسةلةي يؤرؤ، لةسةر مةسةلةي يةكطرتني ئةوروثا، لةسةر كؤمةلَيَك مةسةلة كة ضارةنوسسازة بةنيسبةت ولاَتاني ئةوروثاوة، سةيردةكةي بةريتانيا ضةند ئيعتيزاز بةمةسةلةي قةومي خؤيةوة دةكات. بؤ ناضيَتة ناو بازارِي يؤرؤوة ئيَستا، زؤر لة ولاَتةكان مناقةشة لةسةرئةوةدةكةن هةتا هةنديَك لةولاَتةكان ئةيانةوص راثرس بكةنةوة لةسةر ئةو مةوزوعة.

ئازاد صديق: كاك بةختيار يةك ثرسيار زؤر طرنطة ئيَمة كة كوردين و  ثص لةسةر عيَراقيبونمان دادةطرين ئةمانةوي ضؤن عيَراقيةك بين مةرجةكانمان ضيية بؤ عيَراقيبوون؟

مةلابةختيار: ئةمانةوص لةعيَراقيَكي ديموكراتي ثةرلةماني فيدرالَي فرةحيزبيدا مافةكاني خؤمان بضةسثيَنين، ئةمانةوص عيَراقيةكي ئاوها بين، وا نةبيَت ئيَمة عيَراقيبونمان هيض مانايةكي نةبيَت.

ئازاد صديق: ئةطةر ورديكةينةوة ض مانايةكي هةية؟

مةلابةختيار: ئةوة دةطةيةنص كة ئةم ولاَتة هةردةبص ديموكراسي بيَت، ضارةنوسي كورد لةم ولاَتةدا تةنها بةستراوة بةوةي كة ولاَتيَكي ديموكراسي بيَت، ضارةنوسي كورد جطة لة ديموكراسي، هيضي تر نيية.

سةرباز حيدر – ئةلَمانيا:

ئيَوارةتان باش. . بةطةرمي بةخيَرهاتني كاك مةلا بةختيار دةكةين، من دوو ثرسيارم هةية، ثرسياريَكيان تايبةت لة كاك مةلابةختيار دةكةم، من وةكو بزانم و  بيرم بيَت بةصيفةتي خزمي ئازادضاوشينم؛ بيرمة كة هةرزوو لةبيدايةتي شؤرِشةوة كاك مةلابةختيار عيَراقضيةتيان دةكرد يان ضؤن بلَيَي خةباتيان بؤئةوةدةكرد، من ثرسياريَكم هةية ئةطةر ئةو زةمانة بةهيَزوتواناي ثيَشمةرطةي كورد و  بةهيَزوتواناي خةلَك خؤي ئةم عيَراقة ئازاد بكراية ض تيَرِوانينيَك هةبوو ض ئاندةيةك هةبوو بؤ ئةو عيَراقة و ض ئايندةيةك بةديئةكرص بؤ ئةم عيَراقةي كة ئيَستا بةدةستي ولايةتة يةكطرتوةكاني ئةمريكا و كوردةكان ئازادكراوة؟ بةنيسبةت كيَشةي ئةو سةربازة توركانةي كة طيراون، بةداخةوة تورك كة ئاوا بةو رةشية لةكورد ئةرِوانيَت ئةمرِؤكة لة ئيخبارا ئاطامان ليَية كة طواية ئةو ئةسيرانة بةردراون و  ئازادكراون، ئيَساش كاك مةلابةختيار لةقسةكانيا باسيكرد لة تةحقيق و  شتي وادان، ئةو ثرسيارةي كاك ئازاد جوان بوو كة ئارِاستةي جةنابتي كرد بةرِاستي ئةمانةوص بزانين كة ئايا ئةوانة بةتةواوي ئازادكراون و  نيَردراونةتةوة بةرةو توركيا، يان ئةوةتا لةتةحقيقا ماون، زؤر سوثاس.

ئازاد صديق: سوثاس بؤ ثةيوةنديةكةت.

د. حكيم – دةربةنديخان:

ثيَشةكي دةستخؤشيتان ليَدةكةم بؤ بةرنامةكةمات، هةلَبةتة ئةمةوص قسةلة دوو شت بكةم، يةكةم ضؤنيَتي طؤرِيني ثةيوةندييةكانمان لةطةلَ دةرودراوسيَدا، لةطةلَ ئةو دةرةنجامانةي دواي جةنطي ئازادكردني عيَراق هاتؤتةئاراوة، هةندص لةو ثةيوةنديانةمان بووة لةطةلَ دةرودراسيَكاندا، لةطةلَ حيزب و  لايةنة سياسية كورديةكاني تري ثارضةكاني تري كوردستان، حةقة ئةطةر ئةم ثيلانةي توركيا راست بيَت كة دةرهةق بة ثاريَزطاري كةركوك كراوة، ئيَمةش هةلَويَستمان هةبيَت، ئةمةش وةك هةلَويَستي ئيَستا ئةوة لةطةلَ ئةوةدا طةرِانةوةيةك بةثةيوةندية سياسيةكاني خؤماندا بكةين و  هةندص شت كةشف بكةين بةوةي زؤر لةو ثةيونديانةي كة ئاستةنط بووة لةبةيني ئيَمة و ثارضةكاني تردا، ئةشص دةستي بيَطانة بيَت نةك ئيَمة.

دووةم شت سةبارةت بةوةي ئيَمة عيَراقيبوون كاركردنيَكي عيَراقيبوون هةية، من ثيَم واية سياسي كوردي خويَندنةوةيةكي واقيعبينانةتريان هةية لةطةلَ رووداوةكاندا لةوةي كة تابعيَكي مةكتةبي، يان تابعيَكي ئةكاديمي بيَت، ئةوان خويَندنةوةيةكيان هةية لةوانةية ئةوان باشتر بزانن بةلَطةش بؤئةوة ئةوةتانص ئيشكردن بؤ بةرزكردنةوةي ئالاَي كوردستان خؤيلةخؤيدا دةستكةوتيَكي كوردستانيبوونة، حةزناكةم زياتر وةخت بطرم، ئيتر سوثاس.

ئازاد صديق: زؤر سوثاس كاك د. حكيم، كاك بةختيار لةكاك سةرباز حيدر و  ثرسيارةكانيةوة.

مةلابةختيار: زؤر سوثاس بؤ كاك سةرباز و د. حةكيم، سةبارةت بة مةسةلةي عيَراق و  عيَراقضيَتي و  خؤشم، لةراستيا كاتي خؤيشي من هةرطيز باوةرِم بةحيزبي سةرانسةري عيَراق نةبووة، كاتي خؤي ئةطةر قسةيةكي واي بيستووة، سةبارةت بةمن، يا ديعايةيةكي واش بلاَوبوبيَتةوة ئةوة دووربوة لة راستيةوة، من وةكو ئيَستا ئةلَيَم كة كوردستانيةكي عيَراقي و  عيَراقيةكي كوردستاني بين، كاتي خؤشي ئةو مةوزوعانة مشتومرِيان لةسةربووة، راستة طفتوطؤي زؤرزؤري لةسةربووة، بيرورِاي زؤر جياوازيشي لةسةربووة، بةلاَم زةمانة وردةوردة راستيةكاني بؤ هةموولايةكمان جوانتر دةرخستوة، ئةوةتا ئةيبينين ئيَستا ضؤن بير لة ديموكراسي عيَراق و  لة عيَراقييةك دةكةينةوة كة كورد تيايدا بةمافي ضارةنوسي خؤي بطات، من باوةرِم بةحيزبي سةرتاسةري عيَراق نيية، لةراستيشدا ئةوكاتةش باوةرِم وانةبوو، كة بتوانين بةهيَزي ثيَشمةرطة حكومةتي عيَراقي بكةين بةحكومةتيَكي ديموكراتي و  مافي ضارةنووسي فيدرالَي بضةسثيَنين و  بتوانين هةر ضوار ثارضةكةي كوردستان بةيةكةوة طريَبدةين، ثيَمان وابوو، خؤم يةكيَكم لةو كةسانةي كة ثيَم وابوو كة شؤرِشي كوردستان ئةبص زةمينة خؤش بكا كة راثةرِين لةولاَتي عيَراقدا يان لةكوردستاندا بةرثاببيَت و  دةستكةوتةكانمان بةديبيَت، لةسايةي ئةمةوة، ئةم ثيَشبينيةي بؤ عيَراقي ئيَستا كاتي خؤي ئةكرا، نة عةولةمة هةبوو، نة جةنطي سارد تةواوبووبوو، نة بيريش لةوةدةكرايةوة كة رؤذطارةكة بطاتة ئيَستا.

لةراستيا مةسةلةي توركيا و  ئةسير و تةحقيق و  ئةوانة ئيَمة قسةيةكمان لةسةرئةوة كرد ئاذانسةكان باسيان لةوةدةكرد كة ئةو ديلانة بةربوون و  لةهةمانكاتدا باسيان لةوةكرد كة ليذنةيةكي تةحقيقي مةدةني و  عةسكةري تيَكةلَ ثيَكهاتووة بؤئةوةي تةحقيق لةو رووداوة بكات.

ثرسيارةكةي د. حكيم، سةبارةت بة ثةيوةندي دةرودراوسيَمان ضيليَديَت و  روداوةكةي كة باسمان كرد لةسةر موحافيزي كةركوك ض تاسيريَكي هةية و  ثياضوونةوة لةلايةن ئيَمةوة ببيَت باشة، من تةصةورم وانية ثةيوةندي سياسي ديبلؤماسي ناوضةكة لةسةر ئةساسي رووداويَك ثيابضينةوة، بيطؤرِين يان توشي رةدفعل بين، لةراستيا ئةمة لةنيتاقي خؤيدا ئةبص باس بكرص و  قسةي لةسةربكرص و  دةريشبخرص كة ئةم مةوزوعة ضؤنة، بةلاَم ناتوانين لةسةررووداويَك هةموو سياسةت و  ديبلؤماسيةتي خؤمان لةناوضةكةدا بطؤرِين و  بةرةو توندوتيذي برِؤين، سةبارةت بةوةي لةسةر ئاستي عيَراق خويَندنةوةيةكي واقيعبينانةترمان هةية وةك سةركردايةتي سياسي كوردي، منيش ثيَم واية لةم هةلومةرجةيا خويَندنةوةيةكي واقيعيية.

ئازاد صديق: كاك بةختيار ناكريَت سةركردايةتي سياسي كورد هةلَويَستي خؤي بةرامبةر ئةو رووداوة روونبكاتةوة، لاني كةم ئيدانةي بكات ئةطةر روونبؤوة شتيَكي وا هةية، بيَدةنط بيَت ليَي!

مةلابةختيار: بيَطومان ئةطةر روونبيَتةوة دةبي سةركردايةتي سياسي كورد هةلَويَستي خؤي روونبكاتةوة، ئةطةر ساغبيَتةوة و  من تةصةوريشم واية كة دةبص ساغبيَتةوة.

ئازاد صديق: كاك بةختيار بؤضي سةركردايةتي سياسي كورد بير لة ئةلتةرناتيظيَكي طونجاوتر بؤ فيدرالَيةت ناكاتةوة.

مةلابةختيار: وةكو بةديلي طونجاوتر ياعني ضي.

ئازاد صديق: سةربةخؤ!

مةلابةختيار: باسمان كرد ضانسي سةربةخؤيي، ئةطةرةكاني سةربةخؤيي لة مةنتيقةكةيا لةراستيا نيية، ئيَمة سياسةتي دةولي ئةخويَنينةوة، ئاطامان لة برِيارةكاني دةولي هةية، ئاطامان لة برِياري ناوضةيي هةية و  ئاطامان لة وةزعةيةتي خؤمان و  ئيستعدادي خؤمان هةية بؤئةوةي بتوانين قةراريَكي وا بةديبيَنين، مقاوةمةت بكةين، ضؤن مقاوةمةت بكةين، بةرطةي ئةومقاومةتة ئةطرين، ضةند ئةتوانين دريَذة بةو مقاومةتة بدةين، ئاطامان لةهةموو ئةو مةوزوعانة هةية، من تةصةورم واية كة ئةم سياسةتةمان واقيعبينة بؤ ئةم هةلومةرجة، يةكةمين كؤرِي سياسي كة بةستومة لةسليَماني لةسالَي 1991وة ئيَستاش بةتةسجيلكراوي ماوة من وتومة لةئايندةشدا ضانسي دةولَةتي كوردي بؤ كورد نيية.

ئازاد صديق: كاك بةختيار ئةم فيدرالَيةتةي كورد داواي ئةكات جؤريَك لة سةوداو مامةلَةي سياسي دةرئةخا، كورد شتيَكي ئةويَت جطةلةوةي ضةند سالَ خةباتي كردووة ئيَستاش ئةبيَت بةردةوام بيَت لة وتويَذ و طفتوطؤكردن و  دانوستاندن بؤئةوةيكة ئةو فيدرالَيةتة بةديبهيَنص كة خؤي ئةيةويَت ياخود ئةو سيستةمة سياسية لةعيَراقدا بةديبيَت كة كورد ئةيةويَت ئةوة ناطةيةنص كة عيَراقيبووني كورد مةشروتة واتا ئةطةر عيَراقيَك ديموكراتي و  فيدرالَيةت بؤ كورد نةضةسثيَنص كورد نايةوص عيَراقي بيَت.

مةلابةختيار: بةتاكيد بةياني و  دووبةياني حكومةتيَكي كؤنةثةرست لةعيَراق بيَتةسةركار كة لةطةلَ مةبادئيي ديموكراسي و  ئازادي و  مةدةنيي و  عيلمانيةتي ئيَمة نةطونجص، موتلَةقةن ئةو عيَراقيبوونةمان قبوولَ نابيَت.

ئازاد صديق: باشة ئةم عيَراقةي ئيَسا بةم هةموو ويَرانيةي خؤيةوة بة (35) سالَ تراشي حيزبي بةعس، بةو هةموو درِندةييةي خؤيةوة لةباريداية ببيَتة شةريكي هةريَمي فيدرالَي كوردستان لةعيَراقيَكا شةراكةتة لةدووي تاي تةرازودا يةكي بةهيَز يةكي لاواز.

مةلابةختيار: ئةطةر مةبادئيي ديموكراسي و  دةستوري ديموكراسي هةبيَ، ئةوكاتة ئةو مةترسيانة كةمتردةبن، بةلاَم مةبادئيي ديموكراسي و  دةستوري ديموكراسي نةبيَت، ديسان بةثيَي ثيَوانةكاني جاران بيثيَون طةر عةرةب براطةورة و ئيَمة برابضوك بين، هيض زةمانةتيَكي سياسي و  دةستوري لةم ولاَتة نةبيَت رةنطة عيَراق خراثتريش بيَت ئةوكاتة. .

ئازاد صديق: كةواتة ثيَت وانية بؤئةوةي ئةو عيَراقيبوونةي كورد بضةسثيَت ئةبص كورد جطةلة بةرطريكردن لة مافةكاني خؤي لةبةغدا هةولَيَكي زياتريش بدات بؤ جيَطيركردني ثرؤسةي ديموكراسي لةعيَراقدا؟

مةلابةختيار: با، بيَطومان زؤر زؤريش هةولَبدةين و  هةموو دةستكةوتةكانيش و  تةجروبةكاني ئيَستاشمان بخةينة خزمةتي ئةو بارة ديموكراسيبوونةي ئةم ولاَتة و  بةرِاستي دةبص ئامادةبين لةو سةنطةرانةدا خزمةتي خؤمان بكةين.

ئازاد صديق: كاك بةختيار ثرسياري زؤرمان ماوة، بةلاَم كات نةماوة، هيوادارين لةئايندةي نزيكدا بطةرِيَينةوة و  ئةم بابةتة قسةي زياتري لةسةر بكةين. بينةراني ئازيز ليَرةدا كؤتايي ديَنين بةم ئةلَقةيةي ديدار، جاريَكي تر زؤر بةطةرمي سوثاسي كاك بةختيار دةكةم، سوثاس بؤ ئيَوةش، تا بةرنامةكاني داهاتوو بةخواتان ئةسثيَرم هةر شاد و  سةركةوتوو سةرفرازبن، ماوةتةوة سلاَووريَزي ئازاد صديق لةكةنالَي كوردسات قبولَ بفةرموون، خواتان لةطةلَ.