ژياني ژنان، روانگةی هونةرمةندان پرؤژةيةكي هونةری لةسةر ژياني ژناني كورد لة لايةن ذثكخراوي ژناني كورد دژ بة تووند و تيژيKWAHK

09-10-2003 00:44

 پثناسة: ”ژياني ژن، روانگةی هونةرمةندان”، پرؤژةيةكة كاری خؤي لةسةر ئةزموونةكاني ژني كورد لة باشووري كوردستاندا تةرخان دةكات. دةستپثشخةري ئةم پرؤژةية لةلايةن ذثكخراوثكي فةرةنسي بوو بة ناوي بارانی باصندةکان و دوو ذثكخراوي ژناني كورد بةذثوةيان بردووة و گةشةيان پثداوة: يةكةميان ذثكخراوي ژناني كورد دژ بة تووند و تيژي KWAHK، كة بارةگاكةي لة لةندةنة، دووةميان سةنتةري راگةياندن و رووناكبيري ژنانةWCIC (ناوةندي ذووناكبيري ذثوان) كة بارةگاكةي لة كوردستان، لة شاري سلثمانيية. ئامانجي پرؤژةكة: ئامانجي ئةم پرؤژةية تيشك خستنة سةر و بةرزكردنةوةي هوشياريية سةبارةت بةو ذاستييانةي ژناني كورد لة باشووري كوردستاندا لةگةصي رووبةذووبوونةتةوة. هةوص دةدات بوار بة ژناني كورد بة پاشخاني جياوازةوة بدات كة، گوزارة لة ئةزموونةكاني ژياني خؤيان بكةن و، دةنگيان ببيسترثت. ئةمکارةش بة پثكةوة گرثداني گثذانةوةي سةرگوزشتةي تاكةكان و دةربذيني هونةري ئةم گوزارانة لة كؤذثكدا كة زايةصةي هاوارن بؤ ژيانثكي باشتر. هةروةها ئةم پرؤژةية بؤ گةياندني زانياريية بة بيروذاي گشتي سةبارةت بة ئامانجةكان و جؤري ژياني ژنان لةم بةشةي جيهاندا، بة نيازي دةنگدانةوة و رةنگدانةوةي قووصتر. لة كؤتاييشدا ئةم پرؤژةية بةشثكة لةو رةوتةي كة ئامانجي رةواندنةوةي گؤشةگيري و، دروستكردني ديالؤگثكة لة نثوان ژناني كورد و ژناني دنيا لةوپةذي سنوورةكانةوة. پاشخاني پرؤژةكة: ژياني ژنان، ذوانگةي هونةرمةندان لة ئاداري ساصي 2002 دا لة ئةنجامي سةرداني وثنةگري ذؤژنامةوان ئؤليضيةر توورؤن بؤ باشووري كوردستان، دروست بوو. ئؤليضةر نوثنةري ذثكخراوي فةرةنسي باراني باصندةكان d'Oiseaux La Pluie بوو، لةگةص كؤمةصثك ژني چالاك لة بواري كثشةي ژناندا گفتوگؤي كردبوو كة ئارةزووي خؤيان بؤ پرؤژةيةكي هاوبةش دةربذيبوو لةسةر ژياني ژناني كوردستان. لةم گفتوگؤيةوة پرؤژةكة لةدايك بوو، ناوي لثنرا ژياني ژنان، ذوانگةي هونةرمةندان. لة كاتي گةذانةوةي ئؤليضةر بؤ فةرةنسا و، لةگةص چةند ئةندامثكي تري پرؤژةي باراني باصندةكان چاوي كةوت بة چةند ئةندامثكي ذثكخراوي ژناني كورد دژ بة تووند و تيژي و بذيار درا بة هاوكاري لةگةص سةنتةري ذاگةياندن و ذووناكبيري ژنان لة سلثماني، ئةم پرؤژةية پيادة بكرثت. لةو كاتةدا سةددام هثشتا لة دةسةلاتدا بوو، فشار لةسةر ذثكخراوةكان يةكجار زؤر بوو. بةلام لة ناوةذاستي ساصي 2002 ةوة پرؤژةكة بة پةلة كةوتة بوژانةوة. گةشةپثداني پرؤژةكة: لة ئاداري 2002 دا، تةلار نادر لة سةنتةري ذاگةياندن و ذووناكبيري ژنانةوة بؤ گةشةدان بة پرؤژةكة كاري كردووة. لة باشوورةوة تا باكوور، لةهةصةبجةوة تا باليسان، تةلار سةدان كيلؤمةتري دةبذي بؤ گفتوگؤكردن لةگةص ژناندا. تةلار سةختي زؤري هاتة ذث، لة سةرةتادا ئةو كاتةي دةيويست گفتوگؤ لةگةص ژناندا بكات و وثنةيان بگرثت. وةك خؤي دةصث : ئةو ژنانة لة كاردانةوةي تؤصةئامثزي ذژثمي بةعس دةترسان. ژنةكان، لة پاشخاني كؤمةلايةتي، ئابووري و ذؤشنبيري جياوازةوة هةصبژثردراون. لة چاوپثكةوتنةكاندا بةسةرهاتي خؤيان دةگثذنةوة و وثنةي باصندة دةكثشن، سيمبولي ئازادي. دواتر تةلار وثنةی هةرکامة لةو ژنانةی لةگةص ئةو وثنةیةی کثشاویانة هةصیگرتووة. تةلار چاوپثكةوتنةكة و، وثنةي ئةو ژنة و وثنةي باصندةكةي كة لة لايةن ئةوةوة كثشراوة، داوية بة هونةرمةندثكي تةشكليلي ژن تا بيكات بة تابلؤ. سةرجةمی ئةم بةرهةمانة ذثگاي خؤيان كردةوة بؤ فةرةنسة لة مانگي كانووني دووةمي 2003 دا، پثش دةستپثكردني شةذ. لة فةرةنسا وثنةي هةرکام له ژنةكان لةگةص تثكستي بةسةرةاتةكان بة ئينگليزي و كوردي و فةرةنسي، لة تابلؤيةكدا تايبةت بؤ هةر ژنثك ذثك خرا. سةرجةم 34 وثنة، 34 ژيان نيشان دةدةن بة قووصيي لة ژان و ئازار و هةروةها تثكؤشانثكي زؤر بةرچاو بؤ ئازادي و دادپةروةري دةدوثن. ئةو ژنانة كثن؟ تةمةنيان لة نثوان 7 تا 54 ساصة. لة دةروونياندا ئازاري گةلي كورد هةصدةگرن: زيندان، ئةشكةنجةي لةشي و دةرووني، ژيان لة ئؤردوگاكا زؤرةملثكاندا، بؤمباباراني كيميايي، و كؤذةو و جينؤسايد. مثژووي ئةمان گةواهي بؤ يةكثك له كارةساتة مرؤيية سةرةكييةكاني سةدةي بيستةم دةدات. چيرؤكةكان تةنةا هي ذثزان، نةسرين و شيلان نين، بةصكة چيرؤكي ژياني هةموو ژنثكي كوردن. ئةگةرچي ئةمانة بة پلةي يةكةم قورباني دةستي ذژثمي ديكتاتؤري سةددام حوسثن بوون، بةلام هاوكات قورباني سيستةمي باوكسالاريشن. جةستة و ذؤح و ژيانيان تةرخانة بؤ پياوةكاني بنةماصة و كؤمةصگةكةيان، كة ذووبةذووي تووند و تيژي و زةبروزةنگيان دةكاتةوة، كة كةمتر نيية لة زةبروزةنگي دةوصةت. بةهةر حاص ئةم ژنانة تةنها قورباني نين، بةصكة داكؤكيكار و بةرگريكاريشن. ئةمانةه نووسةر، ئةفسةري ژن و پثشمةرگة، مؤسيقاژةن و دايكي كرثكارن و هتد. هةموويان لة پثناوي نةهثشتني بثدادي و سةركووتكردن و لة پثناوي ژيانثكي باشتر، تثدةكؤشن. هثشوو، لة ناوةندي پيشانگاكةدا: ژياني كورت و تراژيدي هثشوو، دةبثتة ناوةندي پرؤژةكة و لة هةموو پيشانگاكةدا ياد دةكرثتةوة. ذثبوار سةعيدي هونةرمةند، كة ماوةيةك مامؤستاي هونةري هثشوو بووة هةندثك تابلؤي بؤ زيندووذاگرتني يادي هثشوو، كثشاوة. هثشوو، لة لةندةن بة دةستي باوكي خؤي لة تةمةني شانزة ساصيدا تيرؤر كرا. خؤي و بنةماصةكةي لة بةر دذندةيي ذژثمي سةددام بؤ سةر گةلي كورد، وةكو پةنابةر پةنايان بؤ بةريتانيا هثنا. بة هةر حاص، هثشوو نةيدةتواني لة دةست تووند و تيژي دةرباز بثتو بوو بة قوربانييةكي تري كوشتن لةلة پثناوي شةرةفدا.

Hit Counter