حيزي نةخؤشية يان گرفتثكة كؤمةلأيةتي! .... عةباس حةمةد

 

19-09-2003 01:05

 

مانگي تةمووزي ساصي 2003 لة شاري هةولثر، بة هةصكةوت سةردانثكي كورتي "بنكةي چاكسازي گةنجان و ئافرةتان"م كرد. ئةركي ئةو بنكةية بريتية لة كاري "چاكسازيي مندالأن، جةوانان و ئافرةتان" كة بة تؤمةتي جياجيا لةلأيةن دامودةزگاي "دادوةري" و پؤليس سزادراوون. ئةوةي لةو بنكةيةدا پتر سةرنجي راكثشام، گروپثك مرؤض بوون، بة "تاواني" "حيزي" "لواطة ـ وةك خؤيان گؤتةني" <1> سزاي چةند ساصةيان بؤ بذابؤوة، ئاخثنرابوونة فةزايةكي تةسكي پذ نائومثديةوة.

"حيزي" وةك توانج و ئيهانةپثكردن ناونابةم. وةك تثرمثك بؤ ناوناني ئةو سيفةتة مرؤيية، كة لة زماني كورديدا، من بةراست و شياوي دةزانم، دةكرث، هةندث جار، لةبري وشةي ‌"هؤمؤ – Homo"، بةكاريبهثنم. ئةگةرچي وشةي ‌هؤمؤ ماناكةي گشتگيرة. وةك تثرمثكي زانستي، كة لة ئةدةبي رؤژئاوادا باوة، بؤ هةردوو سيفةتي حيزي و نثربازي "Pederasty"، هةندث جار لة بواري مثينةشدا"Lesbian" بؤ هةمان مةبةست بةكاردثت.

لةو سةردانةمدا بؤيةكةجارم بوو ببيستم نثرينة لةسةر كردةي سثكسي، لةلايةن دةزگاي "دادوةري"، سزا بدرثت. سثكس لةكردةو ئامانجةكاني، دةربذي ويستثكي زؤر ئاسايي خواستةكانة كة مرؤض هةيةتي، نازانم بؤ دةبث سثكس وةك تاوان سةير بكرثت.

شتثكي ديكةش بؤ من جثگةي پرسيار و واقورمان بوو ئةركي ئةو بنكةيةبوو كة بريتية لة "چاكسازي". ئايا چاكسازي كثدةكةن؟ لة چي؟ چؤن؟

هةرهةموو زانستة كلاسيكيةكاني وةك زانستي زيندةوةرناسي " Biology"، ئاژةصناسي " Zoology " دةروونناسي، پزيشكي، پاسؤلؤجي "Pathology". . . تاد، بةگشت زانستةمرؤييةكانيشةوة، كة سةردةمثكي درثژ بة مةسةلةي پثناسةكردن و ناساندني هؤمؤبوونةوة خةريك بوون، نةيانتواني بيسةلمثنن كة كردةي سثكسي هةمةرةگةز (Homosexuality) نةخوشية. چةندين لثكؤصينةوةي دةرووني و پاسؤلؤجي لةسةردا كرا، بة هةزاران كتثب و بابةتي جياجياي زانيستي لةسةر نووسراو بلأوكرايةوة، گشت دةزگاكؤمةلأيةتيةكاني وةك ئاين، خثزان و دةوصةت، زؤربةي رثكخراوة سياسية راستذةو رةگةزپةرستةكانيش پشتگيريان لةو تثذوانينة هةصةيةدا دةكرد، چةندين سةدةية، كردةي سثكي نثوان هؤمؤكان، بة سيفةتي شزوز و بة بةدرةوشتي، ناوزةد دةكرث.

گرفتة سةرةكيةكة لة خودي كردةي سثكسي و كةسةكانيدا نية، گرفت لة تثذوانيني كؤمةصگةو دامودةزگاكانيةتي. ئةو كردةية پثش هاتني ئاينةكان و كؤمةص هةر هةبووة، حةزي سثكسي و جووتبووني توخمةكان، هةر لةسةرتاي دروستبووني بونةوةرةكانةوة، وةك حةزي خواردن و خواردنةوة، هةوا هةصمژين، خةوتن و حةسانةوة، گةذان بةدواي نهثنيةكاني دةوروبةرو ژيان. . . تاد، هةبووة. سروشت هيچ كاتثك رثگةي لة هةصسوكةوتي سثكسي نةگرتووة و نةبؤتة رثگذ لة پيادةكرني ئةو ئارةزووة. هيچ ياساو لؤژيكثكي سروشتي، بةپثويست، بةرهةصستيي لة ممارسةكردني پرؤسةي جووتبوون و گانكردن نةكردووة، بةصكو بواري بؤ دؤزينةوةي شثوةكاني بةئةنجامگةياندني خؤشكردووة.

ئةوةي كة رؤصي بذياردةري لةو پرؤسةيدا هةبووبث، بة تايبةتي لة مرؤضدا، فاكتةرة ناوةكي و دةركيةكان بووة، كة رؤصي بذياردةريان لة كؤنتذؤصكردن و رثكخستني كردةكاندا هةبووة، بةپثي كات وشوثن، ئةو دوو فاكتةر تثكذا بذيارة كةسيةكانيان ئاراستةكردووة.

شتثكي بةصگةنةويستة بة گةشةكردني كؤمةصگة، فاكتةرةدةرةكيةكانيش پترو دةسةلاتيشيان بةسةر مرؤضدا بةهثزتر دةبثت، لةوثدا تاك لةناو كؤمةص تووشي كثشة دةبثت و فاكتةرةناوةكيةكان دةستةمؤدةكرثن.

يةكثك لة فاكتةرة هةرة بةهثزة دةرةكيةكان بريتية لة پةيدابووني دةسةلاتي سياسي حوكمذان و دةسةلأتي ئايني سياسي، كة شثوةجوانةكةي مرؤضيان بة پثناسةكردنةوةي پةيوةنديةسروشتيةكاني چ لةگةص خودي خؤي چ لةگةص دةوروبةر، شثواندووة،

 

 [. . . گريمان ئةگةر بؤ تاوثكيش بثت، بةشثوةيةكي گشتي بةكةتيگؤري وةك" وةسةنيةتpaganism - "، " مةسيحيةت – Christianity"، "رةوشت – morality"، "رةوشتي سثكسايةتي - Sexual morality" قايلبين، گريمان پرسيارثكمان دةربارةي: خاصيجياكةرةوةي نثوان"رةوشتة سثكسايةتيةكاني مةسيحيةت" و " رةوشتة سثكسايةتيةكاني وةسةنيةت" لا دروست بوو. ئايا وةلأمي ئةو پرسيارةمان: رثگةگرتنة لة حةرامي؟، بالأدةستي نثرينةية؟، يان ژثردةستةيي ئافرةتة؟ بثگومان هةرئةمانة نين خاصة جياوازيةكان. بةصكو هي ترو بواري ديكةش هةن كة ئةو دووة لثكدةترازثنث، بؤ نموونة بةهارةوشتيةكاني كردةي سثكسي لاي مةسيحيةت بةستراوةتةوة بة خراپةكاري و بةگوناهـ، بة دؤذان و بةمردن، كةچي لة وةسةنيةت بة ماناي جوان و بةها چاكةكانةوة بةستراوةتةوة. پةيوةندي نثوان هةمةرةگةز لة مةسيحيةتدا بةتةواوي حةرامكراوة، كةچي لةسةردةمي كؤن بةتايبةتي لةسةردةمي يؤناني كؤندا زؤر بة پثچةوانةوة و زؤر ئاسايي بووة، هيچ جؤرة سنوريكي لةو بابةتةي سةردةمي مةسيحيةت بؤ كردةي سثكسي بةتايبةتي بؤ نيرونثر نةبووة. . . ] <2>

كةواتة كثشةكة بريتية لة بالأدةستي لةناو كؤمةص. دةسةلأتي سياسي بؤئةوةي، مانةوةي خؤي مسؤگةر بكات، ئامانجة سياسيةكاني دةستةبةر بكات، بةتايبةتيش لة سيستةمي ناديمؤكراتيدا، چةمكي تايبةت دةكات بة پثوةري پثناسةكان، نؤرم و پثوةري "ئاسايي"بوون و "نائاسايي"، "سروشتيبوون" و "ناسروشتيبوون "، لةژثر رؤشنايي ئةو چةمكانةوة دةكات بة بنچينةو سنوري، رثچكة "رةوشت ـ Moral"يةكان. دةكرث نموونةي ئاشكراي ئةو جؤرة دةسةلأتة ناديموكراتية لة وثنةي رژثمي بةعس لة كوردستاني باشوردا ببينينةوة، كة سثبةري خؤي لة عةقصيةت و دةسةلأتي كورديدا هثشتؤتةوة بةزةقي خؤي لة هزر و هؤشي دةزگاكؤمةلأيةتيةكاندا وثناكردؤتةوة. لةوانةية هةندث كؤلكة رؤشةنبيري نائاگا هةبن، كة هةنگاوثك لةوديوي سثبةري خؤيانةوة بترازث، هيچي تر نةبينن، هةر بة تثذوانينة كؤنةكة، سثكسايةتي هةمةرةگةز (Homosexuality) بة نةخؤشي بزانن و بناسثنن، پثيانواية سثكسايةتي هةمةرةگةز گرفتي سياسي و مرؤيي كوشندةي لثدةبثتةوة. هةندث كةس واي بؤ دةچث كة:

 لة ئةنجامي كردةي سثكسي نثوان نثرونثر يان نثوان مث و مثدا، زاوزث نابث و نةوةنانةوة كؤتايي دثت، بةوپثيةش كة مرؤض سامان و پثكهاتةي سياسي و كؤمةلأيةتية، لة ئةنجامي ئةو كردة "ناسروشتية" دا لةنثو دةچث.

 سةرچاوةي ئةو جؤرة بؤچوونة دةكرث لة يةكثك لة پثناسةكاني سثكسةوة هةصقولأبثت كة دةصث: "سثكس بريتية لة زاوزثكردن، دروستكردني نةوة". دةكرث لةژثر رؤشنايي ئةو لؤژيكةوة بةجؤرثك ئةو عةقصيةتة بخوثنينةوة. بةپثي ئةو تثذوانينةي كة لةسةرةوة نووسيومانة، ئةگةر لة كردةي سثكسي نثوان نثرونثر يان نثوان مث و مثدا نةوةناوة هةباية، دةكرا زؤربةي پثناسةو ماناي شتةكان بةرةواژ (ئاوةژوو) بوايةتةوة. هؤمؤسثكسايةتي بة مانا "ناسروشتي"ةكةي ئثستاي، "سروشتي" بوايةو بكةوتايةتة ئاستي خوثندنةوةيةكي نؤرماص. پثناسةيةكي ديكةي كردةي سثكسي دةصث: پرؤسةي سثكس بريتية لةخؤدروستكردنةوة (خؤكؤپيكردنةوة) ي مرؤض لة وثنةي منداصثكدا، كة دواتريش دةبثتة هةصگري خةسصةتة توخميةكاني. بة مانايةكي ديكة مةبةست لةو كردةيةدا گواستنةوةو پاراستني خةسصةتة جينيةكان (توخمية) كاني مرؤضة لةنةوةي خؤيدا. لة پرؤسةي گةشةكردندا گؤذانكاري و تازةبوونةوة دةرئةنجامثكي لؤژيكية، پثناسةكاني ئثمة بؤ دياردةو شتةكؤمةلايةتيةكان ئةوانيش بةر ئةو گؤذانكارية دةكةون و بةپثي كات و شوثن ماناكان گؤذانيان بةسةردا دثت. هةر سةردةم و بةجؤرثكي تايبةت، تةعبير لة خؤي ولة دونياي دةوروبةري خؤي دةكات. ئةوةي دوثنث "ئاسايي" بووة ئةمذؤ "نائاسايي" دةبث و ئةوةي ئةمذؤش "نائاسايي"ة، مسؤگةرة كة سبةينث رةوتي "ئاسايي" خؤي لة هزرو هؤشي ئثمةدا رةو پثدةدا. بؤ نموونة پثش لةدايكبووني مةسيح، لة يؤناني كؤندا نثربازي زؤر ئاسايي و باوبووة، سثكسايةتي هةمةرةگةز لةپاص سثكسايةتي جيارةگةز (Heterosexuality) هةردوو پثكةوة دوو سيفةتي سروستي و ئاسايي بوون. بةلأم لةگةص هاتني ئايني مةسيحي و دواتريش لة سةردةمانثكي زؤر درةنگتر، سثكسايةتي جيارةگةز لةسةردةمي شازادة ضيكتؤرياوة<3>، دةكرث بة نؤرمثكي پيرؤز، لث لاداني، دةبثت بة گوناهثكي گةورةو بة سةرپثچيكردنثكي "ياسا سرووشتيةكان" لةقةصةمدةدرث. دةكرث لثرةدا دةرئةنجامثكمان دةستكةوث كة لةگةص ئةو دوو پثناسةيةي سةرةوة نايةتةوة، ئةويش كردةي سثكسي لاي يؤنانيةكؤنةكان ناچثتةبةر رؤشنايي ئةو دوو پثناسةية. سثكسي بة مةبةستي دروستكردني نةوة، يان گواستنةوةو پاراستني سيفةتة جينايةتيةكاني مرؤض لة مرؤضيكي ديكةدا نةبووة. بةصكو ئةفرؤديسيايةكي كةسي بووة لة نثوان دوو تاكدا.

ئةوةي جثي نيگةرانية بؤ من ئةمذؤ، لة كوردستاني دواي راپةذين، دواي دوانزةساص تاقيكردنةوةي نيمچةسةربةخؤيي و دابذان لة سثبةري رژثمي ديكتاتؤري سةددام، دةبواية دةسةلأت و ياساكاني حوكمذاني لةپثناو خؤشگوزةراني و دابينكردني زةمانةي كؤمةلأيةتي بواية بؤ كةسةكان. نةك مافة سروشتي و كؤمةلأيةتيةكاني مرؤض پثشثلبكات. ئةوةتا كؤمةصثك گةنج بة "تاوان"ثك گيراون كة "تاوان" نية. ئةوةي بة "تاوان" دةخوثندرثتةوة: خواستو ويستثكي سروشتكردةي مرؤضايةتية. دياردةي بةندكردني ئةو كةسانةي كة بة تؤمةتي "لواﻂﻪ" ناودةبرث، بثئةوةي زيانثكيان بؤ كةس هةبووبثت، جگة لة نةبووني بةرنامةو بث ستراتيژيي دامودةزگا كؤمةلأيةتيةكان، لةوةبترازث، هيچي تر نية. دةبواية حكومةتةكاني باشووري كوردستان لةو ماوة رةخساوةي دواي راپةذين، بةخؤكوژي، بة روخان ماصوثراني، خةريك نةبان، دةبواية خةريكي تثگةياندن و فثركردني پرؤسةي ديمؤكراتي و، هةصچنيني ستراتيجثك بان بؤ ئةمذؤ. ئةوةتا لةو باروودؤخة گونجاوةي كة ئةمذؤ بؤ كوردستان و دروستكردني كيانثكي سةربةخؤي سياسي رةخساوة، حيزبةكورديةكان هةگبة بةتاص و دةستةوةستان داماون.

پةراوثزةكان:

<1>

 [لواطة، مانا عةرةبيةكةي وشةي"حيز"ية. لة ئاخاوتني رؤژانةي كورديدا، بؤ هةمان ماناو مةبةستي وشةي حيزي بةكاردثت، "لة خودي وشة كورديةكة جوانترو پذ بةحةياتر دةزانرثت" بؤية خراوةتة ريز وشة كورديةكان و لة برگة ياساييةكانيشدا "حوزوورثكي شكؤداري" هةية. ئةمةش خؤي لة خؤيدا دياردةيةكي ديكةي پذ لة نائومثدي سياسةتي تواندنةوةي نةتةوايةتية، كة رژثمة سةردةستةكان لة روحي ئثمةدا چاندوويانة، هيچ كاتثك بؤمان نية جورئةتي ئةوة بكةين، زماني خؤمانمان لا شيرين و بةپثثز بثت. ئةم دياردةية گرفتثكة لة زمان و ئةدةبي كورديدا، بؤتة كؤسپثكي زمانةواني. لة بوارة كاني ئاخاوتن و نووسيندا لةروودادةمثنين و هيچ مانايةكمان بة تايبةت لةبواري سثكسيدا بة كوردي بؤ دةر نابذدرث چونكة"شةرمة"، "بةزماني بثگانة ماناكان جوانترن"[.

<2><3> بذوانة كتثبةكاني ميشثل فؤكؤ بةهةردوو زماني ئينگليزي و عةرةبي:

جگة لةو دوو سةرچاوةيةي سةرةوة كةصكم لة كتثبثك وةرگرتووة بة ناونيشاني :

Michel Foucault,

The use of pleasure, the history of Sexuality: 2

Translated from the French by Robert Hurley 

Penguin Books   1985

ISBN 0-14-013734-3

 

Homosexuality & Psychoanalysis: An Introduction

Edited by Tim Dean and Christopher Lane  2001

ISBN 0-226-13937-9

الاعمال الكاملة

 ميشيل فوكو،

تاريخ الجنسانية: I اردة المعرفة؛ II استعمال الذات؛ III الأنهمام بالذات

ترجمة ﻤﻁﺎﻉﺼﻔﺩﻱ، جورج ابي ﺼالح، مركز الانماء القومي، 1990

مشروع ﻤﻁﺎﻉﺼﻔﺩﻱللينابيع

 

 ستؤكهؤصم

2003-09-18

Abbashamad60@hotmail.com