دورگةي مثرولةكان، ناساندني كتثبثكي يةشار كةمال. . . و: كاوة ئةمين

 
25-02-2008 18:30

 

ضاسيلي ئامادة نيية ماص و حاصي خؤي بةجث بهثصث، دورگةي مثرولةكان. لةگةص ئةوةي كة لةسةرةوة بذياري ئةوة دراوة، خةصكي يؤناني ناو دورگةكة دةبثت جثگاي خؤيان چؤص بكةن بؤ توركةكان، هةمانكات توركةكاني يؤنان ناچار دةكرثن ماص و حاصي خؤيان بة جثبهثصن و بةرةو توركيا كؤچ بكةن.

تةنها ضاسيلي خؤي دةشارثتةوة و لةو دورگةية دةمثنثتةوة، كة لة دثر زةمانةوة دانيشتوانةكةي لة يؤناني پثكهاتووة، يةشار كةمال لة ذؤمانة 300 لاپةرةيةكةي خؤيدا دورگةي مثرولةكان، باسي لثوة دةكات.

ذوداوثكي ذاستةقينة كرؤكي ئةم ذؤمانةي يةشار كةمالة. كؤچكردني بةم شثوةية، لة ذؤژگاري ئةمذؤماندا، بة پاكتاوكردني نةژادي ناوزةد دةكرثت، كة لة سةرةتاي 1900 دا كاتثك لة پثش هةموانةوة سةرؤكي مؤدثرني توركيا مستةفا كةمال، لةگةص يؤنانيةكاندا گةيشتنة ئةنجام لةوةي كة دةتوانرثت بوترثت گةورةترين پةتاي سةدةي نؤزدةهةم: ناسيؤناليزم.

بيروباوةري ترسناكي يةك ولآت، يةك گةل، يةك زمان، چةندين شةذي، نة بوونيةكي لة ذاردة بةدةر، تراژدياي وا كة ناتوانرثت وةسف بكرثت، بةدواي خؤيدا هثناوة، يةشار كةمال لة هةموان زياتر ئةم شتة دةزانثت. ئةو بؤخؤي كوردة و سةر بةگةلثكة كة خاوةن زمانة، بةلآم بث دةوصةت، ئةو لة توركياي ناسيؤناليزمدا، ناچار كراوة بةزماني توركي بنووسثت، ئةو بة شثوةيةكي ذةمزيانة دةنووسثت، تا بتوانثت ذؤمانةكاني چاپ بكات، هةربؤية زةحمةتة بتوانيت ذؤماني دورگةي مثرولةكان بخوثنيتةوة و لةگةص ذةوشي كوردةكاندا بةراوردي نةكةيت. تةنها جياوازيةكة كة هةية ئةوةية، يؤنانيةكاني ناو ذؤمانةكة شوثنثكيان هةية كؤچي بؤ بكةن، بةلآم كوردةكان ئةوةشيان نيية. كةسي ذؤمانةكةش، ضاسيلي، دوچاري هةمان دةرد هاتووة. پاشان بؤ دةبثت ئةو ولآتي خؤي بةجثبهثصث؟ پاشان ذةنگة ئةو وةكو سةربازثك (لةناو سوپاي توركدا!) لة ناو ئةو ذوداوانةدا بژي كة بةسةري هاتووة و ذةنگة بريندار بوبثت. پاشان ئةو وةكو شثتثكي گچكة لةلايةن باقي دانيشتواني دورگةكةوة چاوي لثدةكرثت و بة چارةنووسي خؤي دةسپثرن.

هةمانكات يةشار كةمال وثنةيةكي جواني مثژوو دةكثشثت. كاتثك كة ضاسيلي بة تاك و تةنها چاو لة دورگةكةي دةكات و سوثند دةخوات كة دةبثت يةكةمين توركثك كة پث دةنثتة ناو ئةو دورگةيةوة بكوژثت، بةلآم كابرايةكي تر كة ذابردويةكي نادياري هةية، دةگاتة دورگةكة. ئةو كابرايةش ناوي (موسا نؤردنضيند) ة، بةلآم كةس نازانثت ئةو كثية ياخود لة كوثوة هاتووة.

خاصي بة هثزي ئةم ذومانة، ياري مشك و پشيلة ئاساي موسا و ضاسيلية، ئةمة سةرةذاي ئةوةي كة ذابردووي ئةو دوو كةسة، بة ناو گثرانةوةكةدا ذؤدةچثت. يةشار كةمال زؤر وةستايانة، پثناسةي هةصوةشانةوةي دةوصةتي عوسماني و جواني و پثچوپةناي هةيكةلي دةسةلآتيان تا دةگاتة پةيوةنديةكاني كؤمةصگاي مؤدثرن و لؤگيكة شةرم هاوةرةكان.

يةشار كةمال دصسؤزانة دةنووسثت، دةوصةمةندي لة حةماسةت و نمايشي ذةنگاوذةنگ، لةوةش زياتر سؤز و خؤشةويستي ئةو بؤ زةوي و دياريةكاني ناو دةريا، لة ذؤمانةكةدا ذةنگيان داوةتةوة. مرؤض دةمي ئاو دةكات، كاتثك ضاسيلي ماسي تازة گرتوو دةبرژثنثت و ئةو زةيتونانة دةخوات كة بةقةد قؤخثك دةبن.

ذؤماني دورگةي مثرولةكان، بة شثوةيةكي وا خاوخليچكانة نووسراوة كة مةگةر تةنها ذؤمان نووسي بة ئةزمون بوثرن خؤياني لةقةرة بدةن. مرؤض هةر چاوةرث و چاوةذث دةكات بؤ بةيةك گةيشتني ضاسيلي و موسا نؤردانضيند، بةلآم يةشار كةمالي هةشتا ساصة، پةلةي لثي نيية.

گثرانةوةكة وةكو لؤكؤمةتيضي (مةكينةي شةمةندةفةر كة بة بوخاركاردةكات، دصنيايانة و بةبث ئةوةي چاودثري بكرثت، دةكشثت. لةگةص ئةوةي كة پياو هةست دةكات لة دوا وثستگة نزيك بووةتةوة، بةلآم جثگاي خؤي خؤش دةكات و تام و چثژ لة سةفةرةكة وةردةگرثت.

نووسيني: ئؤريان ئةبرةهامسؤن. سةرچاوة: ماصپةري www. kristinabladet. se

Hit Counter