دوو ساص دواي 11 سثپتثمبةر ..... كاوة ئةمين

25-02-2008 18:30

يةكثك لة گةورةرين ذوؤژنامةكاني جيهان، ليمؤندي فةرةنسي، لة كاتي ذوداوي 11 سثبتثمبةر، بة مانشثتي گةورة وةكو هاودةردي لةگةل گةل و حكومةتي ئةمريكي، نووسيبووي "ئثمة هةموو ئةمريكين". ئةگةرچي قوربانيةكاني 11 سثبتثمبةر لة چاو قوربانيةكاني، شةذي ذةوةندا و ئةنفالةكاني كورد دا، بةراورد ناكرثت، بةلآم هيچ كام لة ذؤژنامةكاني دنيا، ئةو هاودةردييةيان نيشان نةدا. لةگةص ئةوةي كة دنيا خؤبةخؤ، لة شيني ئةمريكيةكاندا بةشداري كرد، جؤرج دةبليوو بوش، لة يةكةمين ئاخاوتنةكاني خؤيدا وتي"ئةوةي لةگةصمان نةبثت، لة دژمانة"، تةنانةت بةوةشةوة نةوةستا ديسان لاپةرةكاني مثژووي هةصدايةوة و باسي "خاچ هةصگرةكاني" هثنايةوة گؤذث. نابثت ئةوة لة بيربكرثت كة جؤرج دةبليو بوش، كابرايةكي تا بصثي كؤنسةرضةتيض و بذواي تةواوي بة ئايني مةسيح هةية، هةر بؤية پثدةچثت لةو ديدةوة دژايةتي ئايني ئيسلام بكات، لةژثر پةرةدةي دژايةتي تيرؤر و فوندةمةنتاليزمدا، چونكة "هةصسةنگاندي ئةمريكا، لة سةر بنةماي ئابووري و مةسيحيةت و ليبراص ديموكراتيية و، دةيةوثت لة ذثگاي هثزةوة بة هةموو بةشةكاني جيهاندا بلآويبكاتةوة". [i]

ذةنگة يةكثك لة دةستكةوتةكاني 11 سثبتثمبةر، ذوخاني ذژثمي سةددام حسثن و تاليبانةكان بث، كة ئةمريكا لثبذاوانة بانگاشةي ئةوة دةكات كة عثراق نوقتةي دةستپثكردني ئةو گؤرانكاريانة بثت، كة تةواوي ذؤژهةلآتي ناوين بگرثتةوة. هةروةك دةبينرثت، لةدواي ذوخاني ذژثمي سةددام، كة چوار مانگ لةمةوبةر ئةمريكا بانگاشةي كؤتايي هثناني شةذي ذاگةياند، بةلآم لةم ماوةيةدا هثندةي شةذةكة، سةربازي ئةمريكايي كوژراون و هثزي هاوپةيماننان كةوتونةتة تةنگةژةيةكي جدييةوة، ئةمة جگة لةوةي كة حكومةتي تؤني بلثر و بوش لة ماصي خؤشياندا، دوچاري ناذةزايةتي هاتوون، هةموو ئةو ئامارانةي كة كراون نيشاني دةدةن كة ناتوانن لة هةصبژاردنةكاني داهاتوودا، دةسةلآت بگرنةوة دةست.

گةلي كورد لة باشووري كوردستان و شوثنةكاني تريش، وةكو هاوپةيمانثكي نزيك و ستراتيجي ئةمريكا خؤيان نيشان داوة، بةلآم تا ئثستاش سياسةتي ئةمريكا بؤ كورد، ذون و ئاشكرانيية، خؤ ئةگةر ئةو بانگاشانةي ئةمريكا و بةريتانيا لةسةرةتاي شةذةكةدا كرديان كة گواية ئةوان دصنيان لةوةي كة خةصكي عثراق گوصباراني سةربازةكانيان دةكةن، بةذاستبگةراية، ئةوا دوور نةبوو هةر لةسةرةتاوة باشووري كوردستان بة گورگانخواردو بدراية و هثزةكاني كادةكيش زةبرثكي گورچكبذيان بةركةوتاية. هةصوثستي ئةم ذؤژانةي دوايي ئةمريكا لة كةركووك و داگرتني ئالآي كوردستان لةو شارةي كوردستان دةبثت وةكو زةنگثكي خةتةر و، نابثت هةروا بة سانايي چاوي لثبكرثت. دروستكردني ئالآيةكي تايبةتي بؤ شاري كةركووك[ii]، ماناي جياكردنةوة و دابذاني كةركووكة لة باشووري كوردستاني ئثستا و كوردستاني گةورة لة داهاتوودا. پثدةچثت ئةمريكا بةم هةصوثستةي بيةوثت دصي گورگة بؤرةكاني توركيا ذازي بكات، ئةمة سةرةراي ئةوةي كة لة سةرةتاي دةستپثكردني شةذي دژ بة عثراق، نةك هاوكاري ئةمريكايان نةكرد بةصكو تةنانةت نةيان هثشت سةربازاني ئةمريكا بة ذثگوزةريش بةناو خاكي ئةو ولآتة و باكووري كوردستاند تثببةذن. لةم ذؤژانةدا ترافيكي وةفتة سةربازيةكاني ئةمريكا ذوو لةزايدبوونة بؤ توركيا و بة ئاشكراش دةصثن ئةوان و تورك لةسةر كثشةي كادةك، دانواساندن دةكةن و هةموو لايةنكاني توركيا بة دةنگثكي بةرز، داواي چووني سوپاي تورك بؤ باشووري كوردستان دةكةن، كة ئةمةش خؤي لة خؤيدا ماناي هةصوةشانةوةي ئةو دةسةلآتة خؤجثييةي كورد كة 11 ساصة ئةو پارچةيةي كوردستان بةذثوة دةبات، كة بةهةموو خراپيةكانيشيانةوة لةگةص دةسةلآتي تورك و هاوپيشةكانيان بةراورد ناكرثن. ئاخر لة خؤذا نيية غاندي مةزن وتوويةتي" دةوصةتان لة بةرژةوةندي خؤيانةوة، سياسةت دةكةن، خراپترين دةسةلآتي خؤيي، لة باشترين دةسةلآتي كؤلؤنيالستي باشترة". ئيسماعيل بثشكچيش هةر لةسةر هةمان بذواية.

11 سثبتثمبةر ئاصوگؤري زؤري بةسةر سياسةتي جيهانيدا هثنا. يةك دةنگي جيهان لةگةص ئةمريكا بؤ دژايةتي سث هةذةشةي گةورة، كة ذوبةذوي مرؤضايةتي هاتوونةوة، ئةوانيش: تيرؤريزم و چةكي كؤمةصكوژ و ذژثمة تؤتاليتارةكاني جيهانة[iii]، بةلآم چاوچنؤكي ئابووري ئةمريكا و دوذويي سياسيان، ئةو ئاواتةي كة دةيان ساصة لةهةلثكي وادا بؤي دةگةران، لة گرثژنة برد.

ئةمريكا لة كردةوةدا لةبةرانبةر تيرؤردا نةك سةركةوتني تةواوةتي بةدةست نةهثناوة، بةصكو لة بارثكي نائارامي و دصةذاوكةي ذؤژانةدا دةژي. دامودةستگاي بوش، بؤ ئةوةي ئاگرةكة لة ماصي خؤيان دوربخةنةوة و بةرةي شةذ بگوثزنةوة بؤ دةرةوةي ئةمريكا، هةموو دةسةلآتي سياسي و سةربازي و ئابووريان خستةگةذ، چةخماخةي شةذ گواسترايةوة بؤ ئةفغانستان، كة بةناوةندي ئةلقاعيدة ناسرابوو، چونكة ئوسامة بن لادن و تؤذي بةذثوةبةرايةتي ئةو ذثكخراوةية لةو ولآتة بوون. ئةمريكيةكان حساباتةكانيان لنگاوقوچ دةرچوو، نة توانيان ئوسامة بگرن و نةتوانيشيان لة ذاثگايي هةصپةساردن و دةستبةسةرداگرتني ئابووري ئةو ذثكخراوانةدا كة ئةوان بة شادةماري ئةلقاعيدةيان دةزاني، نةك لةناويان بةرن، بةصكو لاوازيشيان بكةن. ئةوةتا پاش دوو ساص بةسةر كارةساتي 11 سثبتثمبةردا، ئوسامة بة خؤيي و كلاشينكؤفثك و پةستةكثكةوة، برينةكاني ئةمريكايي تا سةر ئثسقان كولانةوة، بؤية تازة ئةگةر ئةو كابرايةش بگرن، ماناي تثكشكاني ئةلقاعيدة نيية. ئاخر ئةمريكا دةبثت ئةوة باشبزانثت كة دةشزانثت، ئةوانةي پلاني 11 سثبتثمبةريان دانا، حوشترةواني بيابانةكان نةبوون و لةناو ذةشماص و دةواردا پلانةكانيان دانةذشتبوو، بةصكو لة ناوجةرگةي ئةوروپا لةلايةن كؤمةصثك خةصكي خوثندةوار لة زانكؤي تةكنةلؤجي هامبورگةوة، پلانةكةيان داذشتبوو. محةمةد عةتا و هاورثكاني فوندةمةنتاليستي ذيش هاتووي ئةفغاني نةبوون، بةصكو خةصكي ئةو ولآتانةي كة ئةمريكا دةيان ساصة پشتوو پةنايانة و مافةكاني مرؤض و ئازادي بيروذا، تياياندا، ئةگةر لةهي سةردةمي كؤيلةداري ذةشةكاني ئةمريكا خراپتر نةبثت، باشترنية، ئةو ولآتانةش كوةيت و سعودية و ميسر و لةو بابةتانةن.

ئةمريكا نيو سةدةية توركيا دادةبةستثت و بةچةكي كؤن و نوث تةياري دةكات، توركيايةك كة نايةوثت و نايةصثت 20 مليؤن مرؤضي كورد بة زماني كوردي بصثن "ئثمةش مرؤضين". تيرؤر و فوندةمةنتاليزم دوو دياريدةن، ناكرثت بة فرؤكةي ب-52، چةكي مؤدثرن لة ذةگ و ذيشةوة هةصكثشرثن، دةبثت نايةكساني و سيستةمي كؤلؤنياليزمي كؤن و نوث و ئيمپريالستي نثونةتةوةيي و هةرثمي هةصوةشثنةوة، دةبثت دةست لةداگيركاري هةصبگيرثت، ئةوةش بة دةرگا داخستن و ديوار دروستكردن جثبةجثناكرثت، دةكرثت وةكو نمونةيةكي دياريش ئيسرايل و توركيا بهثنينةوة.

مرؤضايةتي و سروشت كاتثك دةتوانن وةكو دوو هثصي تةريب بؤ بةرژوةندي يةكتر درثژببنةوة، كة تيرؤري سياسي و ديني و دةوصةتي و ئايدؤلؤژي وشكهةلآتووي لةچةشني ستالينيستي، بنةبذ بكرثن، جا ئةمريكي بن يان ئيسلامي، توركي يان ذووسي، دةنا دوورنية 11 سثبتثمبةر بة بةرگثكي نوث و لة ذؤژثكي نوثدا، دوبارة و چةند بارة نةبنةوة.

 

[ii] هاولآتي ژمارة 140

[iii] سةرچاوةي يةكةم