ثصويستي هصلَي سةربةخؤ و بصلايةن لة ذياني سياسي و هةلَبذادنةكاني كوردستاندا....هشام ئاكرةيي

 

سةرةتا دةمةوص ئةوة بلَصم كة ئةم بابةتة أةخنةيةك نية لةو ثارت رصكخراوانةي حالي حازر لة كوردستاندا هةن. هةروةها بانطةوازصكصش نية بؤ دروستكردني ثارتصك يان رصكخراوصكي سياسي سةربةخؤ ضونكة ثارت و رصكخراو بة بانطةواز و وتار نووسين و بلَاوكردن دروستناكرصن و بةديتني بةندة ذمارةيةكي زؤري ثارت و رصكخراو لة كوردستان هةن و هةلطري زؤربةي ضةمكة سياسيةكانن وئةوةي ثصويستدةكات زياتر ثراكتيزةكردن و جصبةجصكردني بيروأايةكانيانة، نةك زيادكردي ذمارةيةكي تر لة ذياني سياسي باشووري كوردستاندا كة بةهةمان شصوة وفيكر كاربكات.

ئةوةي من دةمةوص باسي لصوةبكةم زياتر خستنةأؤي ميكانيزمصك و دياردةيةكي سياسيية كة لة ضةندين كؤمةلَطا و ولَاتدا بةدي دةكرصن، ئةويش هةبووني هصلَي سةربةخؤ و بصلايةنة لة نصو ثصكهاتةي سياسي ئةو ولَاتانةدا. بةلَام لة كوردستان ئةو هصلَة يان أةوتة بةديناكرصت و هةبووني نية. هةلبةتة مةبةستم هصلَصكي سياسي سةربةخؤ و بصلايةنة كة بةشصوةيةكي رصكوثصك خؤي رصكخستبصت و بةثلانصك و بةرنامةيةكي ئاشكرا و أؤن و زانستيانة كار بكات و لة خةبات و ثصشكةوتنة سياسيةكاني كوردستاندا بةشدار بصت و ضصتر ثاشكؤ نةبصت لة أؤداوةكان و ذياني سياسي و بةأصوةبدرن لة باشووري كوردستاندا.

****************************

هةروةك هةموومان ئاطادرار لة ئةنجامي خةبات و ململانصي سياسي تاكةكان لة ناوةوة و دةرةوةي ثارت و رصكخراوة سياسيةكاندا، طةلص كةسايةتي سياسي و أؤشةنيري و زانستي كوردي خاوةن توانا و أابوردووي طةش و بةناوبانط لة دةرةوةي ثارتة سياسيةكان و ثرؤسةي رصكخراوةيي ماوةن، لةهةمان كاتيشدا بةشصوةيكي تاكتاكةيي بةردةوامي بة ذياني سياسي خؤيان دةدةن و ناتوانن خانةنشيني سياسي خؤيان أابكةيةنن و دةربارةي أؤداوةكاني كورد و كوردستان بصدةنط و بصلايةن بن.

كةواتة لة ناو كورددا طةلص كةسي لصهاتوو و نيشتيمانثةروةر و خاوةن توانا وهصز، سةرةأاي ئةوةي لة دةرةوةي ثارت و رصكخراوة سياسيةكاندان بةلَام بةردةوامن لة سةر كاري سياسي و هةولَ دةدةن فشار بخةنة سةر لايةنة سياسيةكان و كؤمةلَطاي كوردستان بةشصوةيةكي ناأاستةوخؤ و دوور لة بةشداربوون لة دةسةلَاتدا.

كةساني سةربةخؤ و بصلايةن زؤرجار هةولَيان داوة بةشصوةيةك يان شصوةيةكي تر لة دةوري هةندص دروشم كؤببنةوة، بةلَام تاوةكوو ئصستا ثصيان نةكراوة لة دةوري سةكؤيةكي رصكخراودا كؤببنةوة لة بةر كؤمةلَص هؤ، كة نامةوص لصرةدا باسيان بكةم. بةلَام بةطشتي دةتوانين ئةو بلَصين كة كةساني سةربةخؤش وةك ثارتة سياسيةكان هةلطري بيروباوةأي جياجيان و بةهةمان شصوةي ثارتةكان ناتوانن لة نصو بةرةيةكي سياسي يان ثارتصكدا كؤببنةوة و هةر هةولَصك لة دةرةوةي ئةو أاستية يان ئةو أاستية لةبةر ضاو نةطرصت سةركةوتوونابصت. كةواتة ئصمة ناتوانين باسي ثارتصك يان رصكخراوصكي سياسي بكةين بؤ كةساني سةربةخؤ و بصلايةن لة أؤي ثارتايةتيةوة.

*****************************

زؤربةي كةسايةتية سياسي و أؤشةنبيري و فيكريةكان و ئةوانةي سةرةأاي بصلايةنييان و سةربةخؤييان بةشدار لة بزوتنةوةي سياسي و شارستاني و بةأصوةبردني كوردستاندا، تاأادةيةكي باش أصكن لة سةر هةندص بنةما و ثرنسيثي سياسي. وةك ديموكراسي، مافةكاني مرؤظ، ئازادية سياسيةكان، دةستثاكي و نة هصلاني طةندةلَي ئيداري، بةمةدةنيكردني بةأصوةبردن، نةهصلاني دةسةلَاتي ثارتايةتي لة حوكموتدا، سةروةري ياسا، كةسي تةواو لة جصطاي تةواو و ثاكردنةوةي كوردستان لة داطيركةران وهتد. . .

هةروةها زؤربةي ئةو كةسانة بةشصوةيك لة شصوةكان وةك دذبةر و ئوثوزسيونصكي سياسي كاردةكةن و دةيانةوصت كاربكةنة سةر ثرؤسةي بةأصوةبردن و دةسةلَات بةمةبةستي باشتركردني أةوشي هاولَاتيان و ئازاديةكةسايةتيةكان لة كوردستاندا و ناتوانن بصدةنط بمصنن و وةك بينةرصكي نةرصني و ثاسيظ سةريري أؤداوةكان بكةن.

هةلبةتة هةولَةكاني ئةو كةسانة تاأادةيةكي باش سةركةوتوونين و دةسةلَات و طةل طوصبيستي ئةوان نية، نةك لةبةر بصنرخي بؤضؤنةكانيان، بةلكوو ضونكة ئةو كةسانة تةنيا نوصنةرايةني كةسي خؤيان دةكةن. هصزي ثارت ورصكخراوةكان لة نوصنةرايةتيكردنيانة بؤ كؤمةلَصك كةس.

هةر بؤيةش ئةطةر ئةو كةسانة بيانةوصت بةشدرابن لة طؤأانكاريةكان و ذياني سياسي كوردستان و أاستةوخؤ فشار بخةنة سةر دةسةلَاتدارصتي و خزمةتي بؤضؤنةكاني خؤيان و هاولَاتيان بكةن، دةبص لة سةر هةندص ئامانج كؤببنةوة و "رصكخراو"صك دروستبكةن تيايدا سةربةخؤيي و بصلايةني هةر ئةندامصك بثارصزرصت و تةنيا مةبةست لة كؤبؤنةوةيان داني هصز بصت بؤ ئةو خالَانةي لة سةريان أصك و لة جياتي ئةوةي بؤضونةكانيان هصزي يةك دةنطي هةبصت لاي دةسةلَاتداران و جةماوةر، كار و كاردانةوةي هةموو ئةو كةسانةي هةبصت كة لة دةوري ئةو ئامانجانة كؤدةبنةوة.

***************************

لة زؤربةي ولَاتاني دونيادا بةتايبةت لة ولَاتاني خاوةن مصذوويةكي كورتي ديموكراسي و ئةوانةي ديموكراسي لة نصو أيزةكاني خودي ثارتةكاندا بةديناكرصت، هصلَي سةربةخؤ وةك ئةكتةرصكي ضالاك لة ذياني سياسي ئةو ولَاتانةدا بةشدارة.

 لة هةندص ولَات سةربةخؤيةكان وةك ثارتي سياسي كاردةكةن. لة هةندص جصطاي تر وةك يةككوم و تةجةموع كاردةكةن.

لة عصراق كةساني سةربةخؤ ثارتي سياسي خؤيان دروستكردوة سةرةأاي جياوازي فكري و سياسيان و سةرةراي تازة درةستبوونيان دةيانةوصت لة هةلَبذاردنةكاندا بةشداربن و جصطاي خؤيان لة كونطرةي نيشتيماني عصراق و حكومةتدا طرتووة.

لة كوردستان لة هةلَبذاردنةكاني سالَي 1992 دا هةندص كةساني سةربةخؤ لة ليستي ثارتةكاندا بةشداري هةلَبذاردنةكان بوون. يةكص لة هؤيةكان نةبووني رصكخراوصكي بةهصزي كةساني سةربةخؤ بوو.

هةروةها لة ذياني سياسي كوردستاندا كةساني سةربةخؤ لة بةر ثرتوبلَاويان ثصيان نةكراوة أؤلصكي ضالاك و بةرضاو بطصرن.

 لة بارودوخصكي ئاواييدا وبةر ئةوةي هةلَبذادنةكاني ثةرلةماني و ثارصزطاكان و حكومةت لة كوردستان وعصراقدا بةأصوةببرصن، و بةر ئةوةي ضارةنووسي باشووري كوردستان يةكلابكرصنةوة، ئةطةر كةساني سةربةخؤ بيانةوصت سةربةخؤيانة كاربكةن و أؤلَي خؤيان بطصرن و ناضارنةبن لة دوورةوة و لةدةرةوة بمصننةوة و ببنة سصبةري ثارتصك لة ثارتةكان، دةبص هةولَةكانيان أصكبخةن و ئةوانيش وةكوو كةساني سةربةخؤي هةموو طةلاني تر بةشداربن لة بةرةوثصشضووني كؤمةلَطاي كوردستاندا.

 

 

 

 بؤ ثةيوةندي لةطةلَ نووسةر:  karzan@spray.se

info@kurdistannet.org

ضاثيكة

كاتي بلآوكردنةوة 

www.kurdistannet.org

Hit Counter