دبلؤماسيةتي كوردي و ئيفليجي ئاوزان .... جةزا ضنطياني

12-05-2011 09:22

  

دةكريَ شايستةي ثرؤزبايبيَت لة كورديك. لة وولآتيَكي وةكي عيراق و لة ناوضةيةيكي ثرِيَميتيفي رِؤذهةلآت و لة نيَوان ضوار ضاوي زةقي ناسيوناليستي فارس و تورك وعةربدا ببيَ بة وزيري دةرةوةي عيراق. ئةمة خؤي لة خؤيدا لووتشكاندني دراوسي درِةكاني كوردستانة و بة هةر شيَوةيك بووبيَ سةركةوتني كوردي ثيَوة لكاوة. وةليَ زيَباري جطة لةوةي وةك وةزير دةناسريت. وةك سةرتؤثي دبلؤماسيتي عيراق ئاماذةي بؤدةكريت. بؤية يةخةطرتني لة بارةي خةباتي دبلؤماسيةوة جيَ خؤيةتي. زيباري ئةوة دةبيَ ضاك بزاني ئةطةر كورد نةبواية، ئةم دةسةلآت و كورسي و جانتا دبلؤماسييةي بةر نةدةكةوت. كةواتة لة سةر ئاستي قورساي خةباتي رِةواي طةلي كورد هةلَبذيردراوة. نازانين تا ض سنوريَ سويَندي بة طؤرِي شةهيدان رِاستة ؟ ياني تا ض رِادةيةك بؤ كرؤكي طرفتي كوردي دلَسؤزة ؟؟؟. من لةوة تيَدةطةم و جيَطةي رِةخنة و طلةي نية، لة رِؤذي هةلَبذاردنةكةيدا بة كةنالَةكاني رِاطةياندني ووت من (وةك كورد كارناكةم بةلَكوو وةك عيراقيةك) هةموو سياسيةك ثيويستي بة بازي ووشة هةية. يةكيك لة كةليَنة ووشك و بيَ بةرهةمةكاني بزوتنةوةي كوردي، نةبووني كاديري دبلؤماسيية، ئةمةش هةر لة نةطبةتي نةبووني دةولَةتي كورديةوةية كة كورد قوتابخانة و فيرطةي زانستي دبلؤماسيةوة نيية، وةليَ ذيان بةبةريةوة ماوة بؤ طةيشتن بة طشت ئامانجة نةتةوايةتيَكانمان. رِاستة مةرج نية هةموو دبلؤماتيك دةرضووي زانكو، فيرطةي دبلؤماسي بيَت. نةخيَر. ئيستا بة هيَزترين و بةناوبانطترين دبلؤماسي ئةوروثي وةزيري دةرةوةي ئةلَمانيا (يؤشكافيشة) درضوي هيض فيرطةو زانكؤيةكي دبلؤماسي و ثلةي خويَندني نة طةيشتؤتة دوا ناوةنديةوة، وةليَ دةرضوو و دامةزرينةري ثارتيَكي ئةلَماني (سةوز) كانة. قوتابخانةي ئةم سياسية قوتابخانةي ثارتيَكي ديموكراتي لةش (شلوملة) ياني رِةقوتةق نية. ئةندامي ضالاك ودبلؤماتي تيَدا ثةروةردة ئةبيَت. . . بةداخةوة ئؤدمؤسفيري ثارتة كورديةكان ضونكة ديموكراتي نية طةشةكردني تيَدا وونة (قتة) وةليَ ئةم بؤضونة لة سةر بةرد نةنوسراوة كالَبونةوةي ئاسانة، ئةويش بة شلكردنةوةي ئاوزاني تاكرِةوية. كاك زيباري ضاك بزاني خؤطونجاندني كورد لة ثرِؤسيَسي طلَؤبالَيزم ئالآيةكي سيَ رِةنطي دةدريَتة دةست ميللةتي كورد. لةم سةردةمةدا دبلؤماسيةت وباشترين ضةكة كةدةستكةوتي باشي ليَدةكةويَتةوة، ئاخر طلَوبالَيزم تةنيا كؤمةلَة شةثؤليَكي ئابوري نية بةتةنيا، ئابوري و بازار بيَ سوثا وسياسةت بووني نية، لةو ساتةوةي سةرباز وسوثا دروست بووة ضةكي دةستي ثضوكترين سةرباز. دبلؤماسي بووة. كةواتة خةباتي دبلؤماسي دريذةدانة بة خةباتي نةتةوة بة شيَوةي سارد، نةك ضةك و توندوو تيذي، بةشيَكي هةرة طرنطي وةزارةتي دةرةوةي هةر وولآتيَك دارشتني سةفارةتةكانيَتي لة وولآتاني تر، بؤ ؟؟ ضونكة سةفير تةنيا ئةركي ليَداني مؤري فيزة لة ثةساثؤرتي ميوان نية، بةلَكو ئةركي سةربازي و ئابووري و كؤمةلآيةتي و رِؤشنبيري و دروستكرني ثردي ثةيوةنديةكان و دؤزينةوةي بازار و طةشةكردني ثةيوةنديةكانة لة تةك وولآتاني دنيادا. دةست نيشانكردني سةفيرةكاني عيراقيش بيَ ثرس و رِا و ئيمزاي زيباري نابيَ. ئةمة ياساية، ئايا زيباري لةم باريةوة وبيري لةوة كردؤتةوة بةشيَك لة سةفير و كاربةدةستاني سةفارةتة عيراقيةكان كورد بن ؟؟!!، بيَطومان ئا، ، ، وةليَ ض كورديَك ئايا زيباري وةك ئةنداميَكي ثارتي ضاوي زياتر لة دؤست و ئةنداماني ثارتةكةيتي و هةندي بؤاريش دةبةخشي بة يةكيتيةكان ؟؟؟. . ئةطةر زيباري ئةم تيرِوانينةي بؤ ضمكي دبلؤماسي عيراق لة دةرةوة هةبيَ ئةوة زؤر هةلَةية، ضونكة ئةوانةي تائيستا وةك نؤينةري ثارتي و يةكيتي لة هةنداران كاريانكردوة و ليثسراوي ئؤفيسي (ثارتي و يةكيَتين) ئةوانة سياسين نةك دبلؤمات. دلَنيام لةوةي زيباري لة جياوازي نيَوان (سياسي و دبلؤمات) تيَدةطات. كاريكي ضاكدةكات بير لةو كؤمةلَة توانا كوردةي دةرةوةي (ثارتي ويةكيتي) بكاتةوة بؤ ثركردنةوةي سةفارةتةكاني عيراق، ضونكة ئةركي دبلؤماسي زيرةك تةنيا ئةوةنية دلَسؤزي خؤي بؤ ثارتي دةسةلآتدار ئاشكرا بكات، بؤية ئةطةر زيباري تةنيا بير لة هةواداراني ثارتي بؤ ثركردنةوةي سةفارةتةكان بكاتةوة تووشي هةلَة و طلةيكي ميذوو دةبيَ، بةلايةني كةمةوة ئةو كوردةي كة هةلَدةبذيريَ بؤ ضمكي دبلؤماسي عيراق دةبيَ ئاطاي لة خالَ وبةندةكاني (رِيَكةوتننامةي دبلؤماسي ظينا 18نيساني 1961 و ثةيمانامةي سةروي ئةتلةسي و ثرؤتؤكؤلَة نيَو دةولَةتيكان هةبيَ *) بةلايةني كةمةوة دةبيَ زماني ئةو وولآتةي تيَدا دةبيَ بةسفير بزاني يان بؤ ماوةيةك فيَري ببيَ، نابيَ تةنيا سويندخواردن بة سةري بةرزاني تاقة برِوانامةي دبلؤماسي بيت.

* يةكةم كؤنفرانسي دبلؤماسي لة سالَي 1815 لة شاري فينا طيرا، كة تيَدا وولآتاني ئةوروثي ثلة وتواناي بلؤماسيتيان رِيكخست، دوايي سالَي 1961 دووبارة هةر لةشاري ظينا بة ئامادةبووني 81 دةولَةت و لةذيَر ضاوديَري نةتةوةيةكطرتوةكان كؤنفرانسيَك بة رِيوةضوو تيَدا برِياري ثووختة لة سةرضوونيةتي كار و سنوري دةسةلآت و رِيكوثيَكي بنكة دبلؤماسيةكان كرا. لة سالَي 1964 وة تائيستا كاري ثيَدةكريَت، كة ثيَكهاتووة لة (53) مادة.