رِيفرِوندوم و بازييةكي تري تالَةباني

جةزا ضنطياني

12-05-2011 09:21

 

 نةك لة باشووري كوردستاندا، بةلََكوو لة تةواي ئةم جيهانةدا واية، لة ذيَر سيَبةري هةموو دةسةلآتيَكي دكتاتؤردا، هيض ضالاكيةكي سياسي، كؤمةلآيةتي، هةندي جاريش هونةري و رِؤشنبيريش رِيَطةي ثيَنادريَ. . . بيَ دةستيوةرداني دكتاتؤر و بةرذةوةنديةكاني ديكتاتؤر. دةسةلآتي دكتاتؤر ئةطةر هةردوودةستيشي بة ئاشكرا تيَنةخات، ئةو سةري دة ثةنجةكاني هةردوودةستي دةسةلآت ويستي تيَوةردةدا و لة ئاست بةرذةوةندي خؤي هةلَيدةسورِيَنيَ. هةموومان دةزانين بيري رِيفراندوم لة شاري سليمانيةوة سةري هةلَدا، شاري سليماني و ناوضةكاني دةورووبةريشي لة ذيَر سيبةري ثةنجة تورِةكاني تالَةبانيدا هةناسةدةدةن، طةرضي كؤمةلَي رِيَكخراوي كؤمةلآيةتي و هونةري و رِؤشنبيري و كةنالَي ميدايا لةو ناوضةيةدا كاردةكةن و هةن وةلي كليلي طشتيان لة قاسةكةي تالَةبانيداية. رِيفروندوم يش وةك ضالاكيةكي سياسي و كؤمةلآيةتي ئةو ناوضةية بةبيَ بةرذةوةندي و ويستي تالَةباني لة دايك نةبووة. دةكريَ كةسانيَك هةبيَ بلَين (ئةمة كاريكي ضاك و مؤديرنة كة تالَةباني بيري ليَكردؤتةوة) ، وةليَ ديوي رِاستةقينة و شارةوةي ئةم بير و ضالاكية شتيَكي تري لة هةناويدا حةشارداوة، ئةوةيش دوور خستنةوةي رِؤشنبيران و ثرسياري نةتةويةكانة لة مةرِ ثرسياري (يةكخستني هةردوو ثةرلةمان و دةسةلآتي سياسي كوردي، وةك لةشيَكي ثتةو) كةثيويستي ئيَمرؤي سةرجةم كوردستانيةكانة، نةك تةنيا باشور، ئةم سةرنجانة لةسةر رِيفروندوم كةمكردنةوةي توانا و نرخي خةباتي خؤشك وبراياني خؤبةخشي ئةم ضالاكية نية ؟؟؟، نةخير بةرِيَزةوة بؤيان دةضةميَمةوة، ئةطةر ئيَمةي باشؤري دواي رِماني صدام و بووني ئاوزان و هيزي ئةمةريكي بيري دامةزراندي دةولَةتيَكي كورديمان لا طةشة بووبيَ و ئةم هةل و قؤناغة ميذووية لة كيس خؤمان نةدةين، دةبيَ بة هوشياري و بيري سةردةمةوة مامةلَةي لة تةكدا بكةين، ئةطةر رِيفرِةندوم مةبةست دامةزراندني دةولَةتي كوردي بيَت ئةوة ثيش ئةوة ثيويستة رِيزةكاني طةل يةكبخريَن لة قةوارةي ثةرلةمانيَكدا. ئةطةر ريفراندوم رؤحي ثرِؤسيسي ديموكراتي بيَت ئةوة ثةرلةمان تؤثة طؤلَي ئةو ثرِؤسيَسةية بيَ بووني ثةرلةمانيَك ريفروندوم وةك ئةوة واية تؤ طةرةكت بيَت خانوويةك دروست بكةيت ثيَش ئةوةي بناغةي بؤ دارِيَذي سةربانةكةي بكةيت، بيَ ئةم سيستةمة هةموو هةولَيَك شةقشةقةي ذيركةري جةماوةرة. ليَرةشدا هيَندةي جةماوةري كوردي ئةركي لة سةرشانة سياسيةكان بيَخةبةرن، جاريَكي تر لةطةلَ رِيزما بؤ ئةو خوشك وبرايانةي خؤيان تةرخاني ئةو ضالاكية كردوة دووبارة دةكةمةوة و دةلَيَم، دةبواية يةكةم جار بيريان لة يةكيتيةكي سياسي كوردي واتة يةكطرتنةوةي هةردوو ثةرلةمانةكةي باشوري كوردستان بكردايةتةوة. ضونكة بةهةموو نيَطتيفيَكيانةوة ئةوان لة ئاستي ياساي نيَو دةولَةتي شرعيتيان لة طروث و كؤمةلَةي ثضوك ثضوك زياترهةية. ثرسياري ئيَمة دةبيَ ئةمةبيَت (بؤ ئيَوة ئةي هةردوو دةسةلآتي باشوري كوردستان، هةردوو حكومةتي سليماني و هةوليَر نابن بةيةك ض شتيك رِيَطرة لة بةردةمتاندا ؟؟؟ لة ناكؤكي ميذووي زياتر) ؟؟؟ ثيَمواية ئةطةر رِؤشنبيراني باشور و هةندةران ثيش داخوازي ريفروندوم داخوازي يةكطرتنةوةي هةردوو دةسةلآت، بكةين و ببين بة خاوةني يةك ثةرلةمان، يةك حكومةت، يةك سةروكي ثةرلةمان، يةك كؤمةلَة وةزارةت، نةك دووقاش، دوو سةرؤك، دووثةرلةمان، دوورِةنط، دوو ئايدؤلؤذي، دووئيستراتيجي، دووئابرِووبردن) خزمةت زياتر بة نةتةوةي كورد وثرؤسيَسي ريفروندوم دةكةين، ئةي بؤضي رِؤشنبيري كورد هيَندة لاوازة ناتواني ئةوة ثرسيار بكات بة ثرسياري رِؤذ و يةخةي دةسةلآتي ثيَبطريت، (لة كةيةكةوة ئيَوة لة سةردةمي كلينتؤن، ماردلين ةوة تةوقةي يةكطرتنةوةتان كردوة رِؤذ بة رِؤذ لة يةك دوور دةكةونةوة ؟؟؟. ئةمة كرؤكي ثرسيار و ضالاكية، تالَةباني وةك سياسةتمةداريكي تا مؤخ ديكتاتؤر. لة سالَي 1961 هةر هةنطاويك نزيك ببويتةوة لة يةكيتي رِيزةكاني طةل ض لة شاخ وض لة شار ئةوة بة سةوزي و لة بنةوة سووتاندويتي، دةكري ليَرةدا خؤينةري هوشيار نةك (دةمارطيرة جةلالي ية توندرِةوةكان كة لة هيض بؤضونيكي سةردةم تيَناطةن) ئةو ثرسيار بكةن بؤ تالَةباني ئةم بازية بة ووزةي رِؤشنبيراني كورد دةكات. ؟؟؟ دةلَيم ئةطةر تواناي رِؤشنبيراني كورد بطةنة ئةو ئاستةي لة دةوري ثرسياري يةكيتي رِيزةكاني جةماوةري كوردستان كؤبنةوة، داواي يةك ثةرلةمان و يةك حكومةت بكةن ئةوة تالَةباني دةكةويَتة كةنارةوة، (كة دلَنيام رِؤذيَك دي وةك عةرةفاتي ئيستا دةكةويَتة كةنارةوة) . لة شةوي 03\09|2003 لة تةلةفزويني (كوردساتةوة) بة تةلةفون ضةند ثرسياريكيان لة براي طةليك هيذام كاك د، رفيق صابير كرد لة بارةي هاوكاري كورداني هةندةرانةوة. وةرطرتني ثالَثشتي ئةوروثيةكان لةم ريفراندومةدا، تيَنةطةيشتنيكي زؤر خراث لة ثالَثشتي ئةوروثيةكان بؤ بزوتنةوةي كوردي هةية، ئةوروثيةكان وةك تاك نارِؤاننة كورد وةك كؤ، كؤش ياني دةسةلآتيَكي باوةرِثيَكراوي مؤديرن، وةك ثةرلةمان، داواي هةر جؤرة كؤمةكيك لة ئةوروثيةك بكةيت بلَيي كؤمةكم بكة بؤ ريفراندوم دةلَيَ جاري ئيَوة هةردوو ثةرلةمانةكةتان يةكبخةن، ، هةلَبذاردن بكةن، ئةوساتة كة ثةرلةمان بوو بةنؤينةري شةرعي طةلي كورد وةك طةلاني تري دونيا. ثةرلةمان دةبيَ داخوازي ريفرانودم ويستةكاني كؤمةلَ بكات. نةك ضةند طروث و كةساني دلَسؤز. ئيَمة دةبيَ بة ئاميريكي مؤديرنةوة بةرةو رِيَضكةي سياسي ئيمرؤ برِؤين. نةك كؤمةلَة سؤزيكي كةم تةمةن، بؤية داوامان داواي ثةرلةمانيَكي يةكطترتوو بيَت، كة كةرامةتي نةتةوايةتيمان دةثاريَزيَ، نةك دواي ئاوزانيك بكةوين لة سةرةتاوة بة ئيفليجي لة دايك بووة كة ئةويش (جةلالي ية) .